Πρόοδος καταγράφεται τα τελευταία χρόνια στον τομέα των κλινικών μελετών. Σύμφωνα με στοιχεία που ανακοινώθηκαν στο 2ο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακευτικής Ιατρικής (ΕΛΕΦΙ) από τον αντιπρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Δεοντολογίας καθηγητή κ. Σπύρο Πνευματικό, από το 2014 έως το 2015 σημειώθηκε αύξηση 20% των κλινικών μελετών που διενεργούνται στην Ελλάδα.
Οι ομιλητές ανέδειξαν τη σημασία των μελετών στην αξιοποίηση εξειδικευμένου προσωπικού και πόρων. Αποκαλυπτική ήταν η αναφορά της υποδιοικήτριας της 1ης Υγειονομικής Περιφέρειας (ΥΠΕ) Αττικής, κυρίας Ιωάννας Διαμαντοπούλου. Επικαλούμενη την πρόσφατη εμπειρία της από τη διοίκηση του νοσοκομείου «Αλεξάνδρα», ανέφερε πως το εν λόγω νοσηλευτικό ίδρυμα εισπράττει ετησίως 15 εκατ. ευρώ από τις κλινικές μελέτες.
Επεσήμανε ενδεικτικά πως ο προϋπολογισμός του συγκεκριμένου νοσηλευτικού ιδρύματος για το 2016 δεν υπερβαίνει τα 9 εκατ. ευρώ, ενώ τα χρέη του προς τρίτους αγγίζουν σήμερα τα 24 εκατ.
«Οι προοπτικές είναι σημαντικές για το δημόσιο σύστημα Υγείας, αν αναλογιστεί κανείς ότι το νοσοκομείο “Αλεξάνδρα” δεν βρίσκεται καν στην πρώτη πεντάδα των ιδρυμάτων αρμοδιότητας της 1ης ΥΠΕ σε αριθμό κλινικών μελετών» δήλωσε. Στη συγκεκριμένη ΥΠΕ οι περισσότερες μελέτες διενεργούνται κατά σειρά στα Νοσοκομεία «Λαϊκό», «Ευαγγελισμός», «Ιπποκράτειο», Γενικό Κρατικό Αθήνας και «Σωτηρία».
Ο διοικητής της 1ης ΥΠΕ κ. Άγγελος Παπαδόπουλος υπογράμμισε ότι στα νοσοκομεία της αρμοδιότητάς του είχαν διενεργηθεί το 2010 και το 2011 λιγότερες από 225 κλινικές μελέτες κατ’ έτος. Το 2013, ωστόσο, υπήρξε σημαντική βελτίωση, καθώς οι κλινικές στα νοσοκομεία της 1ης ΥΠΕ ανήλθαν στις 409.
Στα ταμεία της ΥΠΕ κατέληξαν περίπου 5 εκατ. ευρώ από το 2010 και από αυτά το 1,8 εκατ. έχει αποδοθεί κατ’ έτος στο Δημόσιο. Άλλα 3 εκατ. ευρώ αποδόθηκαν πέρυσι σε ερευνητές, ενώ το ίδιο έτος κατέληξαν 600.000 ευρώ στα νοσοκομεία της 1ης ΥΠΕ.
Σύμφωνα με τον κ. Παπαδόπουλο, η 1η ΥΠΕ αναμένεται να δώσει προς ελεύθερη χρήση από τους ασθενείς μία βάση δεδομένων για τις διενεργούμενες κλινικές μελέτες, με τα πλήρη στοιχεία για αυτές. Για τον σκοπό αυτό έχει ήδη ζητήσει σχετική γνωμοδότηση από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, προκειμένου να διασφαλίζεται το απόρρητο των στοιχείων κάθε ασθενούς.
Ο αντιπρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Δεοντολογίας, καθηγητής Ορθοπαιδικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Πνευματικός, ανέφερε ότι η Επιτροπή ενέκρινε τη διενέργεια 126 κλινικών μελετών και την τροποποίηση 505 κλινικών μελετών για το 2014, ενώ και οι δύο ως άνω δείκτες ήταν αυξημένοι κατά 20% για το 2015.
