«”Αυτό που λείπει, ορίζει αυτό που μένει”. Πρόκειται για μία φράση του Γεράσιμου Ευαγγελάτου. Ειπώθηκε ένα βράδυ μέσα στην καραντίνα – όχι για να γίνει τίτλος, ούτε για να “τοποθετηθεί” επάνω σε έργο.
Κι όμως, κάπως αυτά τα λόγια ρίζωσαν μέσα μου. Χωρίς να το γνωρίζει, ο Γεράσιμος με βοήθησε να δω καθαρά κάτι που έκανα ήδη, αλλά δεν το είχα ποτέ “βάλει” σε λέξεις. Γιατί αυτή η φράση είναι μία αποκρυπτογράφηση αυτού που δημιουργώ, με έναν τρόπο που δεν θα μπορούσε να ειπωθεί καλύτερα» αναφέρει ο εικαστικός Στρατής Ταυλαρίδης, όταν τον συναντώ πριν από δύο εβδομάδες στο ατελιέ του στο Παγκράτι.
Στο δικό του εικαστικό σύμπαν, πράγματι «αυτό που λείπει, ορίζει αυτό που μένει», καθώς ο ίδιος, εδώ και 15 χρόνια πλέον, μέσα από την τεχνική του paper-cut, σχηματίζει περίτεχνα μοτίβα διά της αφαίρεσης, με το δικό του πινέλο να γίνεται το χειρουργικό νυστέρι. Εκείνο το βράδυ τον θυμάμαι χαρακτηριστικά να είναι σκυμμένος πάνω από ένα μαύρο χειροποίητο χαρτί που ξετυλιγόταν σε μήκος έξι μέτρων.
Δούλευε πυρετωδώς το έργο του, το οποίο αυτό το διάστημα αποτελεί μέρος της ατομικής του έκθεσης με τίτλο «VOID | Αυτό που λείπει», η οποία παρουσιάζεται σε έναν από τους παλαιούς ανεμόμυλους της Χώρας της Αστυπάλαιας, υπό την αιγίδα του Δήμου και του Πολιτιστικού Μορφωτικού Συλλόγου «Μαξούλια 2025» του νησιού.
Με το νυστέρι του δημιούργησε πάνω στο πελώριο αυτό χαρτί ένα τοπίο καμωμένο λες από τομές, σκιές και σιωπή, χαράσσοντας τη φράση του Γεράσιμου Ευαγγελάτου που τόσο τον σημάδεψε.
«Μέσα από αυτή τη σύλληψη ήθελα να μιλήσω γι’ αυτό το κενό που δεν είναι έλλειψη, αλλά δυνατότητα» αναφέρει, όταν μιλάμε τηλεφωνικά την επόμενη ημέρα των εγκαινίων της έκθεσής του.
«Κυριολεκτικά, αυτό το έργο περιγράφει αυτό που κάνω: ό,τι αφαιρώ, ορίζει το τελικό αποτέλεσμα. Το ίδιο, όμως, διαπιστώνω ότι ισχύει και στις ζωές μας. Αυτό που λείπει μας κατευθύνει. Υπό το πρίσμα αυτής της φράσης, τελικά, βλέπω και τις ανθρώπινες σχέσεις: αυτά που φεύγουν ανοίγουν χώρο για κάτι άλλο. Χώρο για νέες ιδέες, για άλλες μορφές σύνδεσης – ίσως και για μια νέα ζωή. Ετσι γεννήθηκε και ο τίτλος της έκθεσης “VOID”, που δεν είναι ακριβώς η έλλειψη. Είναι μια δυνατότητα».
Το δεύτερο έργο που επίσης παρουσιάζει ακολουθώντας πάντα την τεχνική του paper-cut, φέρει επάνω του τη φράση «Σ’ αγαπώ» και αιωρείται ακριβώς πάνω από το πρώτο έργο της έκθεσης στον χώρο του παλιού ανεμόμυλου.
«Είναι κάτι σαν προσωπικό αντίο» παρατηρεί ο ίδιος μιλώντας γι’ αυτό. «Κάτι που δεν ειπώθηκε και τώρα αιωρείται. Κυριολεκτικά και μεταφορικά. Αιωρείται στον χώρο σαν κάτι άυλο, όπως ακριβώς οι λέξεις που δεν ακούστηκαν ποτέ, αλλά τις κουβαλάς.
Το ονειρεύτηκα σαν ένα μαντίλι αποχαιρετισμού, με μια αίσθηση λυτρωτική. Ο,τι μένει ανείπωτο βρίσκει τελικά τον τρόπο του να ειπωθεί. Πιστεύω ότι αυτή η έκθεση με τα δύο αυτά έργα που παρουσιάζει δεν φλυαρεί. Δεν κάνει δηλώσεις. Καλεί τον θεατή να κινηθεί αργά, να παρατηρήσει όχι μόνο αυτό που φαίνεται, αλλά και αυτό που έχει αφαιρεθεί. Να αναζητήσει το νόημα στον χώρο που απομένει».
Η Αστυπάλαια ως έμπνευση
Τι τον συνδέει, όμως, με την Αστυπάλαια; «Τα αλλεπάλληλα καλοκαίρια που έχω περάσει εδώ» απαντά. «Αλλωστε, αυτή η έκθεση γεννήθηκε μέσα από την παρότρυνση μιας κατοίκου του νησιού, της Μαίρης Μαριάκη, την οποία ευχαριστώ θερμά για την εμπιστοσύνη και την αίσθηση φιλοξενίας που μου προσέφερε.
