Η επίθεση στην Ουκρανία ήταν αναμενόμενη μετά το διάγγελμα ανακήρυξης της ανεξαρτησίας του Λουχάνσκ και του Ντονέτσκ. Σ’ αυτό ο Πούτιν αναθεωρεί την ιστορία. Κάτι που όταν το κάνει αυτός ενθουσιάζει τους δικούς μας τηλε-λαϊκιστές «αναλυτές» τού  «γι’ όλα φταίει η Δύση», ενώ όταν το κάνει ο Ερντογάν εξοργίζονται.

Το διάγγελμα Πούτιν – με τη γνωστή μέθοδο ανάμειξης αληθειών με τερατώδεις διαστρεβλώσεις τους – ήταν μανιφέστο υποκρισίας. Ο άνθρωπος που έχει στήσει την πολυετή του αυταρχική διακυβέρνηση στον εθνικισμό και στη διαφθορά, κατηγόρησε τις Αρχές της Ουκρανίας πως έχουν μολυνθεί με τον ιό του εθνικισμού και της διαφθοράς. Κατηγόρησε την κομμουνιστική εξουσία ο άνθρωπος που την υπηρέτησε μέσα από τον πιο καταπιεστικό θεσμό της, την Κρατική Ασφάλεια. Διαστρέβλωσε την Ιστορία υποστηρίζοντας πως «η σύγχρονη Ουκρανία δημιουργήθηκε εξ ολοκλήρου από τη Ρωσία» περιφρονώντας την ιστορικά διαμορφωμένη ουκρανική εθνική συνείδηση. Δική του είναι και η θέση πως το Κίεβο ήταν η πρώτη πρωτεύουσα της Ρωσίας. Το Κίεβο όμως από τα τέλη του 9ου έως τα μέσα του 11ου αιώνα ήταν πρωτεύουσα των Ρως (μείγμα Σκανδιναβών Βίκινγκ – ονομαζόμενοι Βαράγκοι – και πρωτοσλάβων της περιοχής), όχι της Ρωσίας. Αλλά και η Κριμαία δεν είναι όπως την παρουσιάζει ο πουτινικός αναθεωρητισμός. Εκεί από το 1441 έως το 1783 σε εδάφη που ζούσαν περισσότεροι Ουκρανοί από Ρώσους σχηματίστηκε το ταταρικό Χανάτο της Κριμαίας. Μετά το 1783 με τη Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή προσαρτήθηκε στη ρωσική  Αυτοκρατορία. Πάντως από τον 15ο αιώνα μέσα από διαφορετικές πηγές αρχίζει να διαμορφώνεται η εθνική ουκρανική συνείδηση. Καμία σχέση με το ενιαίο ρωσο-ουκρανικό έθνος του πουτινικού αναθεωρητισμού. Το 1648 η εξέγερση του κοζάκου αταμάνου Χμελνίτσκι στα σημερινά ουκρανικά εδάφη κατά της Πολωνο-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας οδήγησε στη Συνθήκη του Περεγιάσλαβ (1654), η οποία μετέθεσε τον ζυγό των ουκρανών δουλοπάροικων και φτωχών αγροτών από τους πολωνούς szlachta στους ρώσους τσάρους. Στον 18ο αιώνα πλέον τα αστικά στρώματα των ουκρανικών πόλεων είχαν αντιρωσικές διαθέσεις, σε αντίθεση με τα αγροτικά που λόγω της εκμετάλλευσής τους από τους πολωνούς γαιοκτήμονες και την πίεση των εβραίων εμπόρων και τραπεζιτών είχαν αντιπολωνικές και αντισημιτικές διαθέσεις. Ο Πούτιν θεώρησε ως μέγα σφάλμα του Λένιν την αναγνώριση της Ουκρανίας ως διαφορετικού έθνους από τη Ρωσία. Είπε αλήθεια πως ο Λένιν και ο Στάλιν πήραν εδάφη από τη Ρωσία και τα παρέδωσαν στις διάφορες εθνότητες της τσαρικής Ρωσίας, αλλά ξέχασε πως συνέβη και το αντίθετο, στον βωμό του τελικού στόχου που ήταν η τσαρική Ρωσία να μετατραπεί σε ρωσική Σοβιετική Ενωση. Σ’ αυτά τα εδάφη ανήκουν οι δύο αναγνωρισθείσες «Λαϊκές Δημοκρατίες» (sic) και η Κριμαία. Πάντως η πλειοψηφία στην περιοχή του Ντονμπάς έχει ουκρανική συνείδηση (56% δηλώνουν Ουκρανοί και περίπου 1,5% ελληνικής καταγωγής, οι οποίοι προτιμούν να ανήκουν στην Ουκρανία).

