Από σήμερα Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου, η Βιβλιοθήκη του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) ανοίγει για πρώτη φορά τις πόρτες της στο κοινό δίνοντας την ευκαιρία σε όλους τους επισκέπτες να έρθουν σε επαφή με το πλούσιο Καλλιτεχνικό Αρχείο του Μουσείου, που περιλαμβάνει περισσότερους από 10.500 τίτλους βιβλίων, 450 τίτλους περιοδικών και πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό με προσανατολισμό στη σύγχρονη ελληνική και διεθνή τέχνη. Στον πρώτο όροφο βρίσκεται το αναγνωστήριο με 20 θέσεις, καθώς και αίθουσα χωρητικότητας 8 ατόμων για ομαδικές συναντήσεις και εργασίες. Η Βιβλιοθήκη λειτουργεί ως αναγνωστήριο ((Τρίτη έως Παρασκευή, 9.00–16.30) και δεν παρέχει υπηρεσίες δανεισμού υλικού.

Παράλληλα, κάθε επισκέπτης με το που εισέρχεται στο ΕΜΣΤ, αντικρίζει πλέον το νέο πωλητήριο του Μουσείου (Shop at ΕΜΣΤ), ο σχεδιασμός του οποίου ανατέθηκε στον καλλιτέχνη Φίλιπ Μέτεν, στο πλαίσιο του Προγράμματος Φιλοξενίας (Residency) του Μουσείου. Ο καλλιτέχνης δημιούργησε ένα πρωτότυπο pavilion-πωλητήριο σε διάλογο με την αρχιτεκτονική του κτηρίου (βασίζεται στα διαγράμματα του καλλιτέχνη, μια μορφική γλώσσα που θυμίζει tangram –αρχαίο κινέζικο παζλ) που φιλοξενεί αντικείμενα σχεδιασμένα ειδικά για το Μουσείο, εμπνευσμένα από τις εκθέσεις και τη Συλλογή του, καθώς και μικρά έργα τέχνης, τρέχουσες και παλαιότερες εκδόσεις του Μουσείου.

Βιβλιοθήκη, ΕΜΣΤ. Φωτογραφία: Μελιτίνη Νικολαϊδη

Το πωλητήριο του ΕΜΣΤ εγκαινιάστηκε σήμερα από την Υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη και αποτελεί το απτό αποτέλεσμα, όπως και η Βιβλιοθήκη, της συνεχούς αναβάθμισης του μουσείου.

Τέσσερα έργα κόστους 1,7 εκατομμύρια ευρώ

Την τελευταία διετία ένα συνολικό «πακέτο» 4 έργων στη βάση 6 βασικών προγραμμάτων, συνολικού ύψους 1,7 εκατομμυρίων ευρώ, που χρηματοδοτήθηκαν μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), συνέβαλαν στην ανάπτυξη δράσεων του μουσείου για την εξωστρέφεια του, τη στήριξη των Ελλήνων καλλιτεχνών και τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του.

Λητώ Κάττου, Σοφία Κουλουκούρη, Βέρα Χοτζόγλου, Κωνσταντίνος Δουμπενίδης, Κοσμάς Νικολάου Πρόγραμμα Φιλοξενίας(Residency) του ΕΜΣΤ στο Cité Internationale des Arts, 2025. Φωτογραφία: Maurine Tri

