Η σημασία της πρόληψης και των πολιτικών δημόσιας υγείας, όπως ο εμβολιασμός, αναδείχθηκαν σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που έλαβε χώρα στο πλαίσιο του Delphi Economic Forum X 2025 που πραγματοποιείται στους Δελφούς από τις 9 έως τις 12 Απριλίου.

Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη, τόνισε τη σημασία των προγραμμάτων πρόληψης σε πανελλήνιο επίπεδο. «Το πρόγραμμα για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας μέσω των προσυμπτωματικών εξετάσεων και του εμβολιασμού για τον ιό HPV μπορεί σε 10 χρόνια να εξαλείψει σχεδόν τα νέα περιστατικά καρκίνου της μήτρας που οφείλονται στον HPV, τα οποία είναι η συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων».

Η αν. υπουργός ανέφερε μία σειρά από στατιστικά στοιχεία για τον εμβολιασμό στη χώρα και πρόσθεσε πως «η χώρα μας έχει μία από τις καλύτερες καλύψεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την εποχική γρίπη. Το 75% των ανθρώπων άνω των 60 ετών έχει εμβολιαστεί, ενώ την ίδια στιγμή έχει ανέβει σημαντικά το ποσοστό εμβολιασμού στους επαγγελματίες της Υγείας».

Απαντώντας σε σχετική παρατήρηση του συντονιστή της συζήτησης Κυριάκου Σουλιώτη, Καθηγητή και Κοσμήτορα της Σχολής Κοινωνικών & Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, η κ. Αγαπηδάκη τόνισε πως για την κυβέρνηση δεν υπάρχει ιδιωτικό και δημόσιο σύστημα υγείας. «Στην Ελλάδα έχουμε έναν αναπτυγμένο ιδιωτικό τομέα υγείας, θα ήταν κουτό να τον αποκλείσουμε. Στόχος μας είναι να παρέχουμε τη δαπάνη ώστε οι πολίτες να έχουν δωρεάν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας δημόσιες ή ιδιωτικές. Όλους τους ιδιώτες γιατρούς σε νησιά και μικρούς τόπους θα τους αποκλείσουμε; Σοβιετία είμαστε;», αναρωτήθηκε ρητορικά.

Η Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, έκανε λόγο για «επανάσταση στον τομέα της πρόληψης μέσω του μαζικού προσυμπτωματικού ελέγχου για τον ιό HPV». Πρόσθεσε πως η εμβολιαστική κάλυψη έχει βελτιωθεί πολύ μετά την πανδημία.

Η Βασίλεια Παπαγιαννοπούλου, Κυβερνητικών Υποθέσεων & Market Access Director, GSK Ελλάδος, αναφέρθηκε στη σημασία της πρόληψης. «Στη GSK πιστεύουμε πως ο εμβολιασμός είναι, και οικονομικά, από τις πιο σημαντικές πολιτικές δημόσιας υγείας. Υπολογίζεται πως 3 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη θα μπορούσαν να σωθούν μέσω του εμβολιασμού το 2019. Ενώ, σε παγκόσμιo επίπεδο, ο εμβολιασμός προλαμβάνει 3 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως και μπορεί να αποδώσει μακροπρόθεσμα έως και 19 φορές το κόστος του. Νομίζω πρέπει να οικοδομήσουμε μια εθνική στρατηγική εμβολιασμού. Οι καλές μεμονωμένες πρωτοβουλίες πρέπει να υλοποιηθούν με ενιαίο και συνεκτικό τρόπο», είπε.

Το πρόβλημα της παχυσαρκίας ως νόσου και ως ζήτηματος δημόσιας υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο ανέδειξε ο Σπύρος Φιλιώτης, Αντιπρόεδρος και Γενικός Διευθυντής, Φαρμασέρβ-Λίλλυ. «Μιλάμε για μία νόσο με τεράστια εξάπλωση. Προσπαθούμε να βρίσκουμε αποτελεσματικές θεραπείες. Επιτέλους έχουμε και στην Ελλάδα αποτελεσματικά και ασφαλή φάρμακα για το θέμα» τόνισε.

