Ηρθε στην Αθήνα σε μια επίσκεψη-«αστραπή», με αφορμή την Ατυπη Σύνοδο Υπουργών Τουρισμού της ΕΕ, στο πλαίσιο της ελληνικής προεδρίας. Κυρίως όμως γιατί «δεν μπορούσε να αρνηθεί στην υπουργό Τουρισμού κυρία Ολγα Κεφαλογιάννη», στην οποία αποδίδει εύσημα για τη «θεαματική επαναφορά της Ελλάδας». Ο γενικός γραμματέας του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (ΠΟΤ) κ. Ταλέμπ Ριφάι επιβεβαιώνει την «απόλυτα θετική» εφετινή υποδοχή της χώρας στο «βαρόμετρο» του διεθνούς τουρισμού, την έκθεση ΙΤΒ, στο Βερολίνο, τονίζοντας ότι «η σκληρή δουλειά αποδίδει στο τέλος». Και προτού αναχωρήσει συμφώνησε με την κυρία Κεφαλογιάννη, ΠΟΤ και υπουργείο να εργαστούν από κοινού σε ένα πρόγραμμα «city break» για την ενίσχυση του τουρισμού στην Αθήνα, με τη συνεργασία των επιχειρήσεων της πόλης. Την παραμονή της Ατυπης Συνόδου ο κ. Ριφάι, συνοδευόμενος από την κυρία Κεφαλογιάννη, μίλησε στο «Βήμα».
Ποια είναι τα σχόλιά σας για τον ελληνικό τουρισμό αυτή τη χρονιά;
«Οι στιγμές της Ελλάδας στο Βερολίνο ήταν εντυπωσιακές. Ο σφυγμός της αγοράς είναι αισθητός εκεί. Πιστεύω ότι το Βερολίνο την περασμένη εβδομάδα ήταν ένα σημείο καμπής σε ό,τι αφορά την αντίληψη του τουρισμού και της επιχειρηματικής κοινότητας προς την Ελλάδα. Θα δείτε τα αποτελέσματα αυτής της στροφής. Το λέγαμε πάντα: αν ο τουρισμός ληφθεί σοβαρά υπόψη, τότε θα επανέλθει. Πρέπει επίσης να πω ότι η υπουργός έχει κάνει πολύ σκληρή δουλειά. Τα τελευταία δύο χρόνια το ένα πράγμα οδήγησε στο άλλο και στο τέλος υπήρξε αποτέλεσμα. Η τουριστική βιομηχανία στην Ελλάδα θα είναι υπεύθυνη να φέρει ξανά θέσεις εργασίας. Και η δημιουργία θέσεων εργασίας είναι η βασική πρόκληση για χώρες όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η περιοχή της Νοτιοανατολικής και της Κεντρικής Ευρώπης».
Απαιτείται πολιτική στήριξη
Πού πρέπει να επικεντρωθεί η ελληνική κυβέρνηση για να στηρίξει τον τουρισμό;
«Ο,τι έχει γίνει ως τώρα είναι στη σωστή κατεύθυνση. Θεωρώ ότι χρειάζεται να εφαρμοστούν περισσότερες πολιτικές και στρατηγικές όπως οι τωρινές. “Δεν κρύβουμε τις δυσκολίες μας, αλλά αυτές δεν έχουν σχέση με την ικανότητά μας να υποδεχθούμε κόσμο” είναι η σωστή στρατηγική σε ό,τι αφορά τη θέση και το μήνυμα. Ο Πρωθυπουργός σας χρησιμοποίησε τη φράση ότι ο τουρισμός είναι “ο κινητήριος μοχλός της οικονομίας”. Τα καλά μηνύματα έρχονται από τον τουρισμό. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να υπάρχει πολιτική στήριξη σε αυτόν τον τομέα. Για πολλά χρόνια δεν αντιμετωπιζόταν με την προσοχή που του αξίζει από το πολιτικό σύστημα. Θεωρούνταν δεδομένος. Δεν ισχύει αυτό. Η υπουργός Τουρισμού χρειάζεται να υποστηριχθεί. Η επιτυχία της δεν μπορεί να διασφαλιστεί μόνο από τις δικές της προσπάθειες. Αν δεν υπάρχει συνεργασία από τα υπουργεία Περιβάλλοντος, Οικονομικών, Εσωτερικών, Εξωτερικών και Μεταφορών, δεν υπάρχει περίπτωση να αναπτυχθεί ο τουρισμός. Προτού μιλήσουμε για τη συνεργασία μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, πρέπει να μιλήσουμε για τη συνεργασία δημοσίου και δημοσίου τομέα. Ενας στους 11 ανθρώπους παγκοσμίως απασχολείται στον τουρισμό και 53 παροχείς υπηρεσιών είναι καταχωρισμένοι στην τουριστική βιομηχανία. Είναι η τρίτη μεγαλύτερη βιομηχανία στον κόσμο. Ωστόσο δεν γίνεται αντιληπτό, ίσως επειδή συνδέεται με τις διακοπές και τον ελεύθερο χρόνο».
