Μόλις πριν από λίγους μήνες κανένας δεν θα φανταζόταν ότι αύριο θα ήταν η μέρα όπου θα αποφασιζόταν ο νέος επικεφαλής του Eurogroup, πόσο μάλλον ότι ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, θα ήταν ο ένας εκ των δύο υποψηφίων.

Η αποχώρηση όμως του Ιρλανδού, Πασκάλ Ντόναχιου, από τη θέση του υπουργού Οικονομικών της χώρας του και κατ’επέκταση από την προεδρία του Eurogroup, στα μέσα Νοεμβρίου, για να αναλάβει σημαντική θέση στην Παγκόσμια Τράπεζα έθεσε σε κίνηση τις εξελίξεις.

Αύριο λοιπόν, στις Βρυξέλλες, οι υπουργοί Οικονομικών των 20 κρατών που συμμετέχουν στη ζώνη του ευρώ θα κληθούν να ψηφίσουν για τον νέο επικεφαλής τους. Η εκλογή απαιτεί απλή πλειοψηφία, πράγμα που σημαίνει πως ο υποψήφιος που θα συγκεντρώσει 11 ψήφους αναλαμβάνει αυτομάτως τη θέση.

Ο «αντίπαλος»

Απέναντι στον Κυριάκο Πιερρακάκη θα βρεθεί ο υπουργός Οικονομικών του Βελγίου, Βίνσεντ Βαν Πετέγκεμ. O 45χρονος Φλαμανδός Οικονομολόγος από τη Γάνδη, ο οποίος υπήρξε αναπληρωτής πρωθυπουργός της χώρας στην κυβέρνηση του Αλεξάντερ ντε Κρο, από το 2020 έως τις αρχές του 2025, υπηρετεί ως υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Ντε Βέβερ, διατηρώντας από τον περασμένο Φεβρουάριο.

Ο Βαν Πετέγκεμ προέρχεται από το κεντροδεξιό CD&V (Christen-Democratisch en Vlaams), το οποίο είναι ένα από τα πέντε κόμματα που απαρτίζουν την κυβέρνηση Ντε Βέβερ και ως εκ τούτου ανήκει και εκείνος στην οικογένεια του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, όπως και ο Έλληνας υπουργός, γεγονός που αφαιρεί το πολιτικό και ιδεολογικό υπόβαθρο από τη διαδικασία.

Ο βέλγος υπουργός θεωρείται από τους μεγαλύτερους  υποστηρικτές των λεγόμενων δημοσιονομικών κανόνων επόμενης γενιάς, οι οποίοι εστιάζουν στη δημοσιονομική ευθύνη παράλληλα με τη στρατηγική ευελιξία που είναι απαραίτητη για τις χώρες της ΕΕ, ώστε να επενδύσουν στην άμυνα, την πράσινη μετάβαση και την ψηφιακή τεχνολογία. Στις δηλώσεις του, τόνισε την ανάγκη για «ευρωπαϊκή σταθερότητα με κατάλληλες προσαρμογές», επιχειρώντας να γεφυρώσει το χάσμα Βορρά-Νότου σχετικά με το μέλλον της δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Το δάνειο στην Ουκρανία που αλλάζει τα δεδομένα

Αρχικά, ο βέλγος υπουργός εθεωρείτο το απόλυτο φαβορί μετά την παραίτηση Ντόναχιου, η στάση της χώρας του όμως σχετικά με τη χρήση «παγωμένων» ρωσικών κεφαλαίων για την παροχή δανείου στην Ουκρανία φαίνεται πως περιπλέκει τα πράγματα. Υπενθυμίζεται ότι το Βέλγιο, παρά τις πιέσεις που δέχεται ο πρωθυπουργός Ντε Βέβερ, δεν συναινεί στην παροχή του δανείου, κάτι που είναι απαραίτητο από τη στιγμή που το μεγαλύτερο μέρος των κατασχεμένων ρωσικών κεφαλαίων βρίσκεται υπό τον έλεγχο του βελγικού χρηματοπιστωτικού ιδρύματος Euroclear.

