Το απόγευμα της Παρασκευής άρχισε να επικρατεί στα δημοσιογραφικά γραφεία πανικός, καθώς έγινε γνωστό ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας θα συναντούσε τον αμερικανό πρεσβευτή Ντέιβιντ Πιρς. Με την ατμόσφαιρα να έχει φορτιστεί έπειτα από τις «χαμηλές θερμοκρασίες» που είχαν επικρατήσει καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας με τις περιοδείες τόσο του Πρωθυπουργού όσο και του υπουργού Οικονομικών, η συνάντηση αυτή αλλά και η παρουσία αμερικανικού οικονομικού κλιμακίου στην Αθήνα έδωσαν τροφή για πολλά σενάρια.
Φρούδες οι ελπίδες
Ηδη εδώ και αρκετό διάστημα κυκλοφορεί στην ελληνική πρωτεύουσα η φήμη ότι η Ουάσιγκτον ετοιμάζεται να συμπαρασταθεί στην Αθήνα στη σύγκρουσή της με το Βερολίνο στο θέμα της λιτότητας. Η πρόσφατη παρέμβαση του αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα έδωσε τροφή σε πολλά σχόλια και η συνομιλία του με τον κ. Τσίπρα όπως και του Γιάνη Βαρουφάκη με τον αμερικανό ομόλογό του Τζακ Λιου, καθώς και η αποστολή του αμερικανικού κλιμακίου στην Αθήνα υπό τον βοηθό υπουργό Οικονομικών Ντάλιπ Σινγκ, ο οποίος είναι αρμόδιος για θέματα Ευρώπης και Ευρασίας, συμπλήρωσαν την εικόνα.
Η πραγματικότητα είναι συνήθως πιο… γκρι από ό,τι ορισμένοι θέλουν να τη βλέπουν. Κατ’ αρχάς ο πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στην Αθήνα Ντέιβιντ Πιρς είναι για όσους τον γνωρίζουν ένας άνθρωπος χαμηλών τόνων. Προτιμά να περνά απαρατήρητος, αν και παραμένει άκρως αποτελεσματικός. Η συνάντηση με τον κ. Τσίπρα είχε ζητηθεί σχεδόν αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ως νέου πρωθυπουργού και τελικά πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή.
Συνέπεσε δε με τις συναντήσεις που είχε το αμερικανικό κλιμάκιο με όλο το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, και συγκεκριμένα τους κ.κ. Βαρουφάκη, Ι. Δραγασάκη και Γ. Σταθάκη. Παράλληλα ο κ. Πιρς συνάντησε, σε τετ-α-τετ την Παρασκευή, τον νέο υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά –είναι δε σαφές ότι η ρωσοουκρανική κρίση τούς απασχόλησε ιδιαιτέρως λόγω των πρόσφατων καταιγιστικών εξελίξεων. Ο κ. Κοτζιάς είχε άλλωστε και τηλεφωνική συνομιλία με τον Τζον Κέρι πριν από μερικές ημέρες.
Σύμφωνα με ενημερωμένες πηγές, οι Αμερικανοί προφανώς και ενδιαφέρονται για την κατάσταση στην Ελλάδα. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει μεγάλο κομμάτι του ελληνικού πληθυσμού δεν έχουν περάσει απαρατήρητες πέραν του Ατλαντικού. Οι ίδιες πηγές τονίζουν όμως ότι τέτοιου είδους αποστολές αμερικανών αξιωματούχων όπως αυτή της προηγούμενης εβδομάδας έχουν γίνει πολλές φορές στο παρελθόν καθ’ όλη τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης μετά το 2010.
Ωστόσο το ενδιαφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών για σταθερότητα και οικονομική ευημερία στην Ελλάδα προκύπτει από τη θέση ότι η ευρωζώνη, ως ο στενότερος οικονομικός σύμμαχος της Ουάσιγκτον, δεν έχει περιθώρια για νέες περιπέτειες. Από την άποψη αυτή, η Ελλάδα εξακολουθεί να συνιστά συστημικό κίνδυνο για την ευρωζώνη και μακροπρόθεσμα για την παγκόσμια οικονομία.
Την ίδια ώρα όμως οι συνομιλίες για τόσο σημαντικά ζητήματα γίνονται σε κορυφαίο επίπεδο, με τους κοινοτικούς θεσμούς και τις μεγάλες χώρες (Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία, Ιταλία). Οι κρίσιμες συνεννοήσεις γίνονται εκεί και κάτι ανάλογο θα συμβεί όταν ο πρόεδρος Ομπάμα συναντήσει την Ανγκελα Μέρκελ αύριο στην Ουάσιγκτον.
