Στις 17 Φεβρουαρίου 2025, συμπληρώθηκαν δεκαεπτά χρόνια από την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Δημοκρατίας του Κοσόβου. Σε ένα δυναμικά μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον, όπου οι γεωπολιτικές ισορροπίες επανακαθορίζονται λόγω εξελίξεων στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Ρωσία και άλλες μεγάλες δυνάμεις, η προοπτική της ειρήνης και της σταθερότητας στα Βαλκάνια παραμένει καίριας σημασίας. Παρότι η Ελλάδα δεν έχει αναγνωρίσει επίσημα την ανεξαρτησία του Κοσόβου, η επέτειος αυτή αναδεικνύει εκ νέου τη σημασία της συνεργασίας, του διαλόγου και της κοινής ευημερίας για όλες τις χώρες της περιοχής.
Το Κόσοβο εκφράζει την ευγνωμοσύνη του προς την Ελλάδα, μια ηγετική δύναμη στην περιοχή μας, που συνέβαλε σημαντικά στην ένταξη του Κοσόβου σε ευρωπαϊκές διαδικασίες, κυρίως στο πλαίσιο της Ατζέντας της Θεσσαλονίκης του 2003. Μετά την εφαρμογή της ελευθέρωσης του καθεστώτος θεωρήσεων εισόδου (visa liberalization) με την Ευρωπαϊκή Ένωση, την 1η Ιανουαρίου 2024, παρατηρήθηκε αισθητή αύξηση στις μετακινήσεις από το Κόσοβο προς την Ελλάδα: μόνο στο πρώτο εξάμηνο του 2024, σχεδόν δύο εκατομμύρια Κοσοβάροι επισκέφθηκαν την Ελλάδα, ενισχύοντας έτσι τους κοινωνικούς και ανθρώπινους δεσμούς μεταξύ των δύο λαών. Οι πολιτιστικές επαφές έχουν επίσης ενδυναμωθεί: το Πανεπιστήμιο της Πρίστινας εισήγαγε μαθήματα ελληνικής γλώσσας και καθιέρωσε συνεργασίες με διάφορα ελληνικά πανεπιστήμια, πιο πρόσφατα με το Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Παράλληλα, οι οικονομικές συναλλαγές μεταξύ των δύο χωρών παρουσιάζουν σταθερή αύξηση κάθε χρόνο, ξεπερνώντας πλέον τα 300 εκατομμύρια. Οι ελληνικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται ήδη στο Κόσοβο και γίνονται δεκτές με θερμή υποστήριξη. Χάρη στη στρατηγική θέση που κατέχει στην καρδιά των Βαλκανίων, το Κόσοβο προσφέρει άμεση πρόσβαση στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω αεροπορικών, οδικών και σιδηροδρομικών συνδέσεων, καθώς και από μεγάλα λιμάνια όπως της Θεσσαλονίκης (Ελλάδα), του Δυρραχίου (Αλβανία) και της Τίβατ (Μαυροβούνιο). Ο νεανικός πληθυσμός, η χαμηλή φορολογία εισοδήματος, ένα ασφαλές τραπεζικό σύστημα και ένα σταθερό νόμισμα αποτελούν ορισμένους μόνο από τους παράγοντες που δημιουργούν ευνοϊκό επενδυτικό περιβάλλον, ιδίως στους τομείς της ενέργειας, της εξόρυξης, των τηλεπικοινωνιών και της τεχνολογίας της πληροφορίας. Οι φιλοδοξίες του Κοσόβου για ευρωατλαντική ενσωμάτωση συμβαδίζουν με τις ευρύτερες προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιβεβαιώνοντας την ετοιμότητα της χώρας να προβεί στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για μια βαθύτερη σύγκλιση με την ΕΕ.
Όπως και η Ελλάδα, έτσι και το Κόσοβο επιδιώκει τη διατήρηση της περιφερειακής ειρήνης και την αποτροπή παρεμβάσεων από τρίτους παράγοντες, αξιοποιώντας τη γεωγραφική του εγγύτητα και τις κοινές περιφερειακές συνθήκες. Με την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, η Ελλάδα απέδειξε πώς η ελληνική διπλωματία μπορεί να προωθήσει την ειρήνη και τις σχέσεις καλής γειτονίας. Η αναγνώριση του Κοσόβου από την Ελλάδα θα αποτελούσε μια θεμελιώδη επικύρωση του ηγετικού ρόλου που δύναται να διαδραματίσει η Ελλάδα στην περιοχή, συμβάλλοντας παράλληλα σε σημαντικά οικονομικά και διπλωματικά οφέλη που θα ενίσχυαν τις διμερείς σχέσεις και θα εξασφάλιζαν ευρύτερη περιφερειακή σταθερότητα.
