Σιωπή Μέρκελ, έπαινοι Σόιμπλε για τη νέα συμφωνία με την τρόικα

Η συμφωνία της ελληνικής κυβέρνησης με την τρόικα δεν πέρασε απαρατήρητη στη Γερμανία. Τα μέσα ενημέρωσης της αφιέρωσαν πολύ χώρο. Πολλά σχόλια όμως ήταν κάθε άλλο παρά ενθουσιώδη. «Η Ελλάδα παραμένει ασθενής» τιτλοφόρησε, για παράδειγμα, η συντηρητική «FAZ». Για να εφαρμόσει τα συμφωνηθέντα μέτρα χρειάστηκε «μια αιωνιότητα» –χωρίς μάλιστα να είναι τελικά σίγουρο ότι τα εφάρμοσε όλα.

Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, αντιθέτως, απέφυγαν να δώσουν έκταση στο θέμα. «Η Ελλάδα έκανε πολύ μεγαλύτερες προόδους από εκείνες που θα περίμενε κανείς πριν από τρία χρόνια» ήταν ο έμμεσος όσο και λακωνικός σχολιασμός του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Η Ανγκελα Μέρκελ προτίμησε μάλιστα τη σιωπή. Στον λόγο της, το πρωί της Πέμπτης, στην Ομοσπονδιακή Βουλή σχετικά με την ατζέντα της επικείμενης συνόδου κορυφής στις Βρυξέλλες επαίνεσε μεν γενναιόδωρα τις χώρες που έφυγαν ήδη ή ετοιμάζονται να φύγουν από το Μνημόνιο (Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία), δεν έκανε όμως την παραμικρή νύξη για την Ελλάδα και την Κύπρο.

Αμέλεια ή υπολογισμός; Μάλλον το δεύτερο. Στο Βερολίνο συντελείται τις τελευταίες εβδομάδες μια σοβαρή αλλαγή του πολιτικού κλίματος: η σχεδόν επί τρία χρόνια «ελληνομανία» δίνει τη θέση της σε μια εμφανή «ελληνοκούραση». «Εχω την αίσθηση ότι οι Γερμανοί μάς έχουν σκυλοβαρεθεί» έλεγε μέλος μιας αντιπροσωπείας του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου που επισκέφθηκε, τις προάλλες, διάφορα υπουργεία στο Βερολίνο. «Οι συνεχείς παλινωδίες και υπαναχωρήσεις των ελληνικών Αρχών τούς έχουν καταπονήσει». Φυσικό είναι, πρόσθεσε, να μην ξεσπούν σε επευφημίες ακόμη και όταν η τρόικα επιβεβαιώνει τις ελληνικές επιτυχίες, όπως την επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος ή το θετικό πρόσημο στο εμπορικό ισοζύγιο.

Το κύριο φόντο της αδιαφορίας είναι όμως πολιτικό –οι επικείμενες ευρωεκλογές. «Η λέξη Ελλάδα διεγείρει σε πολλούς ψηφοφόρους αρνητικά αντανακλαστικά, επειδή ταυτίζεται με την εκταμίευση δισεκατομμυρίων» λέει ο εκπρόσωπος της κοινοβουλευτικής ομάδας των Σοσιαλδημοκρατών σε θέματα οικονομίας Λόταρ Μπίντινγκ. «Και η διέγερση γίνεται ακόμη ισχυρότερη, όταν οι ψηφοφόροι ακούν για τρίτο πακέτο βοήθειας». Οι κερδισμένοι από αυτό είναι τα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα –κυρίως τα ακροδεξιά. Επόμενο είναι, προσθέτει, το θέμα να έχει μπει ως τις 25 Μαΐου (ημερομηνία των ευρωεκλογών) στο ψυγείο.

Αυτό εξηγεί και το έλλειμμα πληροφόρησης των βουλευτών για τις τρέχουσες εξελίξεις στην Ελλάδα. «Με πιάσατε αδιάβαστο» ομολογεί ο κ. Μπίντινγκ όταν «Το Βήμα» του ζητάει την άποψή του για τη συμφωνία τρόικας – ελληνικής κυβέρνησης. «Ακουσα για αυτήν, δεν θεώρησα όμως αναγκαίο να τη μελετήσω».

Αλλά και οι καλά «μελετημένοι» περιορίζονται σε γενικολογίες. «Η συμφωνία τρόικας – ελληνικής κυβέρνησης είναι ευχάριστο γεγονός» δηλώνει χαρακτηριστικά η χριστιανοδημοκράτης πρόεδρος των οικονομικών υποθέσεων της Βουλής Αντιε Τίλμαν. «Πρόκειται και για αναγνώριση των μέχρι τώρα ελληνικών επιτυχιών. Τώρα θα ασχοληθεί το Eurogroup με την έκθεση της τρόικας. Είμαι αισιόδοξη ότι η Ελλάδα έχει επίγνωση της ευθύνης της και θα υλοποιήσει εξ ολοκλήρου τα συμφωνηθέντα μέτρα».