Οι Αμερικανοί δεν θέλουν επίσης να τεθεί εν αμφιβόλω η οικονομική ανάπτυξη που έχει αρχίσει να επιτυγχάνεται και θέλουν μια Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) ως σταθερό πυλώνα ώστε να προχωρήσει και η Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων. Από την άποψη αυτή, οι ενστάσεις που έχουν διατυπωθεί περί κύρωσης μιας τέτοιας συμφωνίας από την ελληνική Βουλή δεν πρέπει να άρεσαν ιδιαιτέρως…
Από το σημείο αυτό όμως ως την άμεση παρέμβαση των Αμερικανών στα ελληνικά πολιτικά πράγματα η απόσταση είναι μακρά. Αυτό δεν συνέβη ούτε κατά τις δραματικές στιγμές της περιόδου 2011-2012 (οι υπερβολικές προσδοκίες περί αμερικανικής παρέμβασης την περίοδο Παπανδρέου είναι ακόμη νωπές), όταν μάλιστα ο πρώην υπουργός Οικονομικών Τίμοθι Γκάιτνερ είχε παρευρεθεί ακόμη και σε συνεδρίαση των ευρωπαίων υπουργών Οικονομικών (στο Βρότσλαβ της Πολωνίας το 2011). Συμβουλές μπορεί να δίνονται, προφανώς σε βαθύ παρασκήνιο, αλλά μέχρις εκεί, επιμένουν πηγές που γνωρίζουν.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν μάλιστα πως όταν οι διαπραγματεύσεις με την τρόικα κόλλησαν κατά τις τελευταίες εβδομάδες της κυβέρνησης Σαμαρά, ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης επικοινώνησε με τον αμερικανό ομόλογό του Τζακ Λιου, ζητώντας τη βοήθειά του ώστε το ΔΝΤ να εμφανιστεί με περισσότερη κατανόηση έναντι των ελληνικών θέσεων. Η βοήθεια αυτή θα μπορούσε να… μεταφραστεί σε ένα τηλεφώνημα προς το Νούμερο 2 του Ταμείου, τον Αμερικανό Ντέιβιντ Λίπτον, που φαίνεται ότι τελικά δεν πραγματοποιήθηκε.
Είναι ενδεικτικό ότι διπλωματική πηγή με άριστη γνώση των όσων ελέχθησαν στα ραντεβού που είχε ο βοηθός υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ με το οικονομικό επιτελείο στην Αθήνα σημείωνε πως στις παρεμβάσεις του «ο κ. Σινγκ θέλησε να διαλύσει κάθε αυταπάτη ότι υπάρχει εναλλακτική οδός διαφυγής από τη συνεννόηση με τους ευρωπαίους εταίρους και το ΔΝΤ».
«Βρείτε τα»
Υπό αυτό το πρίσμα λοιπόν θα πρέπει να ερμηνευθεί και η παράγραφος 3 της ανακοίνωσης που εξέδωσε η αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα μετά τις τελευταίες συναντήσεις του κ. Πιρς. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες πιστεύουν ότι είναι πολύ σημαντικό για την ελληνική κυβέρνηση να συνεργαστεί με τους ευρωπαίους εταίρους καθώς και με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ)» υπογράμμισε στους συνομιλητές του ο κ. Πιρς, σε μια δήλωση μάλλον πυροσβεστική.
Η αμερικανική πλευρά αναγνωρίζει τις δύσκολες στιγμές που πέρασε η χώρα. Επιμένει όμως στην ανάγκη να προωθηθούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα. Η δαιδαλώδης γραφειοκρατία, το απρόβλεπτο φορολογικό σύστημα και οι καθυστερήσεις στην επίλυση διαφορών είναι τρία στοιχεία που οι Αμερικανοί επίμονα επαναλαμβάνουν όλα αυτά τα χρόνια. Μάλιστα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη φορολογία, είχαν προσφέρει πριν από λίγα χρόνια σαφή βοήθεια (οι πληροφορίες μιλούν για χρήση συγκεκριμένου λογισμικού), αλλά δεν υπήρξε συνέχεια από ελληνικής πλευράς. Στην ανακοίνωση της πρεσβείας υπάρχει επίσης αναφορά στη «δημοσιονομική σύνεση» (fiscal prudence). Ολα αυτά μάλλον δεν πρέπει να περάσουν απαρατήρητα…
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
