Είναι εύλογο το μεγάλο ενδιαφέρον ειδικών και μη, κυβερνητικών και κυβερνημένων, που προκαλεί το ανασκαπτικό θρίλερ της Αμφίπολης. Εντός και εκτός Ελλάδος. Οι προσδοκίες των αρχαιολόγων συγκρατημένες, καθώς αυτό επιβάλλουν η λογική της έρευνας και η επιστημονική υπευθυνότητα. Οι ελπίδες πολλών μεγάλες, μερικοί μάλιστα εθνοκεντρικοί διανοούμενοι διαβλέπουν ότι κοιμάται στον τύμβο ο ίδιος ο Μέγας Αλέξανδρος, ο συνεχώς ενταφιασμένος και συνεχώς άταφος. Να το δούμε και αυτό και να μην το πιστέψουμε, και ας λυθεί έτσι με τον καλύτερο τρόπο το μέγα μυστήριο της ταφής του στρατηλάτη…
Μέχρι εδώ όλα καλά και δικαιολογημένα, ως έναν βαθμό. Και ελπίζουμε πως τα ευρήματα, όποια και αν είναι, θα δικαιώσουν τις αρχαιολογικές προσδοκίες μας. Η ανασκαφή της Αμφίπολης όμως φαίνεται να μη μας ενδιαφέρει τόσο ως ανακάλυψη ιστορική, ως κατάδυση στην ιστορία μας, καθώς ήδη συνδέεται με οφέλη εθνικοκεντρικά και άλλα. Ισως (πιστεύουμε) δεν αποκλείεται η αρχαιολογική σκαπάνη να μας βγάλει και από την κρίση. Αλλωστε ούτε και η μνημειώδης ανακάλυψη του Μανόλη Ανδρόνικου, πριν από χρόνια, μας απασχόλησε τόσο ως αρχαιολογικό, επιστημονικό γεγονός. Το χειρότερο: μπήκαμε σε μια ανόητη διαμάχη με τους Σκοπιανούς, οι οποίοι ενδέχεται και τώρα να περιμένουν να βρεθεί θαμμένος στον τύμβο κάποιος συγγενής τους. Προφανώς και οφείλουμε να υπερασπιζόμαστε την εθνική μας υπόσταση και την ιστορία μας, αλλά καλό είναι να επισκεπτόμαστε πού και πού τα μνημεία μας. Πόσοι άραγε Ελληνες έχουμε επισκεφθεί τον τάφο του Φιλίππου και πόσοι έχουμε θαυμάσει από κοντά τα ευρήματα; Πόσοι Ελληνες περιμένουν υπομονετικά στην ουρά, ντάλα μεσημέρι, να ανέβουν στην Ακρόπολη, τη συνήθως κλειστή ή λερωμένη από άθλια κομματικά πανό; Ακόμη παραμένουν άφαντα τα ιερά κειμήλια από το συλημένο Μουσείο Ολυμπίας και από άλλα μουσεία της χώρας. Η αρχαιοκαπηλία εξακολουθεί και ανθεί. Το μόνο που δεν λιγοστεύει είναι η εθνική αμάθεια, η έμπρακτη περιφρόνηση προς τα κλασικά κείμενα, προς τους αρχαιολογικούς μας χώρους, την κλασική παιδεία.
Καλώς έπραξε ο Πρωθυπουργός να πάει μια ολιγόωρη εκπαιδευτική εκδρομή στην Αμφίπολη προκειμένου να δείξει το εθνικό – αρχαιολογικό ενδιαφέρον του. Χαλάλι και τα έξοδα. Θα ήταν όμως καλό (και θα μας ερχόταν πιο φτηνά) να επισκεφθεί κάποια στιγμή και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (ίσως το σημαντικότερο Αρχαιολογικό Μουσείο του κόσμου) και να ρωτήσει γιατί 4-5 αίθουσές του παραμένουν μη επισκέψιμες. Η απάντηση θα είναι «έλλειψη προσωπικού». Καμαρώνουμε για το Μουσείο της Ακρόπολης, που όλο και γίνεται πιο «κοσμικό», αλλά δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, όπως και τα υπόλοιπα μουσεία της χώρας που υπολειτουργούν όταν δεν είναι κλειστά.
Εν πάση περιπτώσει, καλώς και επισκέφθηκε ο Πρωθυπουργός την Αμφίπολη. Ελπίζουμε σύντομα να εγκαινιάσει και ένα Ινστιτούτο Κλασικών Σπουδών (ίσως είμαστε η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που δεν διαθέτουμε), ελπίζουμε πως το υπουργείο Παιδείας θα βρει τρόπο ώστε να μη γελοιοποιούνται σε αυτόν τον βαθμό τα κλασικά γράμματα στην Ελλάδα. Ελπίζουμε (όπως έχουμε ξαναπεί) να δημιουργηθούν ειδικά γυμνάσια για όσους επιθυμούν να μάθουν «αρχαία» και να πάψει αυτή η ανόητη και παντελώς άκαρπη εμμονή μας ότι όλοι οι μαθητές πρέπει να μάθουν να κλίνουν το ρήμα «λύω». Αντίθετα, μέσα σε αυτό το εκπαιδευτικό αλαλούμ και οι λίγοι που θέλουν δεν τα καταφέρνουν. Ελπίζουμε πως οι Φιλοσοφικές Σχολές θα ενθαρρυνθούν και ενισχυθούν, υλικά και επιστημονικά, ώστε να αποκτήσουν σοβαρά μεταπτυχιακά προγράμματα κλασικών σπουδών, διεθνούς κύρους. Τόσο που όχι μόνο να πάψουμε εμείς, οι δήθεν illuminati, να σπουδάζουμε τα κλασικά γράμματα στην Ευρώπη (όπως γίνεται χρόνια τώρα), αλλά να προσελκύουμε ξένους σπουδαστές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Σύντομα θα αποκαλυφθεί τι όντως κρύβει ο τύμβος στην Αμφίπολη. Ελπίζουμε να μην έχει συληθεί ο τάφος και να μας φανερωθεί ο μεγάλος νεκρός, όποιος και να είναι. Αλλά και αν δεν είναι ο Αλέξανδρος (όπως δα φαντάζονται ορισμένοι εθνικοκεντρικοί) δεν πειράζει. Ο Μέγας Αλέξανδρος ίσως να ζει ακόμη, να είναι μια χαρά και προφανώς να μη διαθέτει τάφο. Ζει και βασιλεύει και μαζί του ζει και βασιλεύει όλη η αρχαιότητα. Εντός μας, τουλάχιστον. Εντός ολίγων, εννοώ. Οι ποιητές, οι τραγικοί, οι ιστορικοί, οι ρήτορες, οι φιλόσοφοι, οι επιγραμματοποιοί, οι ερωτικοί συγγραφείς. Είναι καθημερινά μπροστά μας, άγνωστοι και περιφρονημένοι από τους πολλούς. Αυτούς κανείς πολιτικός δεν επισκέπτεται, ούτε και έχει χρόνο ή διάθεση να ρωτήσει: Ζουν ή απέθαναν;
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
