Η Μάρθα Ασσαριωτάκη έχει δύο μικρά παιδιά που πηγαίνουν στην Α’ και τη Γ’ τάξη Δημοτικού και η οικογένειά της είναι μονογονεϊκή. Η ίδια εργάζεται από τις 8.30 το πρωί έως ως τις 5.00 το απόγευμα. Υπολόγιζε, με βάση τις εξαγγελίες του υπουργείου Παιδείας, ότι φέτος θα λειτουργούσε στην περιοχή της ολοήμερο σχολείο, καθώς έχουν συγκεντρωθεί διπλάσιες υπογραφές από όσες απαιτεί ο νόμος. Υπολόγιζε επίσης ότι θα άφηνε τα παιδιά της στο σχολείο, θα πήγαινε στη δουλειά της και θα τα παραλάμβανε επιστρέφοντας.

Η απάντηση που πήρε στις 11 Σεπτεμβρίου όμως, όταν άνοιξαν τα σχολεία, ήταν κοφτή και χωρίς πολλές λεπτομέρειες: Το (διευρυμένο) ολοήμερο σχολείο θα λειτουργήσει τελικά… όταν έρθει η δασκάλα. Εκπαιδευτικοί για να το καλύψουν σε αυτή τη φάση δεν υπάρχουν.

Το ολοήμερο σχολείο μπορεί να λειτουργήσει σύντομα (εάν έρθει η δασκάλα την επόμενη εβδομάδα μαζί με τις προσλήψεις αναπληρωτών εκπαιδευτικών της β’ φάσης), μπορεί να λειτουργήσει αργότερα (με την πρόσληψη των αναπληρωτών της γ’ φάσης), μπορεί και ποτέ…

Γονείς χωρίς λύση

Οπως άλλωστε δεν λειτούργησε τα δύο προηγούμενα χρόνια. Τα χρόνια κατά τα οποία αναγκάστηκε να καταφύγει στο να προσλάβει μια γυναίκα για να κρατάει τα παιδιά της μέχρι να γυρίσει. «Αλλαξα τρεις εργαζόμενες, γιατί όπως είναι λογικό έφευγαν όταν έβρισκαν πλήρη δουλειά – κάτι που δεν ήταν καλό για τα παιδιά» εξηγεί η ίδια μιλώντας στο «Βήμα».

Φέτος, το ποσό που θα κληθεί να πληρώσει αν επιλέξει την ίδια λύση θα είναι μεγαλύτερο. Ποια λύση της μένει; Να ζητήσει βοήθεια από άλλες μητέρες ή φίλες της. Ωστόσο αυτή είναι μια λύση που δεν μπορεί να έχει διάρκεια, ούτε άλλωστε της προσφέρει ψυχική ηρεμία. Η μητέρα της, άνω των 80 ετών, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση λύση.

«Είμαι απελπισμένη» συνεχίζει. «Εχω κατανόηση, αλλά θέλω να γνωρίζω ποια είναι η κατάσταση για να μπορέσω να την αντιμετωπίσω. Ισως χρειαστεί να ζητήσω αλλαγή στους όρους εργασίας μου, αφού υπολογίσω πόσο θα μειωθεί το εισόδημά μου, ίσως κάνω οικονομία από κάπου αλλού. Θα βρω λύση. Να ξέρω, όμως, αν θα αρχίσει τελικά το ολοήμερο σχολείο και από πότε».

Υπολογίζει ότι αν λείπει κάθε μέρα η ίδια από τη δουλειά της, σε μία εβδομάδα μόνο θα έχει χάσει περισσότερο από μία μέρα άδειας. Σκέφτεται ότι άλλες μητέρες κατέφυγαν τελικά σε κέντρα μελέτης φροντιστηρίων, κάτι που ωστόσο μπορεί να ανεβάσει πολύ τον προϋπολογισμό του σπιτιού της, προσθέτοντας τουλάχιστον 350 ευρώ στα μηναία έξοδά της.

Η εικόνα στην Αττική

Η περίπτωση της κυρίας Ασσαριωτάκη δεν είναι (προφανώς) η μοναδική. Τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι ένας σημαντικός θεσμός για τη στήριξη της οικογένειας, το ολοήμερο σχολείο, που θεσμοθετήθηκε στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης του Γεράσιμου Αρσένη το 1997, έχει αφεθεί στην τύχη του και φθίνει.

Οι γονείς με τους οποίους μίλησε «Το Βήμα» σχολιάζουν ειρωνικά την καθημερινότητά τους χωρίς καμία βοήθεια την ώρα που εργάζονται, σε περίοδο δε κατά την οποία το κύριο θέμα είναι η υπογεννητικότητα και το δημογραφικό πρόβλημα.

