Γιατί οι ΗΠΑ πιάστηκαν στον ύπνο στην Κριμαία

«Πληρώνουμε δισεκατομμύρια σε άχρηστους ανθρώπους» ακούστηκε να ωρύεται στην αίθουσα της Επιτροπής Πληροφοριών του Κογκρέσου ο πρόεδρός της Μάικλ Ρότζερς την περασμένη Τρίτη. Ηταν κατακόκκινος από οργή και είχε στα χέρια του την τελευταία έκθεση του διευθυντή της Υπηρεσίας Πληροφοριών Τζέιμς Κλάπερ για τον «αιφνιδιασμό» των αμερικανών αρμοδίων από τη ρωσική κατάληψη της Κριμαίας. Οι «άχρηστοι άνθρωποι» ήταν όλοι εκείνοι που «δεν αντιλήφθηκαν τι σχεδίαζε ο Πούτιν». Ο κ. Ρότζερς άρχισε την επομένη έρευνα για «το φιάσκο των αναλυτών της Υπηρεσίας (…) και για τις πιθανές ατέλειες του συστήματος πληροφοριών».

Ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος της επιτροπής δεν είναι ο μόνος εξοργισμένος που ενώ «οι στρατιωτικοί δορυφόροι των ΗΠΑ είχαν επισημάνει τη συγκέντρωση ρωσικών δυνάμεων σε απόσταση βολής από την Κριμαία (…) οι αναλυτές πληροφοριών αιφνιδιάστηκαν» καθώς το αμερικανικό ηλεκτρονικό σύστημα παρακολούθησης «δεν κατέγραψε καμία συνομιλία είτε επικοινωνία μεταξύ των ρώσων ηγετών, των στρατιωτικών διοικητών είτε έστω μεταξύ στρατιωτών για τα σχέδια εισβολής» έγραψε η «Wall Street Journal». «Δεν ακούσαμε κάποιον (Ρωσο) να διατάσσει εμπρός, μαρς» ήταν η δικαιολογία (!) αξιωματούχου της Ουάσιγκτον.

Τι συνέβη, λοιπόν; Πώς δεν κατέγραψαν τα δορυφορικά συστήματα του Πενταγώνου και της CIA το τι μαγείρευε ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν; Μήπως οι Ρώσοι έχουν βρει τρόπο να αδρανοποιούν κατά βούλησιν αυτά τα συστήματα –μια «σοβαρή πιθανότητα» που είχαν προβλέψει αμερικανοί επιστήμονες οι οποίοι είχαν ενημερώσει σχετικά τον Λευκό Οίκο και τη Γερουσία τον Αύγουστο 2012, όταν επισημοποιήθηκε η κατασκευή αυτού του «δικτύου των 22 δισ. δολαρίων». Η ανησυχία των σχολιαστών δεν περιορίζεται στο φιάσκο στην Κριμαία. Αξιωματούχοι της Υπηρεσίας Πληροφοριών «φοβούνται μήπως οι ρώσοι ηγέτες θα μπορούν να καλύψουν την επόμενη κίνησή τους αδρανοποιώντας αμερικανικά δίκτυα. Αυτό είναι που μας ανησυχεί» δήλωσε πηγή της Ουάσιγκτον στη «Wall Street Journal».

Αλλά για τον αιφνιδιασμό φέρει ευθύνες –ίσως πολύ μεγαλύτερες –και ο πολιτικός μηχανισμός. Ούτε πρόβλεψε, ούτε έδωσε τη σημασία που άρμοζε σε σαφέστατες προειδοποιήσεις της Μόσχας. Αποκαλύπτεται τώρα ότι τέσσερις ημέρες πριν από την «ενσωμάτωση» της Κριμαίας στη Ρωσία το ρωσικό υπουργείο Αμυνας κάλεσε τον στρατιωτικό ακόλουθο της Αμερικής και τον ενημέρωσε για τα «σχέδια μεγάλων μετακινήσεων του (ρωσικού) στρατού πλησίον της Ουκρανίας και της Κριμαίας». Δεν δόθηκε «η πρέπουσα σημασία». Η Ουάσιγκτον, με βάση φωτογραφίες από δορυφόρους, έκρινε ότι «επρόκειτο για συνηθισμένες μετακινήσεις στις ρωσικές βάσεις της Κριμαίας».

Η Ουάσιγκτον υποτίμησε και αγνόησε προειδοποιήσεις της Μόσχας. Το 2007 ο πρόεδρος Πούτιν στη διάσκεψη για την ασφάλεια δεν άφησε αμφιβολίες ότι δεν επρόκειτο να ανεχθεί «παιχνίδια των Δυτικών στη ρωσική σφαίρα» επιρροής.

Δύο χρόνια αργότερα ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ παρουσίασε στον Μπαράκ Ομπάμα και σε ευρωπαίους ηγέτες «προσχέδιο για ευρωπαϊκό σύμφωνο ασφάλειας» το οποίο σκιαγραφούσε μια «λογική μεθόδευση στην επίλυση όποιων εδαφικών προβλημάτων (…) ιδιαίτερα στην Ανατολική Ευρώπη».

Τον περασμένο Οκτώβριο ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ προειδοποίησε τον αμερικανό ομόλογό του Τζον Κέρι ότι η Ρωσία δεν επρόκειτο να ανεχθεί «κάποιες δυτικές στρατιωτικές δυνάμεις στην Ουκρανία» και του τόνισε ότι κανένας ρώσος στρατιωτικός δεν θα ανεχόταν «να μειωθεί η απόσταση μεταξύ Μόσχας και δυνάμεων του ΝΑΤΟ από τα 1.200 χλμ. σε 500».

Η Ουάσιγκτον αγνόησε ακόμη και την πληροφορία που, με υπόδειξη του Κρεμλίνου, μετέφερε στον Λευκό Οίκο ο βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον: ότι η Ρωσία θα υποστηρίξει τις φιλορωσικές περιοχές της Νότιας και της Ανατολικής Ουκρανίας «έστω και αν αυτό προκαλέσει αναταραχή στις σχέσεις της με τη Δύση».

Ο Λευκός Οίκος για όλα αυτά υποστηρίζει ότι ακόμη και αν γνώριζε εκ των προτέρων τις «κινήσεις του Πούτιν, δεν θα μπορούσε να κάνει κάτι διαφορετικό από ό,τι κάνει. Είχαμε λίγες εναλλακτικές δυνατότητες να τον σταματήσουμε» δήλωσε κυβερνητικός αξιωματούχος όταν ρωτήθηκε την περασμένη Τετάρτη. Δεν θέλησε να μπει σε συζήτηση.