Όπως σημείωσε στη σημερινή συνέντευξη τύπου για την παρουσίαση των έργων, η καλλιτεχνική διευθύντρια του ΕΜΣΤ, Κατερίνα Γρέγου, που πρόσφατα τιμήθηκε με το ετήσιο Βραβείο Nancy Reagan για τις Τέχνες του Culture & Animals Foundation (CAF-Ίδρυμα για τον Πολιτισμό και τα Ζώα του φιλόσοφου Τομ Ρίγκαν): «Με πολύτιμο εργαλείο ένα πακέτο 1.7 εκατομμύρια ευρώ, το Μουσείο προέβη σε μία σειρά από δράσεις με στόχο την καλλιέργεια της ορατότητας των Ελλήνων καλλιτεχνών στο εξωτερικό, της ύφανσης δικτύων πέρα από τα σύνορα για τους επαγγελματίες του χώρου, την καλλιέργεια της εξωστρέφειας των σύγχρονων εικαστικών στη χώρα, την δημιουργία νέων προοπτικών πρόσβασης, συμμετοχής και διαλόγου με το κοινό και την κοινότητα, την προσβασιμότητα τόσο της καλλιτεχνικής κοινότητας όσο και του ευρύτερου κοινού, την καλλιέργεια και την ανταλλαγή γνώσης στο πεδίο και παράλληλα, το ΕΜΣΤ έχει αναλάβει δυναμικά, τον ρόλο ενός αξιόπιστου πρεσβευτή στον διεθνή χώρο των τεχνών, ασκώντας μια μορφή αυτού που λέμε soft power ισχύος.

Πλέον είμαστε πολύ περήφανοι που το ΕΜΣΤ είναι αναγνωρίσιμο σε όλο τον κόσμο ως το πιο σημαντικό σημείο αναφοράς στη σύγχρονη τέχνη στη χώρα μας. Αυτό μας κάνει θα έλεγα, ιδιαίτερα υπερήφανους, καθώς είμαστε ένα δημόσιο μουσείο».

Σημειώνουμε ότι η κ. Γρέγου τιμήθηκε ως επιμελήτρια της πρωτοποριακής έκθεσης με τίτλο «Why Look at Animals? Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή», που θα φιλοξενείται στο ΕΜΣΤ μέχρι τον Φεβρουάριο του του 2026.

Προγράμματα και δράσεις

Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκαν: το Διεθνές Πρόγραμμα Επίσκεψης Επιμελητών για το οποίο 27 κορυφαίοι επιμελητές από διεθνείς Μπιενάλε και κορυφαία παγκοσμίως μουσεία ταξίδεψαν στην Αθήνα και γνώρισαν πάνω από 350 Έλληνες καλλιτέχνες, το Πρόγραμμα Φιλοξενίας (Residency) για Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες, στο οποίο 8 Έλληνες καλλιτέχνες έχουν ήδη πραγματοποιήσει residency σε σημαντικούς διεθνείς οργανισμούς και αντίστοιχα 17 διεθνείς καλλιτέχνες φιλοξενήθηκαν στην Αθήνα, καθώς και το Πρόγραμμα Mentorship όπου 18 Έλληνες καλλιτέχνες συνεργάστηκαν με 9 διεθνώς καταξιωμένους καλλιτέχνες και επιμελητές).

Μουσειοσκευές ΕΜΣΤPLAY, 2025. Φωτογραφία: Πάρις Ταβιτιάν

Μέσα από δράσεις όπως οι Μουσειοσκευές ΕΜΣΤPLAY (σήμερα, το ΕΜΣΤ διαθέτει 18 Μουσειοσκευές –15 στα ελληνικά και 3 στα αγγλικά), που εκτίθενται στο Μουσείο και σύντομα θα ταξιδέψουν στην περιφέρεια της Ελλάδας, αλλά και το Πρόγραμμα Εικαστικής Ψυχοθεραπείας για άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας από το πρόγραμμα Πολιτιστικής Συνταγογράφισης του Υπουργείου Πολιτισμού, το ΕΜΣΤ φέρνει τη σύγχρονη τέχνη πιο κοντά σε ένα ευρύτερο κοινό.

Επιπλέον, το Καλλιτεχνικό Αρχείο του ΕΜΣΤ, ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία διάσωσης της ιστορίας της σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα, είναι πλέον διαθέσιμο μέσω μιας νέας ψηφιακής πλατφόρμας. Η ψηφιακή παρουσία του Μουσείου αναβαθμίζεται με 18.000 τεκμήρια – από χειρόγραφα και έργα έως φωτογραφίες και ηχητικά αρχεία από τον ελληνικό αλλά και διεθνή χώρο. Περιλαμβάνει αρχειακές συλλογές κορυφαίων καλλιτεχνών, έντυπα, χειρόγραφα και οπτικοακουστικό υλικό, αποτελώντας πολύτιμη πηγή γνώσης και έρευνας για την καλλιτεχνική δημιουργία του 20ού αιώνα και τη σύνδεσή της με το σήμερα. Μέχρι στιγμής έχει ψηφιοποιηθεί πάνω από το 80% των τεκμηρίων σε ποικίλες μορφές – από σπάνια έγγραφα, αλληλογραφία, προσχέδια έργων και φωτογραφίες έως κασέτες, βινύλια και οπτικοακουστικά μέσα.

