Η προσφυγική κρίση κυριάρχησε στις επαφές που είχε κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα ο Φρανκ –Βάλτερ Στάινμαγερ. Ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών συναντήθηκε κατά σειρά με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο (σσ. θα επισκεφθεί το Βερολίνο στις 18 Ιανουαρίου) τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά, ενώ το απόγευμα επρόκειτο να έχει συνομιλίες και με τον αναπληρωτή υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννη Μουζάλα. Ωστόσο, από τα όσα είπε ο γερμανός υπουργός, το ενδεχόμενο χαλάρωσης των όρων του Μνημονίου λόγω του κόστους που καταβάλει η Ελλάδα για τη διαχείριση του προσφυγικού δεν φαίνεται εφικτό.
Ο κ. Στάινμαγερ μίλησε για την ανάγκη να υπάρξει μία ευρωπαϊκή λύση στο προσφυγικό, καθώς η λύση δεν θα προέλθει αν τα κράτη –μέλη εμμείνουν στα εθνικά τους συμφέροντα. «Δεν μπορούμε να μεταθέτουμε τις ευθύνες ο ένας στον άλλο» είπε χαρακτηριστικά. Τόνισε ότι πρέπει να υπάρξει μία ομοιογενοποίηση των κανόνων και των διαδικασιών ασύλου, αλλά και μία κοινή προσέγγιση στο θέμα της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων που μπορεί να φθάσει μέχρι και στη συγκρότηση μίας ενιαίας ευρωπαϊκής υπηρεσίας φύλαξής τους.
Αναμφίβολα, η Τουρκία έχει αναδειχθεί σε χώρα –κλειδί για το προσφυγικό και ο κ. Στάινμαγερ παραδέχθηκε ότι πρέπει να επικρατήσει ο ρεαλισμός στις ευρωτουρκικές σχέσεις, άποψη που δείχνει ότι το Βερολίνο είναι διατεθειμένο να κάνει εκπτώσεις ή και παραχωρήσεις στην Άγκυρα. Μεγάλη σημασία όμως έχει και η αναζήτηση λύσης στο Συριακό, λόγος για τον οποίο ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών μεταβαίνει την Παρασκευή στη Βιέννη για να συμμετάσχει σε διεθνή διάσκεψη (με παρουσία και του Ιράν).
Απαντώντας σε ερωτήσεις τόσο ελλήνων όσο και γερμανών δημοσιογράφων, ο κ. Κοτζιάς υπήρξε πολύ αναλυτικός. Δεν άφησε περιθώρια παρερμηνειών και ελάχιστοι θα διαφωνούσαν μαζί του όταν σημείωσε ότι η συγκέντρωση και η κατανομή των προσφύγων δεν πρέπει να γίνεται στην Ελλάδα αλλά στην Τουρκία.
«Η λύση του προβλήματος βρίσκεται στην πηγή» τόνισε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας σχετικά με τις κατηγορίες ότι οι ροές των προσφύγων είναι ανεξέλεγκτες λόγω της ελληνικής αδυναμίας να σταματήσει τα κύματα ότι «όποιος προσπαθεί να χρεώσει το πρόβλημα στην Ελλάδα κάνει λάθος». Αναφορικά δε με το ζήτημα των κοινών ελληνοτουρκικών περιπολιών, ο κ. Κοτζιάς είπε ότι αυτό δεν έχει ποτέ τεθεί επισήμως και ότι το προσφυγικό δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί για καταπάτηση της εθνικής κυριαρχίας. Επέστησε δε την προσοχή στη γεωγραφία του Αιγαίου, λέγοντας ότι ανάμεσα στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και στην Τουρκία δεν υπάρχουν διεθνή ύδατα, οπότε οι κοινές περιπολίες δεν χρειάζονται –αρκεί η συνεργασία των δύο χωρών εντός των εθνικών θαλασσίων ορίων.
Ο έλληνας υπουργός διευκρίνισε ότι η κυβέρνηση κάνει ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατόν, αλλά η χώρα μας δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να κάνει τα πάντα. Προειδοποίησε μάλιστα ότι τα προσφυγικά ρεύματα αυξάνονται διότι πολλοί άνθρωποι υποχρεώνονται να εγκαταλείψουν καταυλισμούς στην Ιορδανία και στον Λίβανο διότι τα ποσά που λαμβάνουν από τις οργανώσεις του ΟΗΕ δεν επαρκούν και για τον λόγο αυτό αναζητούν καλύτερες ημέρες αναχωρώντας για την Ευρώπη.
Ο επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας εμφανίστηκε σε όλες τις δημόσιες δηλώσεις του υπέρ της ανάγκης οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ Αθήνας και Βερολίνου. Αναφέρθηκε τόσο μετά από τη συνάντησή του με τον κ. Παυλόπουλο όσο και στη συνέντευξη Τύπου με τον κ. Κοτζιά στην ανάγκη να δοθεί ένα τέλος στις παρανοήσεις και στα λάθος στερεότυπα, καθώς και στην αναζήτηση πεδίων συνεργασίας. Η ίδρυση ενός ελληνογερμανικού ιδρύματος για τη νεολαία, στο πρότυπο αυτού που ιδρύθηκε μεταπολεμικά μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας, θα μπορούσε να είναι μία λύση.
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης του κ. Στάινμαγερ με τον Αλέξη Τσίπρα, ο έλληνας Πρωθυπουργός συζήτησε μαζί του όχι μόνο το προσφυγικό, αλλά και το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής. Ο κ. Τσίπρας αναφέρθηκε στην οικονομική κρίση, σημειώνοντας πως οι αποφάσεις του Ιουλίου είναι δύσκολες αλλά η κυβέρνηση υλοποιεί όσα έχει συμφωνήσει. «Με πολλά από αυτά δεν συμφωνούμε. Θέλουμε όμως ειλικρινή σχέση με τους εταίρους» είπε ο Πρωθυπουργός.
Ωστόσο, ερωτηθείς σχετικά, ο κ. Στάινμαγερ απέφυγε να απαντήσει αν λόγω του ασφυκτικού οικονομικού πλαισίου θα μπορούσε η Ελλάδα να έχει μία ελάφρυνση ή χαλάρωση στους όρους του Μνημονίου. Η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων είναι προς όφελος πριν από όλα της Ελλάδος ώστε η χώρα να επιστρέψει στην ανάπτυξη τόνισε ο κ. Στάινμαγερ. Η ΕΕ πρέπει να στηρίξει την Ελλάδα στη διαχείριση του προσφυγικού, προσφέροντας χρήματα από τα κοινοτικά κονδύλια, αλλά η χαλάρωση των όρων του Μνημονίου δεν μοιάζει εφικτή.
