Ανακοινώθηκαν τα Κρατικά Βραβεία Παιδικού Βιβλίου 2015

Είναι τα πρώτα βραβεία από τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας που περιμένουμε να ανακοινωθούν. Τα Κρατικά Βραβεία Παιδικού Βιβλίου 2015 για εκδόσεις του 2014 ανακοίνωσε σήμερα το Υπουργείο Πολιτισμού.

Τα βραβεία απονέμονται ως εξής:

ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Το Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Πατσαρό Κ. για το έργο του με τίτλο «Το κουτί», εκδόσεις Μεταίχμιο.

ΒΡΑΒΕΙΟ ΕΦΗΒΙΚΟΥ – ΝΕΑΝΙΚΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Το Βραβείο Εφηβικού-Νεανικού Λογοτεχνικού Βιβλίου απονέμεται κατά πλειοψηφία στην Κατσαμά Ε. για το έργο της με τίτλο «Γορίλλας στο φεγγάρι» εκδόσεις Πατάκη.

ΒΡΑΒΕΙΟ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΥ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Το Βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου απονέμεται κατά πλειοψηφία στην εικονογράφο Τουλιάτου Σ. και στους συγγραφείς Αγγέλου Α. και Σίνη Ε. για το έργο τους με τίτλο «Πώς να κάνετε έναν ελέφαντα να χορέψει», εκδόσεις Παπαδόπουλος.

ΒΡΑΒΕΙΟ ΒΙΒΛΙΟΥ ΓΝΩΣΕΩΝ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

Το Βραβείο Βιβλίου Γνώσεων για Παιδιά απονέμεται κατά πλειοψηφία στην Ανδρεάδη Ε. για το έργο της με τίτλο «Γίνε πράκτορας του πλανήτη», εκδόσεις Μεταίχμιο.

Ακολουθεί το σκεπτικό βράβευσης των επιτροπών:

ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΒΡΑΒΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Το βιβλίο με τίτλο «Το κουτί» είναι ένα αφήγημα για τη διαφορετικότητα. Το συγκεκριμένο θέμα κατέχει πρωτεύουσα θέση στις προτιμήσεις των συγγραφέων τα τελευταία χρόνια, ως εκ τούτου έχουν εκδοθεί πολλά βιβλία που προσεγγίζουν το ίδιο ή παραπλήσια θέματα. Συνεπώς ένα επιπλέον βιβλίο αυτής της προβληματικής έπρεπε να διαθέτει κάτι ξεχωριστό προκειμένου να κεντρίσει το αναγνωστικό στοίχημα. Ο Κ. Πατσαρός καταφέρνει όχι μόνο να αναδείξει με ευφάνταστο τρόπο το θέμα, αλλά και ευρηματικά ως προς τις αφηγηματικές του επιλογές, να ευαισθητοποιήσει το παιδί αναγνώστη σε ένα τόσο σύγχρονο και απαιτητικό ζήτημα, που ακριβώς λόγω της συχνότητας με την οποία τίθεται συγγραφικά, ενέχει την επικινδυνότητα να αποδειχθεί μια μυθοπλαστική παιδαγωγική άγευστη καραμέλα.

Ο ήρωάς του βιβλίου, ο διαφορετικός, κινείται με εξαιρετική ευελιξία ανάμεσα στον ρεαλιστικό και στον ονειρικό/φανταστικό κόσμο, κοινός τόπος της αναγνωστικής ηλικίας στην οποία απευθύνεται το βιβλίο, και καταφέρνει να κατανοήσει το πρόβλημα που αποτελεί η διαφορετικότητά του για τους άλλους. Αντιμάχεται τον εαυτό του και μέσα από ένα αλληγορικό παιχνίδι εσωτερίκευσης του βιώματός του, δίνει διέξοδο στα συναισθήματά του εγκλωβισμένος ή εγκιβωτισμένος ο ίδιος στο κουτί με τα χαμένα πράγματα της τάξης. Ο ήρωας όχι μόνο θα κατανοήσει τις συμπεριφορές των άλλων, αλλά θα βρεθεί και στη θέση των άλλων, καθώς θα υιοθετήσει σε συγκεκριμένες συνθήκες τις συμπεριφορές τους. Μέσα από αυτό θα αντιληφθεί τη διαφορετική ματιά και ερμηνεία του κόσμου από τους άλλους. Το βιβλίο αποφεύγει το σκόπελο του γνωστού κλισέ της ηρωοποίησης του διαφορετικού και ενεργοποιεί την κριτική ματιά του αναγνώστη. Ο λόγος του αφηγητή δημιουργεί ένα περιβάλλον άμεσης επικοινωνίας με τον αναγνώστη.

ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΒΡΑΒΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΕΦΗΒΙΚΟΥ – ΝΕΑΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Το μυθιστόρημα της Ελένης Κατσαμά «Γορίλλας στο φεγγάρι» είναι ένα πολύπλοκο και συναρπαστικό έργο που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη μέχρι την τελευταία του σελίδα. Η πλοκή, σφιχτοδεμένη, με επεισόδια γεμάτα εκπλήξεις και ανατροπές, φαίνεται να ακολουθεί τις συμβάσεις ενός αστυνομικού μυθιστορήματος: καταιγιστικές εξελίξεις, εμφανίσεις και εξαφανίσεις μυστηριωδών ηρώων και εξίσου μυστηριωδών αντικειμένων, όπως το μάτι του Τουταγχαμών ή το δακτυλίδι του Μίνωα, ‘καλούς’ και ‘κακούς’ ήρωες που συγκρούονται μεταξύ τους, μία κεντρική νεαρή ηρωίδα που ως καλή ντεντέκτιβ προσπαθεί να εξιχνιάσει τα μυστήρια που συμβαίνουν γύρω της, την απαραίτητη δόση βίας αλλά και μία εντυπωσιακή και απρόσμενη κατάληξη.

Ωστόσο, το έργο δεν είναι ένα τυπικό αστυνομικό μυθιστόρημα και δεν εξαντλείται στην αναζήτηση των ‘ενόχων’ και στην λύση των μυστηρίων. Μέσα από την πρωτο-πρόσωπη αφήγηση της νεαρής κεντρικής ηρωίδας διαγράφονται ενδο-οικογενειακά δράματα και τραύματα του παρελθόντος που την στοιχειώνουν: ο πόνος της για την μυστηριώδη απουσία του πατέρα της, η συγκρουσιακή και επίσης οδυνηρή σχέση της με την μητέρα της, η αναζήτηση του χαμένου γονέα αλλά και της αγάπης γενικότερα.

Η πολυ-επίπεδη πλοκή του έργου δεν ήταν, όμως, το μοναδικό προτέρημα που το ξεχώρισε από τα άλλα εξίσου ενδιαφέροντα ρεαλιστικά μυθιστορήματα τα οποία επιλέχτηκαν για την βραχεία λίστα. Το στοιχείο που κυρίως το ανέδειξε ήταν η πρωτοτυπία και η μοναδικότητά του από πλευράς ύφους: ανάμεσα στους απόλυτα ρεαλιστικούς ήρωες της Κατσαμά κινούνται ζώα που βγαίνουν από το κάδρο ενός πίνακα, ελέφαντες και τίγρεις που εμφανίζονται ως δια μαγείας στο κέντρο της πόλης, και φυσικά γορίλλες που χορεύουν στο φεγγάρι. Ο μαγικός αυτός ρεαλισμός, που δεν συναντάται συχνά στα ελληνικά εφηβικά μυθιστορήματα, το φαντασιακό στοιχείο που με άνεση και ‘φυσικότητα’ παντρεύεται με την ρεαλιστική, κατά τα άλλα, απεικόνιση της πραγματικότητας δημιουργεί έναν υπέροχο, μεταιχμιακό, κόσμο που γοητεύει ενώ ταυτόχρονα προβληματίζει.

ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΒΡΑΒΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΥ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Η ζωγραφική για παιδιά είναι μια ξεχωριστή τέχνη που καλό θα είναι να πάρει μια αυτόνομη θέση στην συνείδηση μας και στον πολιτισμό μας. Ανάμεσα στα βιβλία που κρίναμε ξεχωρίσαμε μερικά από αρκετά που καλύπτουν αξίες αυτής της τέχνης, εννοείται και με καλά κείμενα. Να πω ακόμη ότι η εικονογράφηση δίνει μεγαλύτερη δύναμη στο κείμενο. Όσο η σκηνοθεσία στο σενάριο, στον κινηματογράφο. Βασίζεται στο κείμενο βέβαια και το απογειώνει. Η γνώμη μου είναι πως το ωραίο βιβλίο δίνει κέφι και χαρά στο παιδί αλλά και στον ενήλικα όπως ο Σαρλώ π.χ. καλλιεργεί την ευαισθησία, αναπτύσσει την φαντασία.