Παράλληλα, η εγκατάσταση νέων πληροφοριακών συστημάτων ERP (Εnterprise Resource Planning) και CRM (Customer Relationship Management) αναβαθμίζει την εσωτερική λειτουργία του Μουσείου και ενισχύει τη σχέση του με το κοινό.

Αριθμοί και έργα

Σύμφωνα την Διοικητική Οικονομική Διευθύντρια του ΕΜΣΤ, Αθηνά Ιωάννου, που απάντησε σε σχετική δημοσιογραφική ερώτηση, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης έχει πλέον 10.000 επισκέπτες κάθε μήνα με αυξανόμενη επισκεψιμότητα.

Συνοπτικά τα στοιχεία που δόθηκαν σχετικά με την ένταξη των έργων την τελευταία διετία στο Ταμείο Ανάκαμψης έχουν ως εξής:  στα μέσα του 2022 το ΕΜΣΤ υπέβαλε 4 προτάσεις προς χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Οι προτάσεις εγκρίθηκαν και εντάχθηκαν στο Ταμείο Ανάκαμψης μέσα στο ίδιο έτος με πέντε υποέργα και συνολικό προϋπολογισμό ύψους 1.708.511 ευρώ.

Το πρώτο έργο αφορούσε στη δημιουργία Μουσειοσκευών και είχε συνολικό προϋπολογισμό ύψους 173.600 ευρώ.

Ψηφιακό Αποθετήριο, Καλλιτεχνικό Αρχείο ΕΜΣ

Το δεύτερο έργο με τίτλο Αξιοποίηση ψηφιακών μοντέλων πολιτιστικής παραγωγής και διανομής, είχε προϋπολογισμό 260 6.600 ευρώ και δύο ξεχωριστά υποέργα (Ψηφιοποίηση και προβολή του καλλιτεχνικού αρχείου με προϋπολογισμό 173 2.600 ευρώ και Εγκατάσταση και λειτουργία επιχειρησιακών πληροφοριακών Συστημάτων ERP προϋπολογισμού 93.000).

Το μεγαλύτερο έργο του ΕΜΣΤ στο Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί το Έργο 3, το οποίο φέρει τον τίτλο «Δράσεις προώθησης των ελληνικών πολιτιστικών εξαγωγών και ενίσχυση της ελληνικής πολιτιστικής επωνυμίας από το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης». Έχει το μεγαλύτερο προϋπολογισμό ύψους 1.250.000 342 ευρώ. Πρόκειται για ένα έργο που υλοποιεί το Μουσείο απευθείας, αξιοποιώντας το προσωπικό του και μέσω εξωτερικών συνεργατών μικρής κλίμακας (περιλαμβάνονται τα προγράμματα φιλοξενίας καλλιτεχνών, το διεθνές πρόγραμμα επίσκεψης επιμελητών, το πρόγραμμα μεντόρων). Το πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών εσωτερικού και εξωτερικού όπου έγινε και η μεγαλύτερη επένδυση, ανήλθε περίπου στα 673 χιλιάδες ευρώ.

Στο Έργο 4 εντάχθηκε η πρώτη και η δεύτερη φάση της Εικαστικής Ψυχοθεραπείας στο ΕΜΣΤ για άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας, το οποίο αποτελεί την συμμετοχή του στις πιλοτικές δράσεις της πολιτιστικής Συνταγογράφησης του Υπουργείου Πολιτισμού. Ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται στα 33.600 ευρώ και για τις δύο φάσεις του έργου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα, έως το τέλος του έτους θα έχει απορροφηθεί το 100% των διατιθέμενων πόρων του προγράμματος από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.