«Το Λος Άντζελες έχει μετατραπεί σε ένα τασάκι. Τα αυτοκίνητά μας είναι γεμάτα στάχτες. Είναι σα να χιονίζει στάχτη. Ο αέρας είναι δηλητήριο», είπε στο Βήμα χθες (Κυριακή) η Σάρον Γκερστέλ, καθηγήτρια Βυζαντινής Τέχνης και Αρχαιολογίας στο πανεπιστήμιο UCLA, στην Καλιφόρνια. Οι φλόγες είχαν αρχίσει να πλησιάζουν το UCLA, όπως και το Μουσείο Γκετί. Ξαφνικά, προς ανακούφιση διδασκόντων και φοιτητών, ο άνεμος άλλαξε φορά, «όμως η ατμόσφαιρα παραμένει αποπνικτική».
Οι εγκαταστάσεις του UCLA βρίσκονται μόλις μισό χιλιόμετρο μακριά από το πύρινο μέτωπο. «Παραλίγο να χρειαστεί να εκκενώσουμε», προσθέτει η δρ Γκερστέλ, μιλώντας μας από το γραφείο της στο Πανεπιστήμιο, που συνεχίζει να παραμένει σε επιφυλακή. Μετά από πρόσκαιρη ύφεση, οι άνεμοι αναμένεται να ξαναδυναμώσουν. «Αύριο μπορεί να βρισκόμαστε εμείς μέσα στις φλόγες. Το ότι δεν έχουμε μαθήματα την επόμενη εβδομάδα, σημαίνει ότι οι αρχές περιμένουν να διαρκέσει η πύρινη κόλαση».
Η πυρκαγιά που ξέσπασε την περασμένη Τρίτη σε δυο διαφορετικές περιοχές του Λος Άντζελες (τις χωρίζουν οι λόφοι του Χόλιγουντ), στο παραλιακό μέτωπο του Ειρηνικού (Μαλιμπού και Πασίφικ Παλισέιντς) και στην ενδοχώρα (Αλταντίνα και Πασαντίνα), θα μείνει τραύμα στο αμερικανικό συλλογικό ασυνείδητο για χρόνια. «Είναι το δεύτερο μεγάλο τραύμα, δυο χρόνια μετά την πανδημία του κορονοϊού. Στο παραθαλάσσιο Παλισέιντς είναι σαν να βλέπεις εικόνες από τη Γάζα ή τη Χιροσίμα. Δεν έχει απομείνει ούτε τοίχος. Μόνο μαύρη γη, μαύρα οικόπεδα», λέει η δρ Γκερστέλ. «Στο Παλισέιντς δεν υπάρχουν έξοδοι διαφυγής. Στο Sunset Boulevard, οι άνθρωποι εγκατέλειψαν τα αμάξια τους και έτρεχαν πεζοί».
Κανείς δεν περίμενε ότι θα συνέβαινε τέτοια καταστροφή μέσα στην πόλη. Η δρ Γκερστέλ, όπως και πολλοί άλλοι κάτοικοι του Λος Άντζελες, φιλοξενεί σπίτι της πυρόπληκτους. «Όλοι βοηθάμε φίλους, συγγενείς, γνωστούς, ξένους που έχασαν τα πάντα. Τα ξενοδοχεία και τα Airbnb είναι γεμάτα με “πρόσφυγες των πυρκαγιών”. Υπάρχει αλληλεγγύη. Συγκεντρώνουμε ρούχα και τρόφιμα και στην Πασαντίνα όπου η φωτιά ήταν τεράστια. Κανείς δεν τολμά ακόμα να ρωτήσει πώς θα ξαναχτίσουμε την πόλη ως το 2028, που θα φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες», καταλήγει η δρ Γκερστέλ.
Στην Αλταντίνα, βόρεια της Πασαντίνα, ο Μάκης Δασυγένης έσωσε το σπίτι του, δίνοντας μάχη με τις φλόγες. Πλέον κρύβεται σε αυτό, παραμένοντας άυπνος και σε διαρκή εγρήγορση για πιθανή αναζωπύρωση. Το βίντεο στο οποίο περιγράφει πώς διέσωσε την οικία του, αντλώντας νερό από την πισίνα του γείτονα, έγινε viral. «Αυτό το μέρος ήταν πραγματικός παράδεισος. Σήμερα μοιάζει με κόλαση», είπε στο Βήμα.
