Το μαύρο πέπλο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη βιομηχανική κοιλάδα του Σετσουάν φαίνεται πως έπαιξε βασικό ρόλο στη φονική πλημμύρα του 2013, τις χειρότερες που είχε ζήσει η Κίνα σε διάστημα μισού αιώνα.
Μάλιστα, το ίδιο φαινόμενο που έπληξε το Σετσουάν απειλεί δυνητικά και άλλα λεκανοπέδια που φιλοξενούν βαριά βιομηχανία, προειδοποιεί νέα μελέτη στην επιθεώρηση Geophysical Research Letters.
Τον Ιούλιο του 2013, τα βουνά του Σετσουάν δέχτηκαν 73 εκατοστά βροχής σε διάστημα πέντε ημερών, με τη νεροποντή να φτάνει στην κορύφωσή της τα 29 εκατοστά την ημέρα. Ποτάμια υπερχείλισαν και εισέρρευσαν σε πόλεις, απότομες πλαγιές κατέρρευσαν και προκάλεσαν κατολισθήσεις. Περίπου 200 άνθρωποι πέθαναν και ακόμα 300.000 αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
Η Τζιγουέν Φαν, ατμοσφαιρική επιστήμονας στο Pacific Northwest National Laboratory στην Ουάσινγκτον, αναρωτήθηκε για το κατά πόσο η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να έπαιξε ρόλο. Η λεκάνη του Σετσουάν είναι διαβόητη για το νέφος από τις βιομηχανικές ζώνες της, το οποίο παγιδεύεται από ένα τείχος βουνών, αναφέρει η ερευνήτρια στο Nature.com.
Οι αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στα αερολύματα -τα σωματίδια του καπνού- δεν είναι καλά κατανοητές, ωστόσο προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι τα σωματίδια αιθάλης μπορούν να περιορίσουν ή να καθυστερήσουν τις βροχές.
Η μελέτη της Φαν και της ομάδας της δείχνει για πρώτη φορά ότι το νέφος μπορεί να επηρεάσει και την ατμοσφαιρική κυκλοφορία, μεταβάλλοντας έμμεσα τα μοτίβα των βροχοπτώσεων.
Η ερευνητική ομάδα έτρεξε δύο διαφορετικές προσομοιώσεις για το μετεωρολογικό σύστημα του Σετσουάν τις ημέρες των πλημμυρών. Το πρώτο λάμβανε υπόψη το πυκνό κάλυμμα νέφους, ενώ στο δεύτερο ο αέρας παρέμενε καθαρός όπως θα ήταν πριν από 40 χρόνια, πριν από την εκβιομηχάνιση του Σετσουάν.
Στο μοντέλο του καθαρού αέρα, η λιακάδα ζεσταίνει τον υγρό αέρα που καλύπτει το έδαφος. Η υγρασία ανεβαίνει έτσι ψηλά στην ατμόσφαιρα, ψύχεται απότομα και επιστρέψει στο έδαφος ως ήπια βροχή στη διάρκεια της ημέρας.
Στο μοντέλο του νέφους, η κατάσταση αλλάζει: το μαύρο πέπλο της ρύπανσης κρύβει τον ήλιο και εμποδίζει τη θέρμανση του υγρού αέρα στο έδαφος, ο οποίος παραμένει έτσι εγκλωβισμένος μέσα στο λεκανοπέδιο. Τη νύχτα, όμως, η μάζα υγρού αέρα κινείται βόρεια προς τα όρη Λονγκμένγκ, ύψους 2.000 μέτρων. Ο υγρός αέρας χτυπά τις πλαγιές, αναγκάζεται να ανέβει απότομα, οπότε ψύχεται, συμπυκνώνεται και πέφτει ως καταρρακτώδης βροχή.
Και αυτό σημαίνει ότι η βροχή που θα έπεφτε σταδιακά καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας έπεσε λόγω της ρύπανσης μέσα σε μερικές ώρες, και μάλιστα συγκεντρωμένη στα βουνά.
Η μελέτη είναι η πρώτη που περιγράφει το φαινόμενο, ωστόσο τα ευρήματά της έρχονται σε συμφωνία με τις παρατηρήσεις του Αϊζούν Ντινγκ, μετεωρολόγου στο Πανεπιστήμιο του Νανζίνγκ, ο οποίος είχε προσέξει ότι τόσο η θερμοκρασία όσο και οι βροχοπτώσεις είχαν περιοριστεί στην πόλη του Νανζίνγκ τον Ιούνιο του 2012, όταν οι αγρότες της περιοχές έκαιγαν μαζικά τα χόρτα στα χωράφια τους: οι καταιγίδες που είχαν προβλέψει οι μετεωρολόγοι δεν ήρθαν ποτέ.
Φέτος, επίσης, δημοσιεύτηκε μελέτη που συνέδεε την αύξηση των ανεμοστρόβιλων στις νοτιοανατολικές ΗΠΑ με τη μαζική καύση βιομάζας στην Κεντρική Αμερική.
Η Δρ Φαν πιστεύει μάλιστα ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση θα έπρεπε να λαμβάνεται υπόψη στις μετεωρολογικές προβλέψεις. Στην Κίνα, επισημαίνει, το δελτίο καιρού δίνει «ανησυχητικά λανθασμένες» προβλέψεις για την ένταση και τη θέση των καταιγίδων.