Στην Ουκρανία αμέσως μετά την ανατροπή του τσάρου και τον σχηματισμό της Προσωρινής Κυβέρνησης σχηματίστηκε η λεγόμενη κυβέρνηση της Ράντα (ή σοβιέτ). Αυτή ζήτησε την άμεση αυτονομία της χώρας, την οποία και ανακήρυξε αμέσως μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Οι μπολσεβίκοι δεν συμβιβάστηκαν ποτέ με αυτό, αν και υποκρίθηκαν πως αναγνωρίζουν τη Ράντα. Μια κυβέρνηση που εξέφραζε περισσότερο την αστική τάξη των πόλεων και η οποία δεν κατόρθωσε ποτέ να εκβάλει στην ίδια θάλασσα τις διαφορετικές πηγές του ουκρανικού εθνικισμού. Ενώ και οι μπολσεβίκοι ως κίνημα των πόλεων στα μάτια των ουκρανών χωρικών ήταν φορείς μιας ξένης προς αυτούς ιδεολογίας. Ετσι δεν ήταν τυχαίο που από το 1917 έως το 1920 και την οριστική νίκη των μπολσεβίκων το Κίεβο κατελήφθη τρεις φορές από εισβολές αρχικά γερμανικών στρατευμάτων (1917), στη συνέχεια τσαρικών (1918) και για έξι εβδομάδες (Μάιος – Ιούνιος 1920) και πολωνικών και τρεις φορές το ανακατέλαβαν. Η υπαγωγή της Ουκρανίας στη Σοβιετική Ενωση, όπως και των υπολοίπων εθνών της τσαρικής Ρωσίας, δεν ήταν οικειοθελής. Ηταν αποτέλεσμα της ήττας των αδύναμων αστικών εθνικισμών αυτών των χωρών και της νίκης του ρωσικού σταλινικού εθνικισμού ντυμένου με διεθνιστικά ρούχα, ο οποίος όπως τον κατηγόρησαν η Λούξεμπουργκ και οι ρώσοι Σοσιαλεπαναστάτες ποτέ δεν ήταν υπέρ της ισότητας των λαών. Η ουκρανική Ράντα του επαναστάτη διανοούμενου Βινιτσένκο αλλά και του επίδοξου δικτάτορα στρατιωτικού αρχηγού Πετλιούρα ηττήθηκε τόσο λόγω της στρατιωτικής υπεροχής των μπολσεβίκων αλλά και εξαιτίας του ότι αυτή και ο ουκρανικός εθνικισμός απέτυχαν να αποκτήσουν κοινωνικά ερείσματα. Ούτε όμως ο ρωσικός μπολσεβικισμός απέκτησε μεγάλα ερείσματα. Ακόμη και μετά την πτώση το 1918 του καθεστώτος ανδρείκελου των Γερμανών, του αταμάνου Σκοροπάντσκι, οι μπολσεβίκοι δεν συγκίνησαν τους Ουκρανούς. Πιο πολύ τους συγκίνησε ο αναρχικός Νέστωρ Μαχνό. Ολα αυτά τα αγνοεί ο πουτινικός αναθεωρητισμός, δίνοντας δωρεάν ευκαιρίες και στον ερντογανικό.

Στην Ουκρανία δεν συγκρούονται η Δύση με τη Ρωσία, αλλά η λαχτάρα για μια καλύτερη και πιο δημοκρατική ζωή με τον «τσαρικό» και «μπολσεβίκικο» δεσποτισμό του Πούτιν. Ρωσία και Ουκρανία βρίσκονται γεωγραφικά στην Ανατολή αλλά πολιτισμικά και ιστορικά είναι στη Δύση. Ο αυταρχισμός δεν είναι στο DNA τους αλλά στην ιστορία τους. Ας όψεται η δυτική αλαζονεία του νικητή που επανέλαβε το 1991 ό,τι έκανε στις Βερσαλλίες το 1919. Τελικά η επανάληψη της Ιστορίας είναι πάλι τραγωδία.

Ο κ. Γιώργος Σιακαντάρης είναι δρ Κοινωνιολογίας.