Το πρωί της 29ης Απριλίου 1954 ξεσπά στην Αθήνα μεγάλη κυβερνητική κρίση. Το νούμερο 2, ο υπουργός Συντονισμού Σπυρίδων Μαρκεζίνης, στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού Αλέξανδρου Παπάγου και μια από τις πλέον εκσυγχρονιστικές πολιτικές φιγούρες της «άγνωστης» δεκαετίας του 1950, παραιτείται. Αφορμή: το πρόσωπο που τοποθετείται στην προεδρία του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Στην πραγματικότητα, όπως ο ίδιος θα αναφέρει στην ιδιαίτερα κατατοπιστική Πολιτική Ιστορία που συνέγραψε, οι λόγοι της αποχώρησής του ήταν τρεις και αφορούσαν κυρίως την εξωτερική πολιτική: η υπαναχώρηση του Παπάγου στην πολιτική της Λήθης, η άρνησή του να δεχθεί το άνοιγμα στη Σοβιετική Ενωση και – το ζήτημα που μας απασχολεί στο παρόν σημείωμα – η ακύρωση εκ μέρους του Παπάγου της συμφωνημένης πολιτικής για το Κυπριακό. Ο Μαρκεζίνης είναι ξεκάθαρος όσον αφορά τους φόβους του:
«Eκείνο που πρωτίστως με ενδιέφερε ήταν η διαχείριση του εθνικού θέματος της Κύπρου ως προς το οποίο ήταν απολύτως βέβαιο, ότι χωρίς προσεκτική επιλογή του timing για την ανακίνησή του και χωρίς τη συνδρομή των αναγκαίων τεχνικών χειρισμών, υπήρχε ο κίνδυνος να ανοίξει ο κύκλος μιας εθνικής καταστροφής».
Ο οξυδερκής Μαρκεζίνης είχε δίκιο. Η επιλογή του Παπάγου να ανοίξει για να επιλύσει το Κυπριακό προέκυπτε ως αποτέλεσμα της εμμονής του με το ζήτημα ήδη από τη δεκαετία του 1940, όταν είχε προκαλέσει τη ρήξη του στρατάρχη με τον αγγλικό παράγοντα. Η συνέπεια μάλιστα ήταν να τον εγκαταλείψουν επί της ουσίας στην Ελλάδα και να περάσει τη γερμανική Κατοχή φυλακισμένος – εξού και η διάσταση της προσωπικής «εμμονής» για την επίλυση.
Η ρήξη Μαρκεζίνη – Παπάγου το 1954 δεν ήταν το μόνο σύμπτωμα στο πλαίσιο της ευρύτερης ενδοαστικής αντιπαράθεσης για το Κυπριακό. Ακολούθησε η μεγάλη σύγκρουση εντός της ελληνικής διαπραγματευτικής ομάδας που το 1958-59 κλήθηκε να αναλάβει το διπλωματικό βάρος και να καταλήξει στις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου. Η σύγκρουση, δηλαδή, του υπουργού Εξωτερικών Ευάγγελου Αβέρωφ και του διπλωμάτη Γιώργου Σεφεριάδη, του μετέπειτα κορυφαίου μας νομπελίστα Γιώργου Σεφέρη.
Γιατί ήρθαν σε ρήξη ο Αβέρωφ με τον Σεφέρη;
Τι έγραψε ο Σεφέρης για τον αποκλεισμό του από τη διαπραγματευτική ομάδα για το Κυπριακό;
Ποια άλλα πρόσωπα υπήρξαν καθοριστικά για την τότε διαμόρφωση της εθνικής γραμμής απέναντι στο μείζον αυτό ζήτημα;
Διαβάστε περισσότερα στην έντυπη έκδοση των ΝΕΩΝ Σαββατοκύριακο
Το Κυπριακό των Αβέρωφ – Σεφέρη