Φέτος λοιπόν βραβεύσαμε το βιβλίο « Πώς να κάνετε έναν ελέφαντα να χορέψει» για την χάρη του ( χαριτωμένο) την ευρηματικότητα, την έκπληξη που δίνει ζωή σαν ένα καινούργιο μπουμπούκι. Ήταν κι άλλα πολύ νόστιμα και τρυφερά, γλυκά ή λυπημένα (το τραγούδι του ύπνου, το δικό τους ταξίδι). Οι ιδιότητες που αναφέρω αφορούν την τεχνοτροπία , το σχέδιο και το χρώμα. Το ύφος της ζωγραφιάς και όχι το θέμα. Μπορεί και ένας ελέφαντας να είναι χαριτωμένος και ναζιάρης, όταν έρχεται λοιπόν φρέσκος – φρέσκος το γιορτάζουμε. Ο χορογράφος – συγγραφέας έδωσε ευκαιρία στην μπαλαρίνα (ή ελέφαντα, μάλιστα ελέφαντα) να κάνει υπέροχες πιρουέτες.

ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΒΡΑΒΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΒΙΒΛΙΟΥ ΓΝΩΣΕΩΝ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

Το βιβλίο «Γίνε πράκτορας του πλανήτη» όχι μόνο έχει ως θέμα την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος, άρα δίνει όλες εκείνες τις πληροφορίες που στις μέρες μας αναδεικνύουν το οξύτατο περιβαλλοντικό πρόβλημα, αλλά συγχρόνως είναι εμφανέστατος ο στόχος του να ενθαρρύνει τα παιδιά-αναγνώστες στην ανάληψη πρωτοβουλιών για άμεση οικολογική δράση. Ένα τέτοιο βιβλίο, ιδιαίτερα όταν απευθύνεται σε μικρά παιδιά, συχνότατα διολισθαίνει σε ένα μάλλον βαρετό και άκρως διδακτικό ανάγνωσμα. Όμως, το βιβλίο της Ελένης Ανδρεάδη αποτέλεσε την έκπληξη, αφού, χωρίς να καταφεύγει στο κήρυγμα, καταφέρνει να ευαισθητοποιήσει τα παιδιά σε θέματα περιβαλλοντικά και να τα πείσει να αναλάβουν δράση για τη σωτηρία του πλανήτη, ξεκινώντας από απλές, καθημερινές ενέργειες, όπως για παράδειγμα τη μη χρήση πλαστικής σακούλας.

Επιλέγοντας μια σειρά από νεωτεριστικές τεχνικές και με παιγνιώδη διάθεση, που δεν έχουμε συνηθίσει στο βιβλίο γνώσης, το βιβλίο εμπλέκει τον αναγνώστη στην αφηγηματική διαδικασία κυρίως μέσω μιας δευτεροπρόσωπης αφήγησης, όπου οι ήρωες του μιλούν, τον χρίζουν περιβαλλοντικό πράκτορα και του αναθέτουν ποικίλες αποστολές. Το βιβλίο, ως λεκτικό κείμενο, εικονογράφηση και εξώφυλλο, καταφέρνει να είναι πρωτότυπο, έξυπνο και ευφάνταστο, και, αξιοποιώντας στοιχεία παιχνιδιού, όπως πλήθος γραμματοσειρών και χρωμάτων, ανάποδες σελίδες, αποκωδικοποίηση μηνυμάτων κ.ά., συνδυάζει τη μετάδοση της γνώσης με το χιούμορ. Παράλληλα υποστηρίζεται και από μια ιστοσελίδα που όχι μόνο του προσδίδει μια χροιά διαμεσική, αλλά κυρίως εξυπηρετεί τον πάγιο στόχο του βιβλίου να αποκτήσει και μια εξωκειμενική διάσταση που θα επιτρέψει στη γνώση να μετατραπεί σε πράξη και στον ανήλικο αναγνώστη σε υπεύθυνο πολίτη.

Την Επιτροπή Κρατικών Βραβείων Παιδικού Βιβλίου αποτελούν:

1. Αλέξιος Κυριτσόπουλος, Εικονογράφος , Πρόεδρος

2. Αναστασία Οικονομίδου, Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης στην Προσχολική Ηλικία του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Αντιπρόεδρος

3. Τασούλα Τσιλιμένη, Επίκουρη Καθηγήτρια του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, συγγραφέας , Μέλος

4. Γιώργος Χ. Θεοχάρης, Συγγραφέας, Μέλος

5. Νέαρχος Ντάσκας, Εικονογράφος, Μέλος

6. Ιωάννης Βασιλαράκης, Κριτικός, Μέλος

7. Κατερίνα Δερματά, Κριτικός, Μέλος

8. Αγγελική Γιαννικοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδικής Λογοτεχνίας του Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Μέλος

9. Τριαντάφυλλος Κωτόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Δημιουργικής Γραφής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, Μέλος