Εκδικητικός στους πολιτικούς αντιπάλους του και διόλου μετριοπαθής στις σχέσεις του με το εξωτερικό θα είναι ο πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετά την όντως θριαμβευτική επιτυχία των κομματικών φίλων του στις δημοτικές εκλογές της περασμένης Κυριακής, συμφωνούν στις προβλέψεις τους πολιτικοί και κομματικοί συνεργάτες του, σχολιαστές και πανεπιστημιακοί πολιτικοί αναλυτές.

«Δεν θα υπάρξει έλεος για τους ανθρώπους του Γκιουλέν που κατέχουν θέσεις στη διοίκηση, στη Δικαιοσύνη, στην αστυνομία» προειδοποίησε (ανώνυμη) κυβερνητική πηγή. Το γεγονός ότι οι οπαδοί του Φετχουλάχ Γκιουλέν εμφανίστηκαν απίστευτα μηδαμινοί αριθμητικά στις εκλογές επιτρέπει στον πρωθυπουργό να δηλώνει ότι «θα τους ξεριζώσει» από τις θέσεις και από τα «πλοκάμια» τους.
Η Ουάσινγκτον θα λάβει την απάντηση που της πρέπει για τις «συμβουλές και παρεμβάσεις» περί δημοκρατικών ελευθεριών κτλ. που του έκαναν ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα και ο υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι και το Βερολίνο «θα μάθει να μην επεμβαίνει στα εσωτερικά μιας χώρας ισχυρής» όπως η Τουρκία, πληροφόρησε τους ξένους δημοσιογράφους εκπρόσωπος του κυβερνητικού κόμματος το βράδυ της Κυριακής. Αν υπάρξει κάποια εξαίρεση και επίδειξη κάποιας μετριοπάθειας σε ό,τι αφορά τις σχέσεις της Αγκυρας με το εξωτερικό, αυτή μπορεί «να εκδηλωθεί με κάποια ομαλοποίηση στις σχέσεις με το Ισραήλ» έγραψε η εφημερίδα «Hurriyet».
Υπάρχουν όμως σοβαρά προβλήματα για τον κ. Ερντογάν τα οποία δεν λύνονται με παλικαρισμούς, απειλές και σκληρή γλώσσα. Ο τούρκος πρωθυπουργός πρέπει να καθορίσει και να διαμορφώσει την πολιτική που θα ακολουθήσει στο Κουρδικό, πρέπει να αποφασίσει αν θα διεκδικήσει την προεδρία της Δημοκρατίας, πρέπει να αντιμετωπίσει τα προβλήματα με τις γειτονικές μουσουλμανικές χώρες –για τα οποία ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό.
Η Τουρκία έχει προεδρικές εκλογές τον Αύγουστο και ως σήμερα ο πρωθυπουργός δεν έχει αποφασίσει αν θα αφήσει τον πρόεδρο Αμπντουλάχ Γκιουλ για δεύτερη θητεία ή αν θα διεκδικήσει ο ίδιος την προεδρία. Αν αφήσει τον Γκιουλ, θα παραμείνει ο ίδιος πρωθυπουργός, με μεγάλες πιθανότητες να επανεκλεγεί –εκτός απροόπτου –το 2015. Το πρόβλημα του κ. Ερντογάν όμως είναι αν θελήσει να γίνει ο ίδιος πρόεδρος.
Ποιοι μπορεί να τον συνδράμουν στις κάλπες; Η κεντρώα και η δεξιά αντιπολίτευση θα αρνηθούν. Ετσι είναι μόνο οι Κούρδοι –οι οποίοι έκαναν καλή εκλογική εμφάνιση στις περιοχές όπου διαβιούν –και όσο απίθανο κι αν φαίνεται ο πρωθυπουργός θα αναγκαστεί να ζητήσει την υποστήριξή τους αν θέλει να γίνει πρόεδρος της Δημοκρατίας. Μάλιστα θα πρέπει «να προχωρήσει με βήματα γενναία» στη λύση αυτού του (κουρδικού) προβλήματος, δήλωσε τη Δευτέρα ο Σαλαχατίν Ντεμιρτάς, ένας από τους αντιπροέδρους του νόμιμου κουρδικού κόμματος της Ειρήνης και Δημοκρατίας, δίνοντας έμμεσα τους όρους του σε ενδεχόμενη συμφωνία με τον πρωθυπουργό. Θα είναι βαρύ το τίμημα για τον κ. Ερντογάν, ίσως μάλιστα ένα ποσοστό οπαδών του αρνηθεί να του συμπαρασταθεί.
Εχουν γίνει κάποιες σχετικές νύξεις από δύο-τρεις βουλευτές του. Ο κούρδος ηγέτης Αμπντουλάχ Οτσαλάν –πάντοτε φυλακισμένος αλλά σε «χαλαρή απομόνωση» – διαμήνυσε από πέρυσι ότι «ένα καθεστώς ευρείας αυτονομίας» θα ήταν ίσως «ένα πρώτο βήμα» για την ικανοποίηση των Κούρδων της Τουρκίας. Ο πρωθυπουργός πρέπει να δώσει απάντηση σε αυτό, και μάλιστα σύντομα, ως τις αρχές Ιουλίου, όταν αρχίζει η προεδρική εκλογική περίοδος.
Αλλά ένα «πρώτο βήμα» είναι και δύσκολο και επικίνδυνο. Με τους Κούρδους του Ιράκ να έχουν αποκτήσει πλήρη αυτονομία και τους Κούρδους της Συρίας να ετοιμάζονται να τους μιμηθούν μόλις κοπάσει ο εμφύλιος στη χώρα τους, δεν είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς πού θα καταλήξει αυτό το «βήμα» ύστερα από μερικά χρόνια. Ο Ερντογάν θριάμβευσε στις δημοτικές εκλογές της περασμένης Κυριακής αλλά έχει δύσκολες ημέρες μπροστά του.
Γκάρεθ Τζένκινς
«Η αχίλλειος πτέρνα του είναι ο εθνικός διχασμός και η αστάθεια»
«Εχει αχίλλειο πτέρνα η φαινομενικά άτρωτη πανοπλία του Ερντογάν;» ρώτησε «Το Βήμα» τον Γκάρεθ Τζένκινς, δημοσιογράφο και πολιτικό αναλυτή στο κέντρο ερευνών Turkey Initiative, στην Κωνσταντινούπολη.