Τι προτείνετε για τη βίζα Σένγκεν;
«Αυτό είναι ένα μεγάλο ζήτημα και η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες που επηρεάζεται περισσότερο γιατί συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις της προς την ΕΕ, δεν μπορεί όμως να ωφεληθεί όπως άλλες γειτονικές χώρες. Πρέπει να πω ότι έχει γίνει μεγάλη πρόοδος την τελευταία πενταετία. Το 2009 74% του παγκόσμιου πληθυσμού χρειαζόταν βίζα για να ταξιδέψει. Σήμερα το ποσοστό έχει μειωθεί στο 66%. Οι Βρυξέλλες αρχίζουν να ξανασκέφτονται το σύστημα για τις θεωρήσεις Σένγκεν, συζητάμε μαζί τους και μας ακούνε. Εμείς στον τουρισμό είμαστε το ίδιο επίμονοι για ασφαλή ταξίδια όσο και εκείνοι που ασχολούνται με την ασφάλεια. Τώρα γίνονται συμφωνίες, ειδικά με τις αναδυόμενες αγορές, όπως Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Βραζιλία. Η Κίνα τα τελευταία δύο χρόνια είναι η κορυφαία χώρα προέλευσης τουριστών στον κόσμο. Το 2013 ταξίδεψαν από την Κίνα 98 εκατ. τουρίστες, οι οποίοι δαπάνησαν 129 δισ. δολάρια σε έναν χρόνο, καταγράφοντας αύξηση 26% σε σχέση με το 2012. Αντίστοιχα το 2012 η αύξηση ήταν 32% σε σχέση με το 2011. Και θα συνεχίσει. Το ίδιο συμβαίνει με τη Ρωσία. Χρειάζεται λοιπόν να σκεφθούμε ανοιχτά και να προχωρήσουμε. Οι χώρες που προχώρησαν δεν έχασαν κάτι, αντίθετα κέρδισαν».
Να «σπάσει» η εποχικότητα
Η ανάπτυξη μετατοπίζεται από τα γενικά στα ειδικά τουριστικά προϊόντα;
«Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι η τάση για συνδυασμό ειδικών (niche) προϊόντων, όχι ενός μόνο. Υπάρχουν διαφορετικά κοινά τα οποία έρχονται για έναν συγκεκριμένο σκοπό αλλά δεν θέλουν να περιοριστούν σε αυτό. Ακόμη και επισκέπτες που έρχονται για “ήλιο και θάλασσα” βλέπουμε ότι αρχίζουν να θέλουν να κάνουν και άλλα πράγματα. Η τάση είναι να προσφέρουμε ένα μείγμα όσο πιο πλούσιο γίνεται. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να “σπάσει” η εποχικότητα, αλλά και οι τουρίστες να μείνουν περισσότερες ημέρες. Είναι ο τρόπος για να μειωθεί ο συνωστισμός τον οποίο συγχέουμε με τον μαζικό τουρισμό. Είναι όμως πολύς κόσμος στο ίδιο μέρος την ίδια εποχή. Για να το αντιμετωπίσεις πρέπει να τους δώσεις και άλλες επιλογές και μέρη να επισκεφθούν. Ετσι δαπανούν περισσότερα χρήματα, γίνεται αποσυμφόρηση της περιοχής, μένουν περισσότερο χρόνο και ωφελούν περισσότερο κόσμο. Ο τουρισμός έχει μετατοπιστεί από την έννοια του προϊόντος στην έννοια της εμπειρίας. Ενα προϊόν από μόνο του δεν μπορεί να επιβιώσει αν δεν εμπλουτιστεί με άλλες υπηρεσίες που να το κάνουν μια ολοκληρωμένη εμπειρία».
