Το γαλλικό πρόβλημα

«Το αντιμεταναστευτικό Εθνικό Μέτωπο είναι σε πανευρωπαϊκό επίπεδο το ισχυρότερο κόμμα που αντιτίθεται στην Ευρώπη με περίπου το ένα τέταρτο των ψήφων και προβλέπεται ότι θα παίξει σοβαρό ρόλο στις εκλογές του 2017. Πώς φθάσαμε ως εδώ;». Το ερώτημα του Ανρί Αστιέ από τις στήλες του «Times Literary Supplement» έχει τέσσερις απαντήσεις, όπως τις παρουσιάζει ο ίδιος μέσα από αντίστοιχα βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα στη Γαλλία.

Για τον γεωγράφο Κριστόφ Γκιγί το «μητροπολιτικό μοντέλο» που αντικατέστησε το κλασικό «ρεπουμπλικανικό» αναδιαρθρώνοντας τη γαλλική οικονομία και κοινωνία δημιούργησε μεν «παγκόσμιες πόλεις» τεχνολογικής πρωτοπορίας όπου διαβιοί το 40% του πληθυσμού, βύθισε όμως την υπόλοιπη ενδοχώρα στο οικονομικό και πολιτικό περιθώριο. Ως αποτέλεσμα της εγκατάλειψης οι παλιές «λαϊκές τάξεις», τα πρώην εργατικά και κατώτερα αστικά στρώματα, εκπίπτουν σε μια «περιφερειακή Γαλλία» που τροφοδοτεί την Ακρα Δεξιά. Με τον οπαδό της «παλιάς Αριστεράς» Γκιγί συμφωνεί εν μέρει ο συντηρητικός δημοσιογράφος Ερίκ Ζεμούρ: το προβληματικό σήμερα οφείλεται στην «αποστασία των ελίτ», την υπονόμευση του έθνους-κράτους από την ηγεσία του σε κάθε έκφανση της κοινωνίας, από τραπεζίτες και καλλιτέχνες ως ακτιβιστές των ανθρωπιστικών δικαιωμάτων και αθλητές. Ο Ζεμούρ προβάλλει το επιχείρημα ότι οι ηττημένοι πολιτικά αριστεριστές του 1968 θριάμβευσαν εν τέλει πολιτισμικά, με αποτέλεσμα τα ατομικά δικαιώματα να καταβροχθίσουν την αξία της συλλογικής προσπάθειας –διόλου παράξενο που νοσταλγεί επίσημα τον καιρό του Σαρλ ντε Γκωλ. Με τη σειρά τους οι ιστορικοί Ρενό Ντελί, Πασκάλ Μπλανσάρ, Κλοντ Ασκολοβίτς και Υβάν Γκαστό στο συλλογικό τους έργο για την «επιστροφή της δεκαετίας του ’30» κατηγορούν τόσο τον Ζεμούρ όσο και τον Γκιγί ως «νεοαντιδραστικούς», αντίστοιχους των «αντικομφορμιστών» των 30s, που επίσης στρέφονταν κατά των παραδοσιακών ηγεσιών σε μια παράδοξη συμμαχία ριζοσπαστισμού και συντηρητισμού όσο η Ακρα Δεξιά, τότε όπως και σήμερα, απειλούσε τη δημοκρατία. Ο δημοσιογράφος Εντουί Πλενέλ, τέλος, στρέφει τα πυρά του ενάντια στην εξάπλωση εντός της γαλλικής κοινωνίας μιας «εμμονικής ισλαμοφοβίας», η οποία χρησιμοποιήθηκε από τα παραδοσιακά κόμματα της Δεξιάς και της Αριστεράς προκειμένου να ελεγχθεί η άνοδος του Εθνικού Μετώπου νομιμοποιώντας τελικά την ατζέντα του τελευταίου στο πολιτικό φάσμα. Το κοινό πρόβλημα των προσεγγίσεων; Οτι καταλήγουν όπως όλες οι κλασικές διαμάχες Δεξιάς και Αριστεράς: ένας διάλογος κωφών διανθισμένος με κατηγορίες περί προδοσίας των γαλλικών αξιών.