Από την πλευρά του ο Νίκος Δέδες, Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Ασθενών σημείωσε πως «έως πριν από λίγα χρόνια η Ελλάδα ήταν ουραγός στην Ευρώπη στη χρηματοδότηση της δημόσιας υγείας. Αυτό άλλαξε. Θέλουμε ως Ένωση, να συμπληρωθεί αυτό με την μεγαλύτερη πρόσβαση όλων στα δεδομένα υγείας. Η αξιοποίηση των δεδομένων είναι ένα σημαντικό ζήτημα πολιτικής δημόσιας υγείας. Η συμμετοχή των ασθενών στη διαμόρφωση των πολιτικών υγείας το ίδιο. Είναι κάτι στο οποίο πρέπει να προοδεύσουμε», σημείωσε.

Κάθε νοικοκυριό πετά στα σκουπίδια 1.000 ευρώ ετησίως σε τρόφιμα

Περίπου 1.000 ευρώ ετησίως σε φαγητό πετάει στα σκουπίδια κάθε νοικοκυριό στην Ελλάδα, με τη χώρα μας να βρίσκεται στην 3η θέση με τη μεγαλύτερη σπατάλη τροφίμων σ’ όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτά τα στοιχεία παρουσίασε, μεταξύ άλλων, η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη, στο 10o Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.

Έχοντας αυτά τα δεδομένα, η κ. Αγαπηδάκη υποστήριξε την ανάγκη να χτίσουμε υγιεινές συνήθειες και βιώσιμες επιλογές από μικροί, σημειώνοντας ότι ενόσω έχει αλλάξει ο τρόπος ζωής, έχουμε ξεχάσει κάτι βασικό: «Τρώμε όχι για να χορτάσουμε, αλλά για να αναπτυχθούμε». Γι’ αυτόν τον λόγο, συνέχισε, απαιτείται η εκπαίδευση των νέων. Όπως εξήγησε, υπάρχει ειδικό σχέδιο εθνικής δράσης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκία, με δωρεάν γεύματα και δωρεάν άθληση. Έχουμε αναπτύξει εργαλεία για διαφορετικές ηλικιακές και αναπτυξιακές ομάδες, πρόσθεσε, προτού υπενθυμίσει ότι στο «παιχνίδι» πρέπει να μπουν και οι γονείς, οι οποίοι οφείλουν να ξέρουν ποια τρόφιμα βοηθούν στην ανάπτυξη των παιδιών. Βέβαια, αντέτεινε, όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι πρέπει να ενοχοποιήσουμε το φαγητό. Την ίδια στιγμή, δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στο πρόβλημα της υπο-κινητικότητας. «Δεν κινούμαστε. Αυτό πρέπει να αλλάξει, καθώς έχει σοβαρές επιδράσεις» κατέληξε.

Από την πλευρά της, η Βασιλικη Αδαμίδου, Διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων και Βιωσιμότητας, Lidl Hellas, εστίασε στην ανάγκη αντιμετώπισης του food waste, με το σημαντικότερο απ’ όλα να είναι η πρόληψη, δηλαδή να μην δημιουργούμε σπατάλη τροφίμων. Στο κομμάτι της παραγωγής τροφίμων, υποστήριξε τη σημασία ευθυγράμμισης με τις νέες πλανητικές συνθήκες, οι οποίες αφορούν τη μικρότερη παραγωγή τροφίμων, τις λιγότερες καλλιεργήσιμες εκτάσεις κ.α. Έτσι, δεσμεύτηκε για αύξηση των φυτικών τροφίμων κατά 20% στην προϊοντική γκάμα, αλλά και για διαφάνεια στις επιλογές, καθώς «οι καταναλωτές πρέπει να ξέρουν τι τρώνε και πώς αυτό επηρεάζει την υγεία και το περιβάλλον». Τέλος, προσέδωσε σημασία στην προσπάθεια μείωσης των βλαπτικών συστατικών, όπως η ζάχαρη και το αλάτι, στην ασφάλεια των τροφίμων, αλλά και στο υπεύθυνο μάρκετινγκ προς τα παιδιά.

