Η Γαλλία βάζει φωτιά στις τιμές των τσιγάρων

Νέα αύξηση της τιμής των τσιγάρων προανήγγειλε την εβδομάδα που πέρασε η υπουργός Υγείας της Γαλλίας Μαρισόλ Τουρέν. Τη φορά αυτή μάλιστα η αύξηση θα είναι «μεγάλη και σημαντική» και θα επιβληθεί «το συντομότερο δυνατόν», όπως η ίδια τόνισε. Οπως γράφει ο γαλλικός Τύπος, η Τουρέν έχει βάλει ως στόχο να ανεβάσει την τιμή του πακέτου από τα 7 στα 10 ευρώ! Πριν όμως από το άλμα της τάξεως του… 42,8% που θα κάνει η μέση τιμή του πακέτου θα προηγηθεί η καθιέρωση του λεγόμενου «ουδέτερου πακέτου», δίχως δηλαδή τον λογότυπο και τα χρώματα της κάθε εταιρείας.

Κληθείσα από τον γαλλικό Τύπο να προσδιορίσει χρονικά την αύξηση-φωτιά, η υπουργός απάντησε ως πολιτικός που νιώθει από εκλογικές σκοπιμότητες. «Δεν είναι στο πρόγραμμα αυτής της πενταετίας μια τέτοια αύξηση» είπε χαρακτηριστικά. Η Μαρισόλ Τουρέν εμφανίστηκε επιφυλακτική εν όψει των εκλογών του 2017 και δεν θέλησε να δημιουργήσει ένα ακόμη πρόσκομμα στις ούτως ή άλλως αναιμικές προοπτικές επανεκλογής του Φρανσουά Ολάντ στο προεδρικό αξίωμα. Ωστόσο γνωρίζει καλά ότι στη Γαλλία το κάπνισμα δεν είναι πια στη μόδα. Ειδικά τα τελευταία 10-15 χρόνια ο αριθμός των πακέτων τσιγάρων που πωλούνται στη Γαλλία έχει μειωθεί σχεδόν κατά το ήμισυ (από τα 85 στα 45 δισ. πακέτα ετησίως).

Φοβούνται αιφνιδιασμό

Η κοινή διαπίστωση ότι το κάπνισμα δεν είναι πια στη μόδα στη Γαλλία (αλλά και σε άλλες δυτικές κοινωνίες) γεννά αμφιβολίες για τα λεγόμενα της υπουργού, καθώς αρκετοί γάλλοι σχολιαστές –και κυρίως οι καπνοπώλες που δεν έχουν πάψει εδώ και χρόνια να διαμαρτύρονται για την αντικαπνιστική πολιτική των κυβερνήσεων του Παρισιού –θεωρούν ότι αν πάρει το πράσινο φως από το Μέγαρο των Ηλυσίων η υπουργός θα προχωρήσει πάραυτα στη δραστική αύξηση.

Κάθετη πτώση

«Η τιμή του καπνού είναι ένα ζήτημα που αφορά τη δημόσια υγεία και είναι διαπιστωμένο ότι ως μέσο για τον περιορισμό του καπνίσματος αποδίδει» δήλωσε χαρακτηριστικά η Τουρέν. Στο παραπάνω γράφημα καθίσταται πασιφανές ότι αυτό ισχύει. Αρκεί να παρατηρήσει κανείς ότι η κάθετη πτώση που σημειώθηκε την περίοδο 2002-2004 συνέπεσε χρονικά με την αύξηση της τιμής του πακέτου από τα 3,20 στα 5 ευρώ.

Η μείωση, συγκεκριμένα, της κατανάλωσης καπνού στη Γαλλία κατά 34% (από τα 83,5 στα 55 δισ. πακέτα ετησίως) συνέπεσε με την αύξηση της τιμής τους κατά… 56%!

Οι εξαγγελίες της Τουρέν βρίσκονται σε αρμονία με τις διαπιστώσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου της Γαλλίας στην τελευταία ετήσια έκθεσή του. Το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο απευθύνει έκκληση για την «εφαρμογή μιας μακροπρόθεσμης πολιτικής αύξησης των τιμών των προϊόντων καπνού μέσω της φορολόγησής τους σε βαθμό ικανό να προκαλέσει μια αισθητή και διαρκή πτώση της κατανάλωσης».