Να παγιωθούν τα οφέλη
Το 2014 αναμένεται αύξηση 4%-4,5% στις αφίξεις διεθνώς. Ποια είναι η πρόβλεψη για την Ευρώπη και τη Μεσόγειο;
«Πιστεύω ότι η Ευρώπη θα εδραιώσει την ανάπτυξή της το 2014. Τα ποσοστά δεν θα είναι τόσο υψηλά όπως το 2013, αλλά θα είναι σαφώς ένα σημάδι προς τη σωστή κατεύθυνση, γιατί θα πρέπει να παγιωθούν τα οφέλη. Δεν είναι ρεαλιστικό να προσδοκούμε αύξηση 5% κάθε χρόνο.
Η Μεσόγειος ειδικότερα, έχει απορροφήσει μεγάλο μέρος των δυσκολιών και των προκλήσεων που υπάρχουν. Η Αίγυπτος χωρίς αμφιβολία υποφέρει. Δώδεκα ευρωπαϊκές χώρες έχουν εκδώσει ταξιδιωτικές οδηγίες μετά τα πρόσφατα γεγονότα. Η Τυνησία αρχίζει να ανακάμπτει, ίσως πιο γρήγορα απ’ ό,τι αναμενόταν.
Αλλά η Βόρεια Μεσόγειος, η Νότια Ευρώπη, θα έχει αύξηση τουλάχιστον 1%-1,5% πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο το 2014. Η Τουρκία επίσης πηγαίνει καλά. Εχει όμως ήδη διανύσει 10-12 πολύ επιθετικά χρόνια.
Και είναι πολύ δύσκολο να διατηρήσει κανείς τα ποσοστά που είχε τελευταία. Οι πολιτικές εξελίξεις μέχρι στιγμής δεν επηρεάζουν τον τουρισμό της».
Οι τέσσερις τάσεις που αλλάζουν τα δεδομένα
Ποιες είναι οι μελλοντικές τάσεις στον τουρισμό;
«Θα τις συνοψίσω σε τέσσερις. Κατ’ αρχήν γεωγραφικά, γίνεται σαφές ότι το κέντρο βάρους μεταφέρεται ανατολικά και νότια. Η Ευρώπη θα συνεχίσει να είναι ο θεμέλιος λίθος του τουρισμού και των ταξιδιών. Επίσης η τεχνολογία θα συνεχίσει να μεταμορφώνει την αγορά και το επιχειρείν. Οι operators και όσοι εμπλέκονται στον τουρισμό θα πρέπει να συμμορφωθούν πολύ γρήγορα. Η τεχνολογία θα επηρεάσει όχι μόνο τη βιομηχανία, αλλά και την ίδια την ταξιδιωτική εμπειρία.
Η δημογραφική πυραμίδα διευρύνεται με τρόπο που δεν είχαμε ζήσει μέχρι τώρα. Υπάρχουν σήμερα άνθρωποι 70, 80, ακόμα και 90 ετών, οι οποίοι είναι υγιείς και ταξιδεύουν. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν χρήματα, έχουν συνταξιοδοτηθεί και έχουν χρόνο. Αντίστοιχα, οι νέοι ταξιδιώτες γίνονται ολοένα και λιγότεροι. Ο τουρισμός των νέων αντιπροσωπεύει πλέον το ένα τρίτο παγκοσμίως.
Τέταρτη και τελευταία τάση είναι ότι οι άνθρωποι γίνονται ολοένα και πιο ευαίσθητοι και συνειδητοποιημένοι σε σχέση με την ηθική, τη βιωσιμότητα και την υπευθυνότητα. Θα γίνουν πιο απαιτητικοί. Προορισμοί που πρεσβεύουν και ενεργούν με υπευθυνότητα θα γίνονται ολοένα και πιο ελκυστικοί. Αντίστοιχα οι μεταφορές θα τεθούν υπό μεγάλη πίεση για τη μείωση του ενεργειακού τους αποτυπώματος».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