«Ναι, λέγεται εθνικός διχασμός και αστάθεια. Το βλέπουμε καθαρά μόλις διαβάσουμε το εκλογικό αποτέλεσμα ανάποδα: ένας στους δύο Τούρκους όχι απλώς δεν τον ψήφισε, αλλά ύστερα από όλα αυτά είναι ορκισμένος εχθρός του, τον μισεί. Δηλαδή ο Ερντογάν έχει χάσει την άλλη μισή Τουρκία. Η επικίνδυνη πόλωση της κοινωνίας, την οποία προκάλεσε και πάνω στην οποία πόνταρε ο πρωθυπουργός, μας λέει ότι στους μήνες που έρχονται ένας όλο και πιο αυταρχικός Ερντογάν θα σημαίνει όλο και μεγαλύτερη κοινωνική αναταραχή και πολιτική αστάθεια για τη χώρα» τονίζει ο Τζένκινς.
«Κάποιοι πίστευαν ότι ο Ερντογάν θα χρησιμοποιούσε τη νικητήρια ομιλία του –τα μεσάνυχτα της περασμένης Κυριακής –για να φανεί ενωτικός. Να κάνει άνοιγμα στο 55% του τουρκικού πληθυσμού που δεν ψηφίζει το ΑΚΡ. Δεν το έκανε. Αντ’ αυτού, είδαμε ένα εκπληκτικό παραλήρημα, στα όρια της παράνοιας. Ισχυρίστηκε ότι όλοι οι μουσουλμάνοι στη Μέση Ανατολή και στα Βαλκάνια –από το Κοσσυφοπέδιο και την πΓΔΜ ως την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο –“προσεύχονταν” για τη νίκη του ΑΚΡ. Είπε ότι θα χτυπήσει αλύπητα τους “προδότες” και τους “συνωμότες”. Δήλωσε ότι το 45% που πήρε το κόμμα του εκπροσωπεί την εθνική βούληση. Το συμπέρασμα ήταν ότι ο Ερντογάν δεν θεωρεί το άλλο 55% του εκλογικού σώματος μέρος του τουρκικού λαού» προσθέτει ο Τζένκινς.
Και εξηγεί: «Είναι σαφές ότι ο Ερντογάν πιστεύει πως η νίκη στις τοπικές εκλογές δεν τον απήλλαξε μόνο από όλες τις κατηγορίες της διαφθοράς και της κατάχρησης, αλλά του έδωσε την εντολή να κάνει ό,τι θέλει στο μέλλον.

Περιμένω ότι θα επιτεθεί τώρα μετωπικά στο κίνημα του Γκιουλέν, με ποινικές διώξεις και εκκαθαρίσεις μελών του από τον στρατό, την αστυνομία, τη Δικαιοσύνη, τις μυστικές υπηρεσίες, τις επιχειρήσεις και τα ΜΜΕ. Φαίνεται πιθανό ότι θα προχωρήσει με τα σχέδιά του να θέσει υποψηφιότητα για την προεδρία, ή πάλι για την πρωθυπουργία με πρόωρες εκλογές, τον Αύγουστο».

Ο Ερντογάν δεν καταλαβαίνει ότι αυτό που θα έχει σημασία τους επόμενους μήνες δεν είναι η εκλογική αριθμητική αλλά η σταθερή διακυβέρνηση της χώρας. «Πάνω απ’ όλα, τα αποτελέσματα των τοπικών εκλογών έδειξαν ότι η Τουρκία είναι μια βαθιά –και επικίνδυνα –διαιρεμένη κοινωνία. Ο Ερντογάν κέρδισε στρέφοντας το ένα μέρος του λαού εναντίον του άλλου» καταλήγει ο συνομιλητής μας.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