Είναι μία υπόθεση που θυμίζει Ελλάδα. Έχει τρεις φακέλους κρατικών ενισχύσεων και άλλη μία έρευνα για εναρμονισμένες πρακτικές με άλλον αερομεταφορέα από τη διαβόητη DG COMP των Βρυξελλών.
Κουβαλά μία ανελαστική δέσμευση για ιδιωτικοποίηση από το μνημόνιο και την τρόικα, με τους υποψήφιους επενδυτές να καταλήγουν στο τέλος να είναι μόλις ένας. Μάλιστα, οι καταγγελίες και οι υποψίες οδηγούν σε παρεμβάσεις της Δικαιοσύνης, με τα έδρανα της Βουλής να παίρνουν φωτιά. Και με «κερασάκι», τα σωματεία να ξεκινούν ατελείωτες απεργίες εν μέσω τουριστικής σεζόν.
Θα μπορούσε να είναι η πάλαι ποτέ κρατική Ολυμπιακή Αεροπορία. Όμως πρόκειται για την άλλοτε Transportes Aéreos Portugueses, γνωστότερη διεθνώς ως TAP Portugal, μέλος της Star Alliance και εθνικό αερομεταφορέα της Πορτογαλίας, η οποία πωλείται και μάλιστα η προθεσμία για την υποβολή δεσμευτικών προσφορών λήγει αύριο, Παρασκευή 15 Μαΐου.
Σύμφωνα με έγγραφο του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της Ελλάδας στη Λισαβώνα, η πορτογαλική κυβέρνηση, ήδη από τις αρχές του 2015, έχει ανακοινώσει την επανεκκίνηση της διαδικασίας ιδιωτικοποίησης του κρατικού αερομεταφορέα TAP SGPS.
Η διαδικασία προβλέπει, σε πρώτο στάδιο, την άμεση πώληση του 66% του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας, η οποία μαζί με τις θυγατρικές της διαθέτει στόλο 70 αεροσκαφών και τζίρο σχεδόν 2,5 δισ. ευρώ.
Συγκεκριμένα, προβλέπεται άμεση πώληση ποσοστού έως 61% σε έναν ή περισσότερους στρατηγικούς επενδυτές, ενώ το υπόλοιπο 5% θα μπορούν να εξαγοράσουν οι 7.500 εργαζόμενοι της εταιρείας.
Στη διετία που θα ακολουθήσει την ολοκλήρωση της πώλησης του 66%, η πορτογαλική κυβέρνηση μπορεί να προχωρήσει στην πώληση και του υπόλοιπου 34%, παρέχοντας προνομιακό δικαίωμα εξαγοράς στον στρατηγικό επενδυτή που θα προκύψει από το πρώτο στάδιο, όπως σημειώνεται.
Σύμφωνα με την ενημέρωση του Γραφείου, ενδιαφέρον για την εξαγορά φέρονται να έχουν εκδηλώσει ο πορτογάλος επιχειρηματίας (με δραστηριότητα σε ΜΜΕ και εκδόσεις) Μιγκέλ Αμαράλ, o κολομβιανός επιχειρηματίας και ιδιοκτήτης της αεροπορικής AVIANCA Χερμάν Εφρόμοβιτς, οι βραζιλιανές αεροπορικές Azul και Gol, ο αμερικανικός όμιλος Apollo Global Management, αλλά και η ισπανική Air Europa.
Η ιδιωτικοποίηση της TAP αποτελεί «μνημονιακή» υποχρέωση η οποία εκκρεμεί από το 2012, όταν στον διαγωνισμό κατέθεσε προσφορά για την εξαγορά της εταιρείας μόνο ο Εφρόμοβιτς, η οποία δεν έγινε αποδεκτή από την κυβέρνηση του Πέδρο Πάσος Κοέλιο, καθώς υπήρχε η εκτίμηση ότι οι τραπεζικές του εγγυήσεις δεν ήταν επαρκείς. Μάλιστα, στη συνέχεια υπήρξε παρέμβαση της πορτογαλικής Δικαιοσύνης στην υπόθεση.