Την ίδια στιγμή, η Αντωνία Τριχοπούλου, Επικεφαλής Κέντρου Έρευνας & Εκπαίδευσης Δημόσιας Υγείας, Ακαδημία Αθηνών, αφού έκανε μια ιστορική αναδρομή στη μεσογειακή διατροφή, διερωτήθηκε πώς γίνεται η Κρήτη να έχει την πρωτιά στην παιδική παχυσαρκία και πώς οι Έλληνες τρώμε την ίδια ποσότητα κρέατος με τους Άγγλους. «Το θέμα είναι κοινωνικό. Πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία της κοινωνίας και το σύστημα αξιών» επεσήμανε, προσθέτοντας ότι αφενός «δεν πρέπει να τρέχουμε πίσω από τη βιομηχανία, αλλά να προηγούμαστε […], αφετέρου πρέπει να εκπαιδεύουμε τα παιδιά, για να εκπαιδεύουν τα ίδια τους γονείς τους», καθώς μέχρι στιγμής οι αντίστροφες παρεμβάσεις δεν είχαν αποτέλεσμα.

Στο ζήτημα της βιώσιμης διατροφής εστίασε η Elisa Pineda, Ερευνήτρια, Imperial College London. Η ίδια διευκρίνισε ότι μεγάλο μέρος των αερίων του θερμοκηπίου προέρχεται από την παραγωγή τροφίμων, καθώς και ότι μόνο 33 χώρες έχουν εκδώσει οδηγίες διατροφής. «Αυτό είναι κάτι που λείπει από τις περισσότερες χώρες» επέμεινε. «Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι το διατροφικό περιβάλλον θα ευνοήσει την υγιεινή διατροφή», συνέχισε στο ίδιο μήκος κύματος, αποσαφηνίζοντας ότι σ’ αυτό μπορεί να βοηθήσει και η νομοθεσία. Ένα ακόμη ζήτημα που έθιξε η κα Pineda, είναι η πρόσβαση στα τρόφιμα, τα οποία πρέπει να είναι προσιτά ακόμη και στις πιο ευάλωτες ομάδες. «Όταν έχουμε συνδυασμό φορολόγησης και επιδότησης έχουμε πιο αποτελεσματικά μέτρα» διαμήνυσε, εξηγώντας ότι ναι μεν πρέπει να φορολογούμε τα λίπη, αλλά και να επιδοτούμε τα υγιεινά τρόφιμα, ώστε να αυξηθεί η προσφορά.

Τέλος, ο Ghassan Khalil, Διπλωματικός Εκπρόσωπος της UNICEF στην Ελλάδα, εξήγησε ότι το βασικό στοιχείο είναι η δύναμη της εκπαίδευσης και της ευαισθητοποίησης, στρέφοντας παράλληλα τα βέλη προς τους γονείς, οι οποίοι «σταμάτησαν να προωθούν την καλή διατροφή». Αφού χαιρέτησε το σχέδιο του υπουργείου Υγείας για την παιδική παχυσαρκία, στη συνέχεια επεσήμανε τη σημασία οι γονείς να γνωρίζουν τι είναι η υγιεινή διατροφή. «Ελλιπής διατροφή, παχυσαρκία, έλλειμμα σε βιταμίνες. Εάν οι γονείς δεν προσέχουν αυτά, τότε μπορούμε να μιλήσουμε και για παθητική βία» σχολίασε, απορρίπτοντας τέλος τον ισχυρισμό ότι οι διατροφικές επιλογές σχετίζονται με το ζήτημα των τιμών.