To πρωί της 8ης Ιανουαρίου, μια μέρα μετά την έναρξη της ανεξέλεγκτης πυρκαγιάς στην περιοχή και παρόλη την εντολή εκκένωσης, αποφάσισε να επιστρέψει σπίτι του και να επιχειρήσει να σταματήσει την φωτιά. «Ένστικτο αυτοσυντήρησης», μας εξηγεί. Είχε προνοήσει πριν έξι χρόνια, να αγοράσει αντλία και σωλήνες. «Στην αρχή φοβήθηκα. Αλλά μόλις είδα ότι το σπίτι κινδύνευε, ο φόβος μου έφυγε. Γινόταν χαμός. Σκέτη κόλαση. Έριχνα νερό στη φωτιά». Εκτός από το σπίτι του, έσωσε την οικία του γείτονα και τις έξι κατοικίες πίσω από τη δική του. «Έχω πάθει μικροζημιές. Απέναντι κάηκαν όλα».
Οι γείτονες του κ. Δασυγένη διαμένουν προσωρινά σε ξενοδοχεία ή σε φίλους. «Επειδή έχουν ασφαλίσει τα σπίτια τους, θα αποζημιωθούν και θα τα ξαναχτίσουν. Δεν ξέρω όμως αν οι γειτονιές μπορούν να ξαναγίνουν όπως ήταν, ως τους Ολυμπιακούς του 2028. Και η αρχιτεκτονική δε θα είναι η ίδια. Η περιοχή μας έχει κτίσματα 100 ετών. Το σπίτι μου κτίστηκε το 1923».
Δυσκολεύεται να συλλάβει και να αποδεχτεί το μέγεθος του πύρινου «Αρμαγεδόνα» στην πόλη όπου μεγάλωσε, σπούδασε και για 15 χρόνια δίδαξε στο πανεπιστήμιο (UCLA), ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κολούμπια στη Νέα Υόρκη, Στάθης Γουργουρής. «Αυτές οι γειτονιές καταστράφηκαν για πάντα», λέει στο Βήμα. «Έχουν καταστραφεί ιστορικά κτίρια, μέρος της θεμελιακής ιστορίας της πόλης, του Χόλυγουντ κ.ά. Η φωτιά εξαπλωνόταν με ρυθμό τριών γηπέδων το λεπτό. Εδώ δεν είναι Ελλάδα. Οι πυροσβέστες είναι οι καλύτεροι στον κόσμο, έχουν ελικόπτερα που κάνουν ρίψεις τη νύχτα με τεράστιους προβολείς. Και πάλι δεν κατάφεραν τίποτα».
Το βράδυ της περασμένης Τρίτης, η τραγουδίστρια και coacher φωνητικής, Κάθριν Τζέικομπ, είχε ταμπουρωθεί στο σπίτι της στη νότια Πασαντίνα και έβλεπε τους καπνούς να την πλησιάζουν από την φλεγόμενη Πασαντίνα, πέντε μίλια βορειότερα. «Τα μεσάνυχτα έπεσε το ρεύμα. Μείναμε χωρίς ρεύμα και αέριο για 40 ώρες. Ακούγονταν παντού σειρήνες, ενώ ο άνεμος ήταν μανιασμένος», λέει στο Βήμα. Πέντε μέρες αργότερα, παραμένει έγκλειστη «καθώς δεν είχαμε προειδοποίηση για εκκένωση. Αν χρειαστεί να βγω, φοράω μάσκα. Στον αέρα υπάρχουν επιβλαβείς χημικές ουσίες».
Στο μεταξύ, συνεχίζονται οι διακοπές ρεύματος. «Άλλες για λόγους ασφαλείας, άλλες επειδή έχουν καταστραφεί καλώδια. Πολλά δέντρα έπεσαν από τον αέρα, προκαλώντας ζημιές», προσθέτει η Τζέικομπ. «Όλοι γνωρίζουμε ανθρώπους που έχασαν το σπίτι τους. Είμαστε σε κατάσταση σοκ. Κάηκαν άνθρωποι και σπίτια, καταστράφηκε η φύση μας, η άγρια ζωή της και όλα τα αγαπημένα μονοπάτια πεζοπορίας. Δεν είμαι βέβαιη αν θα μάθουμε ποτέ τον αριθμό των νεκρών ζώων. Χάθηκαν ελάφια, αρκούδες, κουνέλια, κογιότ, λιοντάρια του βουνού…».