Η ιδιωτικοποίηση της TAP θεωρείται μονόδρομος λόγω των υψηλών συσσωρευμένων χρεών της. Και αυτό διότι η εταιρεία χρειάζεται κεφαλαιακή ενίσχυση, την οποία μόνο ιδιώτης επενδυτής μπορεί να παράσχει, λόγω των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ που δεν επιτρέπουν κρατική ανακεφαλαιοποίηση, αναφέρει το Γραφείο ΟΕΥ.
Από το 2008 η TAP παρουσιάζει αρνητικούς ισολογισμούς. Το 2008 οι καθαρές υποχρεώσεις της εταιρείας κυμαίνονταν σε 188 εκατ. ευρώ, ενώ σήμερα έχουν ξεπεράσει το μισό δισ. ευρώ. Το 2014 η TAP είχε ζημιές 46 εκατ. ευρώ ύστερα από πέντε συνεχή χρόνια θετικών αποτελεσμάτων.
Ωστόσο, σύμφωνα με τη διοίκηση της TAP, οι ζημιές του 2014 αποδίδονται σε απώλειες ύψους 55 εκατ. ευρώ οι οποίες συνδέονται με τις απεργιακές κινητοποιήσεις των εργαζομένων των αερογραμμών.
Σύμφωνα με το έγγραφο, τα χρέη της TAP ανάγονται σε συσσωρεύσεις παθητικού που συνδέονται με την αύξηση το 2008 κατά 67% του κόστους των καυσίμων και την συμπερίληψη από το έτος αυτό της ζημιογόνου TAP M&E Brazil στους λογαριασμούς του ομίλου της TAP.
«Λόγω του ειδικού βάρους και της παράδοσης της συγκεκριμένης εταιρείας, και σε αντίθεση με τις υπόλοιπες ιδιωτικοποιήσεις στις οποίες έχει προβεί τα τελευταία χρόνια η πορτογαλική κυβέρνηση, η αντίδραση της κοινής γνώμης και των εργαζομένων στη σχεδιαζόμενη ιδιωτικοποίηση της TAP είναι περισσότερο έντονη» αναφέρει το Γραφείο ΟΕΥ.
Ήδη το συνδικάτο των πιλότων της TAP έχει πραγματοποιήσει δεκαήμερες κινητοποιήσεις από την 1η έως τη 10η Μαΐου. Αν και το 70% του πτητικού προγράμματος εκτελέστηκε, η ζημιά στην εταιρεία είναι σημαντική, καθώς, σύμφωνα με τη διοίκηση της TAP, θα ξεπεράσει τα 70 εκατ. ευρώ.
Μάλιστα, σύμφωνα με εκτιμήσεις του πορτογάλου πρωθυπουργού, η απεργία θα έχει συνέπειες επί των προσφορών των υποψήφιων αγοραστών.
Το πορτογαλικό μνημόνιο απεδείχθη αποδοτικότερο του ελληνικού. «Τα συνολικά έσοδα από το πορτογαλικό πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων των τελευταίων ετών ανέρχονται σε 8,8 δισ. ευρώ, έναντι μνημονιακού στόχου 5 δισ. ευρώ» αναφέρει το Γραφείο ΟΕΥ.
Και το «μενού» των ιδιωτικοποιήσεων για το 2015 έχει συνέχεια, που επίσης παραπέμπει στα καθ’ ημάς, καθώς έπεται η πώληση της εταιρείας σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών CP Carga SA, η παραχώρηση των αστικών συγκοινωνιών σε Λισαβώνα και Πόρτο, αλλά και η αποκρατικοποίηση λιμανιών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Πορτογάλοι πούλησαν την κρατική εταιρεία διαχείρισης αεροδρομίων ΑΝΑ, η οποία ελέγχει τους 10 αερολιμένες της χώρας, στη Vinci για 50 χρόνια αντί τιμήματος 3 δισ. ευρώ. Η ΑΝΑ διαχειρίζεται 30 εκατ. επιβάτες κάθε χρόνο.
