Η «μουτζούρα» των πόλεων δεν αποτελεί απλά ένα αντιαισθητικό αποτέλεσμα της ρύπανσης της ατμόσφαιρας των αστικών κέντρων, βάφοντας σε γκρίζο χρώμα κτίρια και άλλες επιφάνειες. Σύμφωνα με νέα καναδική μελέτη, όταν η συγκεκριμένη μαυρίλα δεχθεί ηλιακή ακτινοβολία απελευθερώνει εκ νέου διοξείδιο του αζώτου και νιτρικό οξύ – που αποτελεί το βασικό συστατικό του νέφους.
«Σε ρόλο μιας μόνιμης “δεξαμενής” διοξειδίου του αζώτου, η μουτζούρα η οποία εκτίθεται στην ηλιακή ακτινοβολία απελευθερώνει εκ νέου τα τοξικά αυτά αέρια στην αστική ατμόσφαιρα» εξηγεί ο επικεφαλής της μελέτης και καθηγητής Χημείας από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο, δρ Τζέιμς Ντόναλντσον.
Μελετώντας τη συμπεριφορά της… μουτζούρας
Οι ερευνητές, οι οποίοι ανακοίνωσαν τα ευρήματά τους στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου της Αμερικανικής Χημικής Εταιρείας που πραγματοποιείται στη Βοστώνη (16-20 Αυγούστου), πραγματοποίησαν τις δοκιμές τους σε ταράτσες στην Γερμανία καταγράφοντας την «συμπεριφορά» της… μουτζούρας τόσο υπό το δυνατό φως του ήλιου όσο και υπό σκιάν.
Σε προηγούμενη μελέτη του, ο δρ Ντόναλντσον είχε ήδη διαπιστώσει εντός του εργαστηρίου ότι η τεχνητή ηλιοφάνεια ήταν ικανή να απελευθερώσει συστατικά του αζώτου από την λεγόμενη μαυρίλα των πόλεων, η οποία αποτελείται από ένα κοκτέιλ χημικών από τις εξατμίσεις των οχημάτων και τις καμινάδες.
Στην τελευταία του μελέτη, σε συνεργασία με συναδέλφους του από την Λειψία, ο δρ Ντόναλντσον αποφάσισε να μεταφέρει τα πειράματά του στις ταράτσες κτιρίων. Σε έναν ψηλό πύργο της πόλης, οι ερευνητές τοποθέτησαν δυο μεγάλα ράφια γεμάτα με γυάλινες χάντρες. Το ένα από τα δύο ράφια βρισκόταν σε σημείο όπου δεχόταν το φως του ήλιου κατά τη διάρκεια της μέρας, ενώ το άλλο βρισκόταν σε σκιερό μέρος. Σύντομα όλες οι χάντρες άρχισαν να αποκτούν μια γκρίζα, σκονισμένη εμφάνιση.
«Στις μετρήσεις που πραγματοποιήσαμε, είδαμε ότι οι γυάλινες χάντρες που βρίσκονταν εκτεθειμένες στο ηλιακό φως εμπερίειχαν κατά 10% λιγότερο άζωτο συγκριτικά με τις υπόλοιπες που βρίσκονταν υπό σκιάν, γεγονός που σημαίνει ότι υπήρχε μια φωτοχημική απώλεια στην περίπτωση των πρώτων» αναφέρει ο επικεφαλής της μελέτης.
Το 10% μπορεί να φαντάζει μικρό ποσοστό, ωστόσο οι ειδικοί θεωρούν ότι πρόκειται για μια σταθερή κατάσταση που ανακυκλώνεται διαρκώς: καθώς ο ήλιος «τρώει» αργά την ήδη υπάρχουσα μουτζούρα οδηγώντας στην απελευθέρωση των τοξικών ουσιών, μια νέα επίστρωση πλούσια σε επιβλαβείς ουσίες δημιουργείται.
«Με λίγα λόγια είναι σαν να κάναμε το εξής: στο εργαστήριο είχαμε μια μπανιέρα από την οποία ανοίξαμε απλά την τάπα, ενώ στην ταράτσα δεν βγάλαμε απλά την τάπα αλλά αφήσαμε παράλληλα το νερό να τρέχει» λέει ο δρ Ντόναλντσον. «Από τις αναλύσεις μας είδαμε ότι από την όλη διαδικασία απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα τόσο διοξείδιο του αζώτου όσο και νιτρικό οξύ, το οποίο είναι υπεύθυνο για την δημιουργία του φωτοχημικού νέφους που πνίγει τις πόλεις».
