Σε μια προσπάθεια να θωρακίσει τις υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, από τις επιπτώσεις της απόφασής της για πιο σφικτή νομισματική πολιτική, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συνεχίζει να στηρίζει τα εν λόγω ομόλογα. Η κεντρική τράπεζα ολοκλήρωσε τις καθαρές αγορές στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος τον Μάρτιο, αλλά πλέον επικεντρώνει τις επανεπενδύσεις ωρίμανσης ομολόγων στα πιο εύθραυστα οικονομικά μέλη του μπλοκ.
Σύμφωνα με υπολογισμούς των Financial Times με βάση τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας, μεταξύ Ιουνίου και Ιουλίου, η ΕΚΤ διοχέτευσε 17 δισ. ευρώ σε ιταλικές, ισπανικές και ελληνικές αγορές, ενώ επέτρεψε στο χαρτοφυλάκιο γερμανικού, ολλανδικού και γαλλικού χρέους να μειωθεί κατά 18 δισ. ευρώ.
«Η απόκλιση τώρα είναι πολύ μεγάλη», δήλωσε ο Frederik Ducrozet, επικεφαλής μακροοικονομικής έρευνας στην Pictet Wealth Management, σχετικά με τις επανεπενδύσεις της ΕΚΤ.
«Φαίνεται ότι η ΕΚΤ ήταν πολύ δραστήρια επανεπενδύοντας σχεδόν όλα τα έσοδα από τις χώρες του πυρήνα σε περιφερειακές χώρες».
Πρόθεση στήριξης
Οι επανεπενδύσεις υπογραμμίζουν την προθυμία της ΕΚΤ να στηρίξει χώρες όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, και να αποτρέψει μια κατάρρευση του χρέους της ευρωζώνης, καθώς εγκαταλείπει τη χαλαρή νομισματική πολιτική, που στήριξε το μπλοκ.
Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο μήνα η ΕΚΤ αύξησε τα επιτόκια για πρώτη φορά από το 2011, μετά την απόφαση να ολοκληρώσει το πρόγραμμα PEPP και ένα μακροχρόνιο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων.
Ο Sven Jari Stehn, επικεφαλής ευρωπαίος οικονομολόγος της Goldman Sachs, είπε ότι το «εύρος της ευελιξίας που χρησιμοποιήθηκε» στην επανεπένδυση των εσόδων από ομόλογα που αποτελούσαν μέρος του προγράμματος PEPP ήταν «κάπως περισσότερο από ό,τι περίμεναν».
Ο κίνδυνος του κατακερματισμού
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι επενδυτές της ΕΚΤ ανησυχούν ότι η αυστηρότερη νομισματική πολιτική θα διευρύνει το χάσμα μεταξύ των ισχυρότερων και πιο αδύναμων οικονομιών της περιοχής — τον λεγόμενο κίνδυνο κατακερματισμού.
Αυτοί οι φόβοι ώθησαν τη διαφορά μεταξύ των αποδόσεων των ιταλικών και των γερμανικών 10ετών ομολόγων αναφοράς έως και 2,4 ποσοστιαίες μονάδες τον Ιούνιο, επίπεδο που παρατηρήθηκε τελευταία φορά κατά τη διάρκεια της αναταραχής της αγοράς στις πρώτες ημέρες της πανδημίας το 2020.
Το spread μειώθηκε έκτοτε σε περίπου 2,1 ποσοστιαίες μονάδες αφού η ΕΚΤ δεσμεύτηκε να λάβει μέτρα ώστε να αποτραπεί ο κατακερματισμός. Η ΕΚΤ τον περασμένο μήνα είπε ότι η ευελιξία στην ανάπτυξη επανεπενδύσεων του PEPP θα ήταν η «πρώτη γραμμή άμυνας» στην προσπάθειά της να συγκρατήσει τα λεγόμενα spreads.
Το νέο εργαλείο
Η κεντρική τράπεζα δημιούργησε επίσης τον περασμένο μήνα ένα νέο μέσο προστασίας μετάδοσης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περίπτωση που οι επανεπενδύσεις PEPP δεν καταφέρουν να διατηρήσουν τα spreads υπό έλεγχο. Το εργαλείο επιτρέπει στην ΕΚΤ να αγοράζει τα ομόλογα οποιασδήποτε χώρας θεωρεί ότι αντιμετωπίζει πιέσεις της αγοράς εκτός των οικονομικών προοπτικών, σε απεριόριστη κλίμακα.
Οι επενδυτές παρακολουθούν προσεκτικά τα ιταλικά spread για να δουν πότε μπορεί να παρέμβει η ΕΚΤ, με πολλούς να θεωρούν ότι οι 2,5 ποσοστιαίες μονάδες αποτελούν σημαντικό δείκτη.
Ενώ η ΕΚΤ δεν έχει ακόμη χρησιμοποιήσει το νέο εργαλείο, η χρήση των επανεπενδύσεων PEPP δείχνει πόσο πρόθυμοι είναι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής να κρατήσουν υπό έλεγχο τα spreads.