«Ρουκέτα» Ξηρού στις σχέσεις με τις ΗΠΑ

Ισως να ήταν απειρία. Ισως να ήταν άγνοια για τις ευαισθησίες της Ουάσιγκτον σε θέματα τρομοκρατίας. Ο,τι και αν ήταν τελικά όμως, η υπόθεση Σάββα Ξηρού «ράγισε» το καλό κλίμα που οι περισσότεροι θεωρούσαν ότι επικρατούσε στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Αναμφίβολα και παρά τις δημόσιες διαψεύσεις, επηρέασε (ορισμένοι εκτιμούν ότι επισκίασε) την επίσκεψη του Νίκου Κοτζιά στην Ουάσιγκτον.

Ο υπουργός Εξωτερικών σίγουρα θα επιθυμούσε να μη βρεθεί στην ατζέντα των συνομιλιών με τον αμερικανό ομόλογό του Τζον Κέρι η υπόθεση Ξηρού. Ο σκοπός του ήταν να παίξει, άλλη μία φορά, το ελληνικό «γεωπολιτικό χαρτί» στο ατελείωτο πόκερ των διαπραγματεύσεων Αθήνας – δανειστών. Αναμφίβολα, οι εξελίξεις πρέπει να του προκάλεσαν εκνευρισμό, διότι ο σχεδιασμός του ανετράπη ή, έστω, δεν εκτυλίχθηκε όπως τον είχε αρχικώς συλλάβει.

Το θέμα όμως πλέον είναι η άνοδος της… θερμοκρασίας στις διμερείς σχέσεις να μη διατηρηθεί επί μακρόν, αλλά να πέσει. Αυτό είναι κάτι που θα ήθελε πριν από όλα η Αθήνα, διότι εκτιμάται ότι η υποστήριξη των ΗΠΑ στο ζήτημα της οικονομίας είναι χρήσιμη –αν και δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Την ίδια στιγμή, η αμερικανική πλευρά, παρά τη σφοδρή ενόχληση που έχει προκληθεί, αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα αποτελεί σημαντικό κρίκο στον αμυντικό σχεδιασμό των Ηνωμένων Πολιτειών και του ΝΑΤΟ στην ευρύτερη περιοχή σε μια περίοδο απρόβλεπτη.

Πρόκειται για ένα μήνυμα που, σύμφωνα με πληροφορίες, μετέφερε στις συναντήσεις του στην Αθήνα τις προηγούμενες ημέρες ο Τοντ Τσάπμαν. Ο βοηθός υπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για πολιτικές και στρατιωτικές υποθέσεις, είχε συνομιλίες μεταξύ άλλων και με τον υφυπουργό Εθνικής Αμυνας Νίκο Τόσκα αλλά και με στελέχη του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, στις οποίες τα θέματα της αμυντικής συνεργασίας τέθηκαν εκτενώς επί τάπητος.

Η επισήμανση πάντως του αμερικανού πρέσβη Ντέιβιντ Πιρς, την περασμένη Δευτέρα, ότι πιθανή αποφυλάκιση του Σάββα Ξηρού θα συνιστούσε μια «καταφανώς μη φιλική ενέργεια» υπήρξε πρωτοφανής. Εμπειροι παρατηρητές των ελληνοαμερικανικών σχέσεων έλεγαν ότι τέτοιου είδους κίνηση, με επίσημη δήλωση μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες στην πρεσβεία, δεν έχει ξαναγίνει στο παρελθόν. Δεν πρέπει πάντως να εκπλήσσει, διότι η ελληνική κυβέρνηση μάλλον αγνόησε τις αμερικανικές ευαισθησίες.

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές καθώς και κύκλους του υπουργείου Δικαιοσύνης, ο Νίκος Παρασκευόπουλος, εμπνευστής του γνωστού νομοσχεδίου που περιελάμβανε την αποφυλάκιση ακόμη και καταδικασθέντων τρομοκρατών όπως ο Ξηρός για ιατρικούς λόγους, δεν έκρινε σκόπιμο ούτε καν να ενημερώσει το Μέγαρο Μαξίμου για την επίσκεψη που δέχθηκε από τον Ντέιβιντ Πιρς στις 2 Απριλίου. Σε αυτή τη συνάντηση ο πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών υπήρξε πολύ σαφής για το τι θα σήμαινε η ψήφιση ενός νόμου που θα έδινε τη δυνατότητα σε μέλος μιας τρομοκρατικής οργάνωσης που έχει δολοφονήσει αμερικανούς διπλωμάτες να βγει από τη φυλακή.

Οταν οι Αμερικανοί είδαν την απουσία οποιασδήποτε ανταπόκρισης από την ελληνική πλευρά, ανέλαβε δράση ο Τζον Κέρι, που τηλεφώνησε το βράδυ της Πέμπτης 16 Απριλίου, μία ημέρα πριν από την ψήφιση του νόμου, στον Αλέξη Τσίπρα, μη αφήνοντας οποιαδήποτε αμφιβολία για το πόσο σοβαρά ήταν τα πράγματα. Ακολούθησε λοιπόν η δήλωση Πιρς και η συμπερίληψη των Χριστόδουλου Ξηρού και Νίκου Μαζιώτη στη διεθνή λίστα τρομοκρατών που ολοκλήρωσε το παζλ των αμερικανικών κινήσεων.

Στη συνάντηση του αμερικανού πρέσβη με τον υπουργό Επικρατείας Νίκο Παππά οι δύο πλευρές μπορεί, σύμφωνα με τις υπάρχουσες διαρροές, να έμειναν στις θέσεις τους, αλλά η έλλειψη σε… βραχιολάκια μπορεί μεσοπρόθεσμα να βγάλει την κυβέρνηση από τη δύσκολη θέση να θέσει τον Ξηρό σε κατ’ οίκον περιορισμό.