Η ΕΕ στα πρόθυρα νευρικής κρίσης λόγω Ιταλίας

Εξέπληξε δυσάρεστα την Ευρώπη η λαϊκιστική συγκυβέρνηση απολιτικών – ακροδεξιών που σχηματίστηκε πριν από λίγους μήνες στην Ιταλία. Το προσχέδιο του πρώτου προϋπολογισμού της καινοφανούς πολιτικής συμμαχίας φαίνεται πως επιβεβαιώνει όσους ανησυχούσαν για το χειρότερο. Ακόμα και το αμερικανικό περιοδικό «Politico» έφθασε να προειδοποιεί ότι ενδεχόμενη κατάρρευση της Ιταλίας δεν θα θυμίζει την προ ετών κατάρρευση της Ελλάδας, αλλά εκείνη της… Αργεντινής. Ενα σύντομο «πέρασμα» που έκανε ο ιταλός υπουργός Οικονομικών Τζιοβάνι Τρία από το Eurogroup του Λουξεμβούργου ήταν αρκετό για να αντιληφθεί ότι η «επεκτατική» οικονομική πολιτική που σχεδιάζει η Ρώμη αδιαφορώντας για τις δημοσιονομικές επιπτώσεις θα συναντήσει σθεναρή αντίσταση από τους εταίρους.

Τόσο ο γάλλος ομόλογος του Τρία, Μπρουνό Λεμέρ, όσο και ο (επίσης γάλλος) επίτροπος Οικονομικών της ΕΕ Πιερ Μοσκοβισί υποδέχθηκαν με νουθεσίες τον ιταλό υπουργό, ενώ στα μέσα ενημέρωσης δήλωσαν δίχως περιστροφές ότι οι προβλεπόμενες δαπάνες στον νέο οικονομικό νόμο της Ιταλίας συνιστούν μια «πολύ-πολύ σοβαρή παρέκκλιση από τους αρχικούς σχεδιασμούς» και ότι «είναι σχεδόν βέβαιο ότι παραβιάζουν τους κανόνες».

Από την πλευρά του ο Τρία αντέδρασε με αυτοπεποίθηση και συνέστησε ψυχραιμία και υπομονή. «Θα επιχειρήσω να εξηγήσω στους εταίρους μας τι ακριβώς συμβαίνει και πώς έχουμε διαμορφώσει το προσχέδιο του προϋπολογισμού. Οι συνάδελφοί μου μπορούν να είναι ήσυχοι για τον προϋπολογισμό της Ιταλίας, καθώς η κυβέρνησή μας παραμένει προσηλωμένη στη μείωση των ελλειμμάτων το 2019» είπε ο ιταλός υπουργός.

Δεν είναι βέβαιο ότι οι πρώτες εξηγήσεις του Τρία πέτυχαν να πείσουν τους εταίρους του. Το βέβαιο είναι ότι απέτυχαν να πείσουν τις αγορές, καθώς οι αποδόσεις των 10ετών ιταλικών ομολόγων αυξήθηκαν κατά ακόμα 6 μονάδες βάσης φθάνοντας στο 3,21%, ενώ το spread των ιταλικών με τα γερμανικά 10ετή ομόλογα έφθασε στις 273 μονάδες βάσεις.

Ο Τρία ως καθ’ ύλην αρμόδιος υπουργός για την κατάρτιση του προϋπολογισμού για το 2019 παίζει τον ρόλο οπισθοφυλακής στους κόλπους της ιταλικής κυβέρνησης, προσπαθώντας να μετριάσει τις δαπανηρές απαιτήσεις των ισχυρών ανδρών της κυβέρνησης Λουίτζι Ντι Μάιο και Ματέο Σαλβίνι προκειμένου να τηρήσουν τις προεκλογικές υποσχέσεις τους. Οπως μεταδίδει το πρακτορείο Bloomberg, κατέβαλε φιλότιμες προσπάθειες να προϋπολογίσει για την επόμενη χρονιά δημοσιονομικό έλλειμμα 2% του ΑΕΠ, αλλά εν τέλει αναγκάστηκε να συμφωνήσει σε έλλειμμα 2,4%.

Οι συγκυβερνήτες ήταν άτεγκτοι: «Η κυβέρνηση δεν πρόκειται ποτέ να θυσιάσει εργαζομένους στον βωμό των spreads και των τρελών δημοσιονομικών κανόνων που μας επιβάλλουν. Το τροπάριο άλλαξε: αυτή η κυβέρνηση δεν κατακρεουργεί ανθρώπους» δήλωσε ο Ντι Μάιο.

Ο γάλλος υπουργός Λεμέρ διατύπωσε έναν αντίλογο σε ήπιους τόνους, πλην όμως με αποφασιστικότητα: «Το μόνο που θα ήθελα να καταστήσω σαφές είναι ότι υπάρχουν κοινοί κανόνες για όλα τα κράτη-μέλη. Το μέλλον μας είναι κοινό, το μέλλον κάθε χώρας στην ευρωζώνη συνδέεται με το μέλλον των άλλων χωρών».

Αυτοσυγκράτηση συνέστησε και ο Μοσκοβισί. «Δεν είναι προς το συμφέρον ουδενός να έχουμε μια κρίση στην Ιταλία, με την Ιταλία, στις αγορές ή μεταξύ της Ιταλίας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ας συγκρατήσουμε όλοι τα νεύρα μας» είπε ο επίτροπος, ενώ ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις είχε χαρακτηρίσει «μη συμβατούς με τις προδιαγραφές της ΕΕ» τους στόχους που έχουν θέσει οι ιταλικές αρχές στο προσχέδιο του προϋπολογισμού. Το ιταλικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ φθάνει το 131,8% και υπολείπεται μόνο του ελληνικού (195%). Η ιταλική οικονομία είναι όμως η τρίτη σε μέγεθος στην ευρωζώνη, έτσι σε απόλυτες τιμές το χρέος φθάνει στα 2,42 τρισ. ευρώ και είναι το υψηλότερο στην ευρωζώνη, έχοντας ξεπεράσει το χρέος της Γαλλίας (πρόκειται για τη δεύτερη οικονομία στην ευρωζώνη), που είναι 2,31 τρισ. ευρώ και μόλις ξεπερνά το 100% ως ποσοστό του ΑΕΠ. Το ελληνικό χρέος είναι 357 δισ. ευρώ.