Τα στοιχεία σε σχέση με τη λειτουργία των ολοήμερων σχολείων στη περιοχή της Αττικής είναι χαρακτηριστικά: Στο 7ο Νηπιαγωγείο Καισαριανής δεν λειτουργούν 2 ολοήμερα τμήματα. Στο 1ο Νηπιαγωγείο Καισαριανής και στο 1ο Νηπιαγωγείο Βύρωνα δεν λειτουργεί ένα ολοήμερο τμήμα. Στο 3ο Νηπιαγωγείο Καισαριανής δεν λειτουργεί το ένα από τα 2 ολοήμερα τμήματα.

Είναι κλειστά 3 ολοήμερα τμήματα Δημοτικών (ολοήμερα) και 4 νηπιαγωγείων στο Αιγάλεω. Στο 80% των σχολείων σε Ιλιον, Πετρούπολη και Καματερό (41 Δημοτικά και 60 Νηπιαγωγεία) δεν λειτουργούν όλα τα τμήματα του Ολοήμερου – λείπουν 1 ή 2 τμήματα από τη λειτουργία τους. Τα ολοήμερα προγράμματα δεν λειτουργούν ολοκληρωμένα στα 9 από τα 10 δημοτικά σχολεία της Νέας Σμύρνης.

Σε κάποια από αυτά (το 1ο, το 3ο, το 5ο, το 6ο και το 7ο) λειτουργούν μόνο για τις 3 πρώτες τάξεις. Μάλιστα, με πρόσφατη ανακοίνωσή του ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του 5ου Δημοτικού Σχολείου της πόλης ζητεί άμεση κάλυψη των κενών θέσεων εκπαιδευτικών, λειτουργία της πρωινής ζώνης, του Ολοήμερου και του διευρυμένου Ολοήμερου.

Η κατάσταση, όπως επισημαίνεται, δημιουργεί τεράστια προβλήματα στους γονείς, που καλούνται να ισορροπήσουν ανάμεσα στις επαγγελματικές και οικογενειακές τους υποχρεώσεις.

Γονέας τρίωρης εργασίας;

Στο συγκεκριμένο σχολείο, το 5ο Δημοτικό Σχολείο Νέας Σμύρνης, το ολοήμερο πρόγραμμα λειτουργεί μόνο για την Α’, Β’ και Γ’ τάξη, ενώ δεν λειτουργούν για καμία τάξη ούτε η πρωινή ζώνη (από τις 7) ούτε το διευρυμένο ολοήμερο πρόγραμμα (ως τις 5.30).

Τι σημαίνει αυτό; Οπως εξηγεί η πρόεδρος του Συλλόγου Μαρία Περράκη, ένας γονέας παιδιού της Δ’ Δημοτικού θα πρέπει να αφήσει το παιδί του στο σχολείο του το νωρίτερο στις 8.15 (καθώς δεν γίνεται δεκτό νωρίτερα), να φτάσει (στην καλύτερη περίπτωση, λόγω κίνησης) στις 9 στη δουλειά του και στη συνέχεια θα πρέπει να φύγει από εκεί το αργότερο στις 12.30 για να είναι στη 1.15 το μεσημέρι στο σχολείο ξανά ώστε να παραλάβει το παιδί του μετά το μάθημα. «Σε ποια δουλειά μπορείς να εργάζεσαι μόνο ένα τρίωρο;» αναρωτιέται.

Η ίδια έχει δύο κόρες στη Γ’ και στη Δ’ Δημοτικού. Παραλαμβάνει από το σχολείο τους τη μία στη 1 μ.μ. και την άλλη στις 4 μ.μ. Μέχρι πριν από λίγο καιρό θεωρούσε ότι θα είχε «βοηθό» τη μητέρα της, η οποία όμως αρρώστησε. «Από την άλλη πλευρά», επισημαίνει, «δεν μπορούμε να αφήνουμε τα παιδιά συνέχεια στον παππού και τη γιαγιά. Είναι κι αυτοί πλέον μεγάλοι, γιατί κι εμείς κάνουμε μεγάλοι παιδιά. Κι ένας 80χρονος όσο δυνατός κι αν είναι δεν έχει πολύ καλά αντανακλαστικά».

Συνεχίζει λέγοντας ότι «ένας γονέας που “καίγεται” τώρα που αρχίζει το σχολείο, δεν μπορεί να περιμένει π.χ. μέχρι τον Νοέμβριο να λειτουργήσει το ολοήμερο τμήμα του. Θα αναγκαστεί να βρει άλλες λύσεις, όπως τα κέντρα μελέτης τα οποία προπληρώνονται…».

Στο μεταξύ, με ανακοίνωσή του, το Διοικητικό Συμβούλιο της Πανελλήνιας Επιστημονικής Ενωσης Διευθυντών/ντριών Σχολικών Μονάδων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, εκφράζει την έντονη ανησυχία και αγανάκτησή του για την κατάσταση που επικρατεί με την υπολειτουργία των ολοήμερων σχολείων, τονίζοντας ότι η στήριξη του ολοήμερου σχολείου αποτελεί κορυφαία παιδαγωγική και κοινωνική προτεραιότητα.