Η ευρύτερη εφαρμογή της ελευθέρωσης του καθεστώτος των θεωρήσεων αντικατοπτρίζει την πρόοδο που έχει σημειώσει το Κόσοβο σε ζητήματα εκσυγχρονισμού, μεταρρυθμίσεων και αφομοίωσης των ευρωπαϊκών αξιών. Η πολιτική βούληση για σύγκλιση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς ενισχύεται από τη συνεχιζόμενη βελτίωση της χώρας σε διεθνείς δείκτες, όπως ο Henley Passport Index και το Global Passport Power Rank. Επιπλέον, η αναβαθμισμένη θέση του Κοσόβου στον Δείκτη Αντίληψης της Διαφθοράς της Transparency International για το 2025 (73η θέση, 44 βαθμοί) καταδεικνύει ότι η δημιουργία ενός διαφανούς πλαισίου διακυβέρνησης παραμένει πρωταρχικός στόχος της δημόσιας διοίκησης.
Η πορεία του Κοσόβου τα τελευταία χρόνια υπογραμμίζεται από τη συνεχή ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών, όπως αυτή καταγράφεται σε εκθέσεις οργανισμών, μεταξύ άλλων, των Reporters Without Borders, Freedom House και V-Dem Institute. Η εμπέδωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η προστασία των μειονοτήτων και η προώθηση της ελευθεροτυπίας συνιστούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την εδραίωση ενός βιώσιμου κράτους δικαίου. Στο μεταξύ, η οικονομία έχει επιδείξει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα, με αύξηση του ΑΕΠ κατά περίπου 4% το 2024, ενώ η προετοιμασία για τη διοργάνωση των Μεσογειακών Αγώνων «Πρίστινα 2030» αναβαθμίζει το διεθνές προφίλ του Κοσόβου στους τομείς του αθλητισμού και του τουρισμού.
Στον τομέα της ασφάλειας, βρίσκονται σε εξέλιξη συστηματικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος και την εξουδετέρωση παράνομων δραστηριοτήτων, ιδιαίτερα στο βόρειο τμήμα της χώρας, όπου οι θεσμοί εργάζονται για την εξάλειψη παράλληλων δομών. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση του Κοσόβου διατηρεί μια εποικοδομητική στάση σε ό,τι αφορά τις προκλήσεις για την εξομάλυνση των σχέσεων με τη Σερβία, όπως αποδεικνύεται από τη δέσμευσή της στην τήρηση των Συμφωνιών του 2023 (Βρυξέλλες – 27 Φεβρουαρίου και Οχρίδα – 18 Μαρτίου). Οι προσπάθειες αποσταθεροποίησης εκ μέρους της Σερβίας δεν έχουν ανατρέψει τη στρατηγική ειρηνικής συνύπαρξης που αποτελεί βασικό πυλώνα της εξωτερικής πολιτικής του Κοσόβου.
Σε μια εποχή όπου οι διεθνείς συμμαχίες επαναπροσδιορίζονται και οι παγκόσμιες προκλήσεις εντείνονται, το Κόσοβο επενδύει στην ευρωατλαντική ολοκλήρωσή του, επιδιώκοντας στενότερη συνεργασία με εταίρους στα Βαλκάνια και πέραν αυτών. Μέσα από την εμβάθυνση της δημοκρατίας, την ενίσχυση του κράτους δικαίου και την ανάδειξη κοινών αξιών, το Κόσοβο επιδιώκει να διαδραματίσει εποικοδομητικό ρόλο στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας και ανάπτυξης. Η περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων με την Ελλάδα δεν θα ενίσχυε μόνο τις διμερείς σχέσεις, αλλά θα συνέβαλε ευρύτερα στη σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη στην περιοχή, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευση και των δύο χωρών σε μια ειρηνική και συνεργατική Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Κοιτάζοντας προς το μέλλον, η επέτειος της 17ης Φεβρουαρίου υπενθυμίζει τη σταθερή αφοσίωση του Κοσόβου στη δημιουργία ισχυρών εταιρικών σχέσεων σε ολόκληρη την περιοχή. Με την ενίσχυση της συνεργασίας, την παραγωγική προώθηση του διαλόγου και τη συστράτευση γύρω από κοινά συμφέροντα, το Κόσοβο δηλώνει έτοιμο να συμπράξει στενά με όλες τις χώρες—και ιδιαιτέρως με την Ελλάδα—επιδιώκοντας διαρκή σταθερότητα, ευημερία και αμοιβαία κατανόηση.
Ο κ. Φιτίμ Γκλαρέβα είναι Επικεφαλής του Γραφείου Συμφερόντων του Κοσόβου στην Ελλάδα.
