Η Σιρίν Εμπάντι είναι η πρώτη Ιρανή και η πρώτη μουσουλμάνα που έλαβε το Βραβείο Νoμπέλ Ειρήνης, το 2003, για το έργο της υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και των δικαιωμάτων των γυναικών και των παιδιών στο Ιράν.

Η Εμπάντι, 77 ετών σήμερα, κάτοχος διδακτορικού στα νομικά, έγινε δικαστής στην Τεχεράνη το 1969 και το 1975 ορίστηκε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος δικαστηρίου. Ωστόσο τέσσερα χρόνια αργότερα, η Ισλαμική Επανάσταση απαγόρευσε τις γυναίκες δικαστές και η Εμπάντι έγινε γραμματέας του δικαστηρίου του οποίου κάποτε προήδρευε, επιφορτισμένη να κρατάει τα πρακτικά.

Της επετράπη να ασκήσει τη δικηγορική το 1993 και άρχισε να αναλαμβάνει την υπεράσπιση επιφανών ακτιβιστών. Από το 2009, και αφού υπέστη σειρά παρενοχλήσεων από το καθεστώς, μεταξύ των οποίων την κλοπή του Βραβείου Νομπέλ από την τραπεζική θυρίδα της, ζει αυτοεξόριστη εκτός Ιράν, απ’ όπου μίλησε στο «Βήμα».

«Με το πρόσχημα της διατήρησης της εθνικής ασφάλειας, το καθεστώς έχει ήδη εντείνει την καταπίεση του λαού»

Οι Ιρανοί υποστηρίζουν το καθεστώς απέναντι στις επιθέσεις του Ισραήλ; Ο πόλεμος συσπειρώνει τον λαό γύρω από την κυβέρνηση;

«Ο ιρανικός λαός έχει επανειλημμένως δηλώσει από την αρχή αυτού του πολέμου: «Οχι στον πόλεμο, όχι στην Ισλαμική Δημοκρατία». Αυτό αντικατοπτρίζει τις απόψεις άνω του 90% του ιρανικού πληθυσμού. Με άλλα λόγια, καταδικάζουμε τον πόλεμο και πιστεύουμε ότι το καθεστώς πρέπει να ανοίξει τον δρόμο για ένα δημοψήφισμα που θα καθορίσει τη μελλοντική μορφή διακυβέρνησης της χώρας».

Είναι το ιρανικό καθεστώς αποδυναμωμένο ως αποτέλεσμα εξελίξεων των τελευταίων ετών (δολοφονίες ανώτατων στρατιωτικών και κορυφαίων επιστημόνων, βομβαρδισμοί, κυρώσεις, εξουδετέρωση συμμάχων όπως η Χεζμπολάχ κ.ά.);

«Ναι. Επί περισσότερα από σαράντα χρόνια το ιρανικό καθεστώς έχει ξοδέψει πολλά για να εγκαθιδρύσει και να εξοπλίσει διάφορες πολιτοφυλακές και τρομοκρατικές οργανώσεις στην περιοχή. Σήμερα, οι περισσότερες από αυτές έχουν είτε εξουδετερωθεί είτε αποδυναμωθεί σε σημείο που να μην μπορούν πλέον να προσφέρουν υποστήριξη στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν».

Κατά την άποψή σας πώς θα αντιδράσει το ιρανικό καθεστώς αν αποδυναμωθεί σημαντικά από τα ισραηλινά πλήγματα; Πιστεύετε ότι θα αυξήσει την πίεση προς τον ίδιο τον λαό του για να αντισταθμίσει την αποδυνάμωσή του;

«Δυστυχώς, ναι. Με το πρόσχημα της διατήρησης της εθνικής ασφάλειας, το καθεστώς έχει ήδη εντείνει την καταπίεση του λαού».

«Η ισλαμική δημοκρατία έχει φτωχοποιήσει τον λαό»

Είναι πιθανή η αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν; Πώς βλέπουν οι Ιρανοί ένα τέτοιο ενδεχόμενο;

«Ο ιρανικός λαός έχει εδώ και καιρό καταστήσει σαφείς τις απαιτήσεις του μέσω διαμαρτυριών και διαδηλώσεων στους δρόμους. Επιθυμεί μια δημοκρατική, μη θεοκρατική κυβέρνηση».

Αν καταρρεύσει το καθεστώς της Τεχεράνης, τι θα το αντικαταστήσει;

«Δεν μπορώ να το προβλέψω με βεβαιότητα, αλλά μπορώ να μιλήσω για τη βούληση του ιρανικού λαού: επιθυμούμε μια πολιτική, κοσμική και δημοκρατική κυβέρνηση».

Με δεδομένα τα δεινά που έχει φέρει στον ιρανικό λαό, όπως οι διεθνείς κυρώσεις που έχουν καταστρέψει την οικονομία της χώρας, πιστεύετε ότι το πυρηνικό πρόγραμμα αξίζει όλες αυτές τις θυσίες;

«Απολύτως όχι. Η ισλαμική δημοκρατία έχει φτωχοποιήσει τον λαό, έχει καταστρέψει το περιβάλλον και έχει λεηλατήσει τους φυσικούς μας πόρους. Γι’ αυτό ο λαός αντιτίθεται στο πυρηνικό πρόγραμμα».

Αφότου λάβατε το Βραβείο Νομπέλ Ειρήνης, το 2003, η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράν έχει βελτιωθεί; Τα δικαιώματα των γυναικών;

«Παρά τις θυσίες των Ιρανών, η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράν δεν έχει βελτιωθεί. Για παράδειγμα, τους τελευταίους τρεις μήνες λάμβανε χώρα μία εκτέλεση κάθε έξι ώρες στο Ιράν, και η κατάσταση συνεχίζει να επιδεινώνεται».