Αίσθηση πάντως προκαλεί το γεγονός ότι και στη Γαλλία διατυπώνονται σαθρά επιχειρήματα υπέρ του καπνίσματος –εκεί βέβαια δεν τα υιοθετεί και η κυβέρνηση… «Αν η Μαρισόλ Τουρέν ανεβάσει το πακέτο στα 10 ευρώ, αυτομάτως το 35%-40% της κατανάλωσης θα τεθεί εκτός κάθε ελέγχου» δήλωσε στον ραδιοφωνικό σταθμό France Info ο πρόεδρος της γαλλικής Συνομοσπονδίας των Καπνοπωλών Πασκάλ Μοντρεντόν, υπονοώντας ότι θα κατακλυστεί η γαλλική αγορά από λαθραία τσιγάρα. Λες και η απειλή για αύξηση της παρανομίας μπορεί να υπαγορεύσει πολιτικές αποφάσεις που αφορούν μάλιστα τη δημόσια υγεία.

Μιλώντας στο δίκτυο RTL ο Μοντρεντόν είπε επίσης ότι «αν φτάσει το πακέτο στα 10 ευρώ θα σημάνει το τέλος του επαγγέλματος του καπνοπώλη». Το επιχείρημα αυτό έχει κάποια βάση, αν και στη Γαλλία τα περίφημα «tabac» έχουν εδώ και χρόνια εμπλουτίσει σημαντικά την γκάμα των προϊόντων που διαθέτουν –τα περισσότερα είναι άλλωστε και καφενεία.

Από την άλλη πλευρά, το επιχείρημα του προέδρου του γαλλικού Γραφείου για την αντιμετώπιση του καπνίσματος και άλλων εξαρτήσεων Μπερτράν Ντοτσενμπέργκ βασίζεται στη στατιστική παρατήρηση: «Μεταξύ των μεθόδων για τη μείωση της κατανάλωσης καπνού, η αύξηση των τιμών κατά τουλάχιστον 10% είναι το μόνο μέτρο που είναι πραγματικά αποτελεσματικό» δήλωσε μιλώντας στο France Info.

Λογότυπα τέλος
Το «ημίμετρο» του ουδέτερου πακέτου από τις 20 Μαΐου
Τον περασμένο Οκτώβριο οι Γάλλοι βουλευτές απέρριψαν κάθε αύξηση στη φορολόγηση των προϊόντων καπνού. Εκριναν ότι θα έπρεπε να εφαρμοστεί πρώτα ένα άλλο αντικαπνιστικό μέτρο που εδώ και χρόνια καθυστερεί, το λεγόμενο «ουδέτερο πακέτο».

Πρόκειται για ένα μέτρο το οποίο ήδη πολέμησαν με πείσμα (αλλά εις μάτην) οι γάλλοι καπνοπώλες: το κοινό, δίχως λογότυπο, πακέτο για όλες τις επωνυμίες των καπνοβιομηχανιών. Η ιδέα είναι να καταστεί το προϊόν όσο το δυνατόν λιγότερο ελκυστικό στον καταναλωτή (κυρίως στους νέους και στις γυναίκες) και εφαρμόζεται ήδη στην Αυστραλία, όπου τα πακέτα έχουν όλα ένα σχήμα, ένα χρώμα και ίδια τυπογραφικά στοιχεία. Στη Γαλλία το «ουδέτερο πακέτο» θα καθιερωθεί στις 20 Μαΐου. «Πρέπει να προχωρήσουμε σταδιακά: πρώτα το ουδέτερο πακέτο και στη συνέχεια η αύξηση των τιμών» σημείωσε η Μαρισόλ Τουρέν. Οι ακτιβιστές της αντικαπνιστικής εκστρατείας ωστόσο υποστηρίζουν ότι τα ουδέτερα πακέτα τσιγάρων, όπως και η αναγραφή σε αυτά δεινών που φέρνει το κάπνισμα, είναι ημίμετρα. Η ουσιαστική μείωση της βλαβερής συνήθειας του καπνίσματος, που τόσο στοιχίζει στα εθνικά συστήματα υγείας και στους κρατικούς προϋπολογισμούς, επιτυγχάνεται με την αύξηση της φορολόγησης των τσιγάρων, υποστηρίζουν επικαλούμενοι στατιστικές μελέτες.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) το ποσοστό των καπνιστών στη Γαλλία θα μειωθεί στο 26,3% το 2020 (οι έρευνες αφορούν τους πολίτες άνω των 15 ετών) και στο 25% το 2025. Η Ελλάδα είναι η χώρα με τα υψηλότερα ποσοστά καπνιστών σε ολόκληρη την Ευρώπη (43,4%), ενώ η Ιρλανδία και η Δανία είναι οι χώρες με τα χαμηλότερα (14,5% και 18,9% αντίστοιχα).