Ολα αυτά δεν σημαίνουν βεβαίως ότι έχουν πάψει οι υπόγειες διαβουλεύσεις για τον «έλληνα ασθενή». Σε ορισμένους κύκλους μάλιστα εντείνονται ασταμάτητα λόγω της ελληνικής προεδρίας.

«Ο Στουρνάρας και ο Σόιμπλε βρίσκονται σε διαρκή επαφή» δηλώνει πηγή του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών. Και αυτό όχι μόνο για γενικά ευρωπαϊκά θέματα, όπως η τραπεζική ένωση, αλλά και για ειδικά ελληνοευρωπαϊκά: Πρώτον, την όλο και πιθανότερη παροχή ενός τρίτου πακέτου βοήθειας στην Ελλάδα και, δεύτερον, τη μεταφορά του κέντρου βάρους της βοήθειας από την εξυγίανση του προϋπολογισμού στις μεταρρυθμίσεις. «Αυτές θα είναι ο πυρήνας κάθε μελλοντικής μετεξέλιξης στην Ελλάδα» βεβαιώνει η πηγή.

Παρόμοιες διεργασίες γίνονται και στα οικονομικά επιτελεία των δύο κυβερνητικών εταίρων, των Χριστιανοδημοκρατών και των Σοσιαλδημοκρατών. «Συζητάμε συχνά για το μέλλον της Ελλάδας σε στενό κύκλο» λέει ο κ. Μπίντινγκ. «Δεν έχουμε όμως καταλήξει ακόμη. Αυτό θα γίνει μετά την υποβολή της έκθεσης της τρόικας, κατά το καλοκαίρι. Προσωπικά, βεβαίως, είμαι υπέρ ενός νέου πακέτου».

Το πακέτο αυτό, συνεχίζει, είναι εντελώς διαφορετικό από εκείνο που προετοιμάζουν η αντίστοιχη χριστιανοδημοκρατική ομάδα και το από Χριστιανοδημοκράτες καθοδηγούμενο υπουργείο Οικονομικών.

«Εστω και αργά, πρέπει να γίνει τώρα εκείνο που θα έπρεπε να είχε γίνει εξαρχής: Ενα ευρωπαϊκό σχέδιο Μάρσαλ για τις υπερχρεωμένες χώρες» λέει. Αν γίνει αποδεκτό, προσθέτει, το κόμμα του θα μπορούσε να διορθώσει το «στραβοπάτημα» που έκανε με την αποδοχή ενός καταμερισμού εργασίας στην κυβέρνηση, στον οποίο η Ανγκελα Μέρκελ έχει την κυριαρχία στον χρηματιστικό τομέα και οι Σοσιαλδημοκράτες στον εργασιακό –κερδίζοντας έτσι ουσιώδη δικαιώματα στην εργασία, όπως την καθιέρωση του κατώτατου μισθού ύψους 8,5 ευρώ την ώρα αλλά χάνοντας την ευρωπαϊκή «ψυχή» τους.

«Η μονεταριστική πολιτική, ήτοι η απόλυτη προτεραιότητα της σταθερότητας του ευρώ, πλήττει πριν από όλα τις υπερχρεωμένες χώρες» τονίζει. «Το νέο σχέδιο Μάρσαλ που προτείνουμε εμείς δίνει το προβάδισμα στην ανάπτυξη και εργασία σε εκατομμύρια ανθρώπους».

Ονειρο θερινής νυκτός; Οπως έχουν έρθει τα πράγματα, ομολογεί, το σοσιαλδημοκρατικό σχέδιο δεν έχει σοβαρές δυνατότητες εφαρμογής.

Αυτό δεν τον εμποδίζει όμως να προωθεί, τουλάχιστον προπαγανδιστικά, τη δημιουργία ενός νέου τύπου αποτελεσματικής και αλληλέγγυας βοήθειας: με Μάρσαλ-χρήματα, Μάρσαλ-στόχους, Μάρσαλ-τρόικα.

Τρόικα με ανθρώπινο πρόσωπο; «Δύσκολο να το φανταστώ» παραδέχεται ο ίδιος. «Η κουλτούρα τέτοιων θεσμών είναι πολύ δύσκαμπτη. Για αυτό και δεν μπορούν εύκολα να μετατραπούν από κέρβερους της λιτότητας σε προμάχους της ανάπτυξης».