Η βοήθεια προς την Ουκρανία – το μεγαλύτερο μέρος της οποίας προέρχεται από τις ΗΠΑ, την ΕΕ και τη Βρετανία-– έχει αρχίσει να αποδυναμώνεται τους τελευταίους μήνες λόγω του αδιεξόδου στο αμερικανικό Κογκρέσο το οποίο δεν έχει καταφέρει να συμφωνήσει στην αποδέσμευση ενός νέου πακέτου στήριξης.

Περισσότερα από 107 δισεκ. ευρώ

Ως τις 15 Ιανουαρίου η ΕΕ και οι χώρες του ΝΑΤΟ είχαν ήδη δεσμευθεί να προσφέρουν στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία ύψους 107,5 δισεκ. ευρώ, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα το γερμανικό ινστιτούτο ερευνών Kiel, το οποίο καταγράφει τα όπλα που έχουν δεσμευθεί οι σύμμαχοι του Κιέβου να του προσφέρουν μετά την έναρξη του πολέμου.

Η ΕΕ και οι χώρες μέλη της έχουν υποσχεθεί στην Ουκρανία 49,7 δισεκ. ευρώ, οι ΗΠΑ 42,2 δισεκ. Όμως τα χρήματα που έχει υποσχεθεί η ΕΕ πρόκειται να αποδεσμευθούν σταδιακά σε διάστημα ετών, ενώ αυτά των ΗΠΑ έχουν ήδη δοθεί στο Κίεβο ή έχουν χρησιμοποιηθεί για όπλα και στρατιωτικό εξοπλισμό.

Οι 27 χώρες μέλη έχουν παραδώσει περίπου 35,2 δισεκ. ευρώ στρατιωτικής βοήθειας, λιγότερη από τις ΗΠΑ.

Ανά χώρα, τις ΗΠΑ ακολουθεί η Γερμανία (17,7 δισεκ. εκ των οποίων τα 9,4 έχουν ήδη χορηγηθεί), η Βρετανία (9,1 δισεκ, εκ των οποίων 4,8 έχουν ήδη δοθεί) και η Δανία (8,4 δισεκ. από τα οποία έχουν ήδη δοθεί τα 4,5).

Διακοπή της αμερικανικής βοήθειας

Όμως οι ΗΠΑ, βασικός πάροχος στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, έχουν πάψει να της χορηγούν βοήθεια. Η κυβέρνηση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν προσπαθεί εδώ και μήνες μάταια να ψηφιστεί από το Κογκρέσο ένα νέο πακέτο, το οποίο όμως μπλοκάρουν οι Ρεπουμπλικάνοι.

Σύμβουλος του Μπάιντεν επεσήμανε πρόσφατα ότι «αναμένω ολοένα και περισσότερο ότι ο ουκρανικός στρατός θα θέτει όρια στη χρήση πυρομαχικών, ή ακόμη και θα αντιμετωπίζει ελλείψεις στο μέτωπο» λόγω «της αδράνειας των ΗΠΑ».

«Είναι ιδιαίτερα αβέβαιο αν οι ΗΠΑ θα στείλουν επιπλέον στρατιωτική βοήθεια το 2024», εκτίμησε το ινστιτούτο Kiel. Και ειδικοί φοβούνται για το ενδεχόμενο επιστροφής στην προεδρία των ΗΠΑ του Ρεπουμπλικάνου Ντόναλντ Τραμπ, κάτι που ίσως σημάνει τον τερματισμό της αμερικανικής βοήθειας στο Κίεβο.

«Η Ευρώπη θα χρειαστεί τουλάχιστον να διπλασιάσει την τρέχουσα στρατιωτική της βοήθεια με την προοπτική ότι δεν θα υπάρξει επιπλέον βοήθεια από τις ΗΠΑ», προειδοποίησε ο Κρίστοφ Τρεμπές, επικεφαλής της ομάδας του ινστιτούτου Kiel που είναι αρμόδια να παρακολουθεί τη βοήθεια στην Ουκρανία.

«Είναι μια πρόκληση, αλλά τελικά πρόκειται για ένα ζήτημα πολιτικής βούλησης», πρόσθεσε. «Οι χώρες της ΕΕ είναι μεταξύ των πιο πλούσιων παγκοσμίως και μέχρι σήμερα έχουν δαπανήσει μόλις το 1% του ΑΕΠ τους του 2021 για να στηρίξουν την Ουκρανία», σημείωσε.