Από την πρώτη στιγμή που έφτασα στην Αστυπάλαια και αντίκρισα το λιμάνι της, αισθάνθηκα μια αγκαλιά. Η Αστυπάλαια δεν είναι ένα φόντο. Σου δίνει χώρο και χρόνο. Να δεις, να σκεφτείς, να εμβαθύνεις. Αυτό με απασχολεί και στο έργο μου: να στρέψω το βλέμμα του θεατή σε κάτι απλό, σε κάτι που έχουμε πάψει να παρατηρούμε».
Και κάπως έτσι η φιλοσοφία της τέχνης του φαίνεται να συναντήθηκε με την αρχέγονη μυσταγωγία του νησιού. Όπως σημειώνει σοφά και η ιστορικός τέχνης Γιώτα Δημητρίου στο επιμελητικό κείμενο της έκθεσης: «Η σπείρα, επαναλαμβανόμενο μοτίβο στο εικαστικό λεξιλόγιο του Στρατή Ταυλαρίδη και έντονα παρούσα και στο νέο αυτό έργο, μοιάζει να συγγενεύει παράδοξα με τις χαράξεις που συναντά κανείς στις πέτρες της Αστυπάλαιας, ιδιαίτερα εκείνες του αρχαιολογικού χώρου στο Βαθύ, όπου σπειροειδή σχήματα έχουν σκαλιστεί στο χέρι, αιώνες πριν».
«Ζωγραφική» μέσω αφαίρεσης
Ο 35χρονος εικαστικός μέσω της ιδιαίτερης τεχνικής που ακολουθεί ξεχωρίζει με τα έργα του. «Εδώ και δεκαπέντε χρόνια δουλεύω με την τεχνική του paper-cut» αναφέρει. «Μέσα από αυτή κατάφερα να αποκτήσω μια άλλη οπτική της ίδιας της ζωγραφικής.
Αντί να προσθέτω ύλη πάνω στο χαρτί, αφαιρώ αυτό που δεν χρειάζομαι. Ζωγραφίζω κρατώντας αυτό που έχει αξία και αφαιρώ ό,τι περιττεύει. Η διαδικασία αυτή απαιτεί υπομονή, προσήλωση και πειθαρχία. Δεν μπορείς να επισπεύσεις τίποτα.
Κάθε κόψιμο είναι και μια απόφαση. Εχει κάτι απελευθερωτικό. Μέσα από αυτή τη διεργασία βρίσκω μια ησυχία που δύσκολα την ανακαλύπτω αλλού. Η αφαίρεση συνήθως είναι συνυφασμένη με κάτι στερητικό. Στο δικό μου μυαλό φέρει άλλη έννοια.
Καθετί που αφαιρείται, αφήνει χώρο σε κάτι άλλο να φανεί. Οπότε, ναι, για μένα αυτή η διαδικασία είναι μια πράξη αισιοδοξίας. Μέσα στο λίγο μπορεί να υπάρξει το ουσιαστικό» προσθέτει.
Ο ίδιος έχει διαγράψει μια ξεχωριστή και σταθερά ανοδική πορεία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, εκπροσωπώντας μάλιστα τη χώρα μας στη Μεσογειακή Μπιενάλε της Σμύρνης πριν από έναν χρόνο. Κι όμως, πίσω του δεν βρίσκεται κάποια γκαλερί.
Πρόκειται για μία απόφαση ανεξαρτησίας, ανάγκης ή στάσης ζωής; «Είναι όλα μαζί. Ηταν ανάγκη και επιλογή» απαντά. «Προέκυψε στην πορεία, και τελικά διαπίστωσα ότι στην παρούσα συγκυρία λειτουργώ καλύτερα ανεξάρτητος. Δημιούργησα μια ομάδα συνεργατών με πάθος και με αγάπη σε αυτό που κάνω. Στην εποχή μας υπάρχουν τόσο πολλά εργαλεία ώστε να μπορέσεις να επικοινωνήσεις το έργο σου. Αυτό που χρειάζεται είναι σκληρή δουλειά, υπομονή και να πάρεις το ρίσκο».
Στον προσωπικό λογαριασμό του στο Instagram λοιπόν, κανείς μπορεί να θαυμάσει τα έργα του, τις λεπτομέρειες της δουλειάς του. «Τελικά, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλάζουν τον τρόπο που “επικοινωνείται” η τέχνη;» τον ρωτώ. «Θα έλεγα ωθούν στη δημιουργία ενός νέου μοντέλου επαγγελματία με μεγαλύτερη αυτονομία» αναφέρει.
«Στα δημιουργικά επαγγέλματα καλούμαστε πλέον να διαχειριζόμαστε μόνοι μας το έργο, την παρουσία μας, τα οικονομικά, τις συνεργασίες. Τα social media ναι έχουν αλλάξει τους όρους και σίγουρα επηρεάζουν. Οχι πάντα βάσει ουσίας, αλλά συχνά βάσει προβολής, και αυτό θέλει προσοχή. Προσωπικά, προσπαθώ να κρατώ μια ισορροπία. Δεν τα αρνούμαι, αλλά δεν τα αφήνω και να με καθορίσουν. Τα χρησιμοποιώ όσο με εξυπηρετούν και με κάνουν χαρούμενο».
INFO: «VOID | Αυτό που λείπει»: Εως τις 8 Αυγούστου στον Ανεμόμυλο της Χώρας της Αστυπάλαιας.