Μιλώντας στο συνέδριο, η πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ) κυρία Κατερίνα Αντωνίου ανέφερε πως στην παρούσα φάση διενεργούνται στην Ελλάδα τρεις κλινικές μελέτες φάσης 1. Σε εξέλιξη είναι παράλληλα 32 μελέτες φάσης 2 και 80 κλινικές μελέτες φάσης 3, ενώ διενεργούνται και 13 μελέτες τελικής φάσης. Η κυρία Αντωνίου ανέδειξε τη σημασία των κλινικών μελετών, λέγοντας ότι στόχος είναι να αυξηθούν οι μελέτες φάσης 2 και 3. Ανακοίνωσε, δε, ότι ο γενικός γραμματέας Δημοσίας Υγείας κ. Γιάννης Μπασκόζος συγκαλεί εντός των ημερών ευρεία σύσκεψη μεταξύ στελεχών του ΕΟΦ και των επτά Υγειονομικών Περιφερειών (ΥΠΕ) της χώρας, με αποκλειστικό αντικείμενο τη διενέργεια κλινικών μελετών στην Ελλάδα.
Την ευχή του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ) για την ανάδειξη των κλινικών μελετών σε μεγίστη προτεραιότητα για το ελληνικό σύστημα Υγείας μετέφερε στο συνέδριο ο αντιπρόεδρος του Συνδέσμου κ. Σπύρος Φιλιώτης.
Ο κ. Φιλιώτης υπογράμμισε πως οι φαρμακευτικές εταιρείες προσφέρουν ετησίως 30 δισ. ευρώ στις ευρωπαϊκές χώρες για διενέργεια κλινικών μελετών. Οι ελληνικές εταιρείες, όπως είπε, χορηγούν μελέτες 15 εκατ. ευρώ, ποσό το οποίο αντιστοιχεί στο 2‰ του ποσού που διατίθεται σε ολόκληρη την Ευρώπη, αν και η χώρα μας έχει το 2,5% του ευρωπαϊκού πληθυσμού.
Την ανάγκη να διασφαλισθεί η εμπιστοσύνη της ελληνικής κοινωνίας στις κλινικές μελέτες εξέφρασε η πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του συνεδρίου κυρία Ιωάννα Κούκλη. Η πρόεδρος της ΕΛΕΦΙ κυρία Κατερίνα Παπαθωμά τόνισε πως στόχος είναι να καταστεί η ΕΛΕΦΙ το πιο σημαντικό φόρουμ, στο οποίο θα συμμετέχουν όλοι οι φορείς της φαρμακευτικής Ιατρικής.
Από την πλευρά του, ο γενικός γραμματέας της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών κ. Ελευθέριος Θηραίος υπογράμμισε ότι οι κλινικές μελέτες προσκρούουν σε πλήθος γραφειοκρατικών προβλημάτων που υπάρχουν στη χώρα μας. Στην Ελλάδα, εξήγησε, κανένας μηχανισμός ή οργάνωση νοσοκομείου δεν υποστηρίζει, στον βαθμό που πρέπει, τη διεξαγωγή κλινικών μελετών.
Η έλλειψη μηχανογράφησης των νοσοκομείων, η αδυναμία κοστολόγησης ιατρικών πράξεων και εξετάσεων και οι περιορισμένες λογιστικές δυνατότητες (έλλειψη διπλογραφικού συστήματος και αναλυτικής λογιστικής) είναι μόνο μερικά από τα προβλήματα που οδηγούν σε τεράστιες καθυστερήσεις στη διεξαγωγή των κλινικών δοκιμών. Συνυπάρχουν ασφυκτική γραφειοκρατία (αλληλοεπικαλυπτόμενη πολλές φορές), πολύπλοκες διοικητικές διαδικασίες, μεγάλος χρόνος διεκπεραίωσης και αποκλίσεις από τα προβλεπόμενα χρονοδιαγράμματα ολοκλήρωσης της μελέτης. Τα οφέλη, ωστόσο, είναι πολύ σημαντικά, καθώς προστίθενται νέα φάρμακα στη θεραπευτική φαρέτρα, παρέχεται η δυνατότητα επιλογής της κατάλληλης θεραπείας ανά περίπτωση και δίνονται απαντήσεις σε συγκεκριμένα επιστημονικά ερωτήματα. Την ίδια ώρα, αυξάνεται η εμπειρία στη θεραπευτική αντιμετώπιση των διαφόρων παθήσεων, γίνονται υψηλού κύρους δημοσιεύσεις και αναδεικνύονται οι έλληνες ερευνητές και οι ομάδες τους.
