Το πρωϊ της Παρασκευής 18 Μαρτίου αναμένεται να πραγματοποιηθεί η συνάντηση του Αχμέτ Νταβούτογλου με τον Ντόναλντ Τουσκ και τον Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ (ίσως και με τον ολλανδό Πρωθυπουργό και προεδρεύοντα του Συμβουλίου Μαρκ Ρούτε) προκειμένου να οριστικοποιήσουν, εφόσον καταστεί εφικτό, την κατ’ αρχήν συμφωνία της 7ης Μαρτίου για το Προσφυγικό.

Οι «28» συζητούσαν μέχρι τις πρώτες πρωϊνές ώρες της Παρασκευής, ώστε να καταλήξουν στο ακριβές κείμενο επί του οποίου θα διεξάγονταν οι συζητήσεις με την τουρκική πλευρά.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπήρχαν, οι ευρωπαίοι ηγέτες είχαν σχεδόν συμφωνήσει επί ενός κειμένου που ελάχιστες διαφοροποιήσεις είχε από το αρχικό προσχέδιο της Κοινής Δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας που είχε συντάξει ο κ. Τουσκ ήδη από την Τετάρτη. Το μήνυμα αυτό έστελνε το βράδυ της Πέμπτης κοινοτικός αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι πλέον «η μπάλα βρισκόταν στο γήπεδο» του τούρκου Πρωθυπουργού.

Σε ό,τι αφορά στο μέτωπο του Κυπριακού φαίνεται ότι υπήρξε σύμπνοια σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ότι δεν πρόκειται να ανοίξουν κάποια από τα κεφάλαια που παραμένουν «παγωμένα» από τη Λευκωσία όσο η Άγκυρα δεν εφαρμόζει το Πρωτόκολλο της Άγκυρας. Κατά μία πληροφορία που κυκλοφόρησε το βράδυ της Πέμπτης, ούτε η Τουρκία εμφανιζόταν διατεθειμένη να προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται ώστε να ανοίξουν κάποια από τα συγκεκριμένα κεφάλαια, πχ για τα κοινωνικά δικαιώματα. Όσο για το ενδεχόμενο να προσφερθεί στην Άγκυρα το άνοιγμα κάποιου άλλου κεφαλαίου, κοινοτικός αξιωματούχος δεν το απέκλειε.

Στο ζήτημα της κατάργησης της βίζας φαίνεται ότι όλοι οι ευρωπαίοι ηγέτες συμφωνούν πως δεν μπορούν να υπάρξουν εκπτώσεις και «χαλαρότερη ερμηνεία» των κριτηρίων που προβλέπονται. Πρόκειται για ένα ζήτημα στο οποίο η Γαλλία τηρεί πολύ σκληρή στάση. Ωστόσο, διαφωνίες φαίνεται να εμφανίστηκαν στο ζήτημα της επανεγκατάστασης.

Υπενθυμίζεται ότι η αρχική πρόταση των Ευρωπαίων ήταν να συνδυαστούν οι 18.000 θέσεις επανεγκατάστασης από το πρόγραμμα που αρχικά συμφωνήθηκε τον περασμένο Ιούλιο με τις 54.000 θέσεις μετεγκατάστασης προσφύγων από την Ελλάδα σε άλλα κράτη – μέλη, ώστε να δημιουργηθεί μία δεξαμενή 72.000 θέσεων για την επανεγκατάσταση σύρων προσφύγων από την Τουρκία στην ΕΕ. Η Ουγγαρία όμως, μαζί με τις υπόλοιπες χώρες του Βίζεγκραντ, δεν συμφωνούν αυτές οι 54.000 θέσεις να είναι υποχρεωτικές, παρά μόνο εθελοντικές. Άλλες χώρες ζήτησαν να αναλάβει ενεργότερο ρόλο η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNCHR) πέραν της επανεγκατάστασης και στις επιστροφές.

Σε σχέση με την Ελλάδα, η χώρα μας θα πρέπει να ανέβει ένα Γολγοθά ώστε να υλοποιήσει όσα σχεδιάζουν οι Ευρωπαίοι. Το μείζον ζήτημα είναι η τεχνική βοήθεια που πρέπει να παρασχεθεί ώστε να μπορέσει η χώρα να ανταποκριθεί στον νέο ρόλο που θα αναλάβει. Θα πρόκειται για μία διοικητική υποστήριξη – μαμούθ, με εκατοντάδες ειδικούς για το άσυλο (από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Υποστήριξης Ασύλου – EASO), ειδικούς για τις επιστροφές (από τον Frontex), μεταφραστές, διερμηνείς, αλλά και δικαστές (από την Ελλάδα) που θα αναλάβουν την όσο το δυνατόν ταχύτερη διεκπεραίωση όλων των αιτήσεων ασύλου.

Κοινοτικός αξιωματούχος σημείωνε ότι το σχήμα με την παρουσία δικαστών για ταχεία διεκπεραίωση υπάρχει και στα γερμανικά αεροδρόμια. Δεν μπορούσε όμως να πει με βεβαιότητα από πότε θα ξεκινούσε να λειτουργεί το νέο σύστημα ούτε πόσο σύντομα θα προσφερόταν η απαραίτητη διοικητική υποστήριξη. Επιπρόσθετα, η Ελλάδα πρέπει να περάσει σύντομα νομοθετική ρύθμιση για να χαρακτηρίσει την Τουρκία ως «ασφαλή τρίτη χώρα», ενώ η Άγκυρα χρειάζεται να ενισχύσει το σύστημα παροχής ασύλου και να επεκτείνει τις ρυθμίσεις που σήμερα ισχύουν για τους Σύρους και για άλλες εθνικότητας (πχ Ιρακινούς).