Διαφωνίες και στην Ευρώπη

Αν και οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν στις αρχές του μήνα να προσφέρουν νέα οικονομική βοήθεια ύψους 50 δισεκ. ευρώ στην Ουκρανία τα επόμενα τέσσερα χρόνια (33 δισεκ. σε δάνεια και 17 δισεκ. σε δωρεές), το πακέτο αυτό υιοθετήθηκε με δυσκολία λόγω των επιφυλάξεων του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπάν.

Στη Σλοβακία η άνοδος στην εξουσία νέας κυβερνητικής πλειοψηφίας συνοδεύτηκε από εντάσεις: ο νέος πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο μπλόκαρε στις αρχές Νοεμβρίου, όπως είχε δηλώσει στην προεκλογική του εκστρατεία, μια μεγάλη παράδοση όπλων στην Ουκρανία που είχε προγραμματίσει η προηγούμενη κυβέρνηση.

Η Πολωνία είναι μεταξύ των μεγαλύτερων υποστηρικτών της Ουκρανίας από την αρχή του πολέμου, όμως οι διμερείς σχέσεις έχουν επηρεαστεί από τις αντιδράσεις των Πολωνών αγροτών που καταγγέλλουν αθέμιτο ανταγωνισμό από τους Ουκρανούς συναδέλφους τους.

Ο νέος πρωθυπουργός της χώρας, ο φιλοευρωπαίος Ντόναλντ Τουσκ, τονίζει ωστόσο τη στήριξή του στην Ουκρανία από τον Δεκέμβριο όταν εξελέγη.

Από ελαφρά όπλα σε άρματα μάχης

Στην αρχή του πολέμου, μπροστά στη γρήγορη προέλαση των ρωσικών στρατευμάτων, το Κίεβο έλαβε εκτάκτως δεκάδες χιλιάδες ελαφρά όπλα. Στη συνέχεια από τον Απρίλιο του 2022 και μετά, όταν ο ρωσικός στρατός επικέντρωσε τις προσπάθειές του στο Ντονμπάς και τη νότια Ουκρανία, έλαβε όπλα ικανά να πλήξουν πίσω από τις θέσεις του εχθρού (μαχητικά ελικόπτερα, drones, εκτοξευτήρες πολλαπλών ρουκετών).

Οι σύμμαχοι της Ουκρανίας αργότερα της πρόσφεραν συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας, ανάμεσά τους και το αμερικανικό σύστημα Patriot, για να αμυνθεί έναντι των ρωσικών πληγμάτων εναντίον των υποδομών και των πόλεών της.

Στις αρχές του 2023 το Κίεβο έλαβε σύγχρονα άρματα μάχης. Σύμφωνα με το ινστιτούτου Kiel, οι σύμμαχοι της Ουκρανίας έχουν δεσμευθεί να της προσφέρουν 265 άρματα μάχης, από τα οποία της είχαν δοθεί ως τα τέλη Οκτωβρίου τουλάχιστον 150. Μεταξύ αυτών ήταν αμερικανικά Abrams, βρετανικά Challenger και κυρίως γερμανικά Leopard.

Όταν το Κίεβο ξεκίνησε τον Ιούνιο μια δύσκολη αντεπίθεση έλαβε από τους συμμάχους του πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς: Storm Shadow/Scalp (με βεληνεκές 250 χιλιόμετρα) από τη Γαλλία και τη Βρετανία αλλά και αμερικανικά ATACMS (με βεληνεκές 165 χιλιόμετρα).

Σύντομα F-16

Έπειτα από το πράσινο φως της Ουάσινγκτον, η Ολλανδία και η Δανία δεσμεύθηκαν τον Αύγουστο να προσφέρουν 61 αμερικανικά καταδιωκτικά F-16 στην Ουκρανία. Ακολούθησε η Νορβηγία.

Την εκπαίδευση των Ουκρανών πιλότων έχει αναλάβει συνασπισμός 11 χωρών και έχει ήδη ξεκινήσει σε κέντρο εκπαίδευσης που εγκαινιάστηκε στα μέσα Νοεμβρίου στη Ρουμανία, όπου έφτασαν τα πρώτα F-16 από την Ολλανδία.