Ο Βαν Πετέγκεμ «δεν πρόκειται να εκλεγεί εκτός και αν υπάρξει συμφωνία για το δάνειο προς την Ουκρανία», δήλωσε ένας από τους διπλωμάτες των χωρών της Ευρωζώνης στο Politico.

Από την άλλη πλευρά, δεν είναι λίγοι οι υπουργοί εκείνοι που πιστεύουν ότι η υπόθεση του δανείου δεν θα πρέπει να επηρεάσει τις πιθανότητές του Βέλγου υπουργού να αναλάβει τη θέση του επικεφαλής του Eurogroup. Αρκετοί μάλιστα είναι εκείνοι που συμφωνούν με τους ενδοιασμούς της βελγικής κυβέρνησης σχετικά με τους σημαντικούς οικονομικούς και νομικούς κινδύνους που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει εάν η ΕΕ χρησιμοποιήσει τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία για να χρηματοδοτήσει το δάνειο των 140 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η υποψηφιότητα Πιερρακάκη

Από την άλλη πλευρά, μία πιθανή εκλογή Πιερρακάκη θεωρείται ότι έχει έναν βαθύ συμβολισμό που θα ωφελήσει την Ευρωζώνη. «Θα ήταν μια πραγματική αναγνώριση της επιτυχίας της Ελλάδας να γυρίσει σελίδα και να ηγηθεί της ευρωζώνης», δήλωσε ο Jeroen Dijsselbloem, πρώην υπουργός Οικονομικών της Ολλανδίας, ο οποίος προήδρευσε του Εurogroup κατά το μεγαλύτερο μέρος της κρίσης του δημόσιου χρέους της χώρας, σύμφωνα με το Bloomberg.

Το να δοθεί λοιπόν μία τόσο σημαντική θέση στις χώρες του ευρωπαϊκού νότο και ιδιαίτερα στον υπουργό εκείνης η οποία βρέθηκε πιο κοντά στο χείλος του γκρεμού πριν από μόλις μία δεκαετία θα θεωρηθεί επιστέγασμα των προσπαθειών και των μεγάλων θυσιών στις οποίες επιδόθηκαν αυτές οι χώρες για να καταφέρουν να μπουν στον δρόμο της οικονομικής εξυγίανσης.

Τα «στρατόπεδα»

Όπως προαναφέρθηκε, ο μαγικός αριθμός για την εκλογή είναι το «11».  Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα πληροφορίες, η Ελλάδα φαίνεται πως μπορεί να στηριχθεί στις ψήφους των χωρών της βαλτικής (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία) αλλά και γενικότερα της ανατολικής και κεντρικής Ευρώπης, οι οποίες είναι ιδιαίτερα δυσαρεστημένες από τη στάση του Βελγίου στο ζήτημα της χρήσης των ρωσικών κεφαλαίων.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν χώρες της δυτικής Ευρώπης (Ολλανδία, Λουξεμβούργο) που φαίνεται να στηρίζουν την υποψηφιότητα Βαν Πετέγκεμ, ενώ ασάφεια επικρατεί σχετικά με το εάν το ΕΛΚ θα δώσει «γραμμή» για κάποιον εκ των υποψηφίων, δεδομένου ότι και οι δύο προέρχονται από τους κόλπους του.

Ιδιαίτερη σημασία έχει και το γεγονός ότι ο νέος πρόεδρος του Eurogroup θα κληθεί άμεσα, την ίδια ημέρα της εκλογής του, να δρομολογήσει τη διαδικασία επιλογής του νέου αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, καθώς η θητεία του Λουίς ντε Γκίντος λήγει τον Μάιο. Το γεγονός αυτό μπορεί να πυροδοτήσει κάποιου είδους «παζάρι» μεταξύ των υποψηφίων και των χωρών που συμμετέχουν στη διαδικασία.