«Δεν νομίζω ότι υπάρχει αντίφαση ανάμεσα σε ένα ισχυρό ΝΑΤΟ και σε μια εποικοδομητική σχέση με τη Ρωσία» λέει στο «Βήμα» ο Γενς Στόλτεμπεργκ. Ο νέος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ βρέθηκε στην Αθήνα σε μια περίοδο που η θερμοκρασία στην Ανατολική Μεσόγειο λόγω των τουρκικών προκλήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ έχει ανεβεί. Αν και δεν θα έπρεπε να αναμένει κανείς να εγκαταλείψει την πάγια τακτική των ίσων αποστάσεων, ο κ. Στόλτεμπεργκ φαίνεται να είχε ένα έμμεσο μήνυμα και προς την Τουρκία: «Πιστεύω στον διάλογο και στην προβλεψιμότητα» μας είπε χαρακτηριστικά. Το ΝΑΤΟ πρέπει να εστιάσει στις έξωθεν απειλές στη Μέση Ανατολή και στην Ανατολική Ευρώπη, προσέθεσε, ενώ ξεκαθάρισε ότι υπάρχει πλήρης απροθυμία για χερσαία επέμβαση στη Συρία.
Τι συζητήσατε για την ελληνική συμμετοχή στις νατοϊκές επιχειρήσεις; Ζητήσατε την άποψη της ελληνικής κυβέρνησης για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και στην Ανατολική Μεσόγειο ειδικότερα;
«Ηταν πολύ σημαντικό που ήρθα στην Αθήνα. Το πρώτο που ήθελα να κάνω ήταν να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου στην Ελλάδα ως έναν σημαντικό και αφοσιωμένο σύμμαχο που συνεισφέρει στη συλλογική άμυνα εδώ και 60 χρόνια. Ηταν σημαντικό να μεταφέρω την αλληλεγγύη του ΝΑΤΟ στους πολιτικούς ηγέτες των Αθηνών. Το δεύτερο είναι ότι είδα στο πλαίσιο της άσκησης τις στρατιωτικές ικανότητες της χώρας σας. Εντυπωσιάστηκα από την ποιότητα και την ικανότητα των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, ιδιαίτερα δε από την ετοιμότητά τους και το πώς ο Στρατός, το Ναυτικό και η Αεροπορία συνεργάστηκαν. Ο τρίτος λόγος της επίσκεψης ήταν να διαβουλευτώ με την ελληνική κυβέρνηση για ορισμένες κοινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε τόσο στην Ανατολική Ευρώπη εξαιτίας μιας πιο επιθετικής Ρωσίας όσο και στον Νότο της Συμμαχίας εξαιτίας του ISIL και του εξτρεμισμού που τροφοδοτεί την αστάθεια και τη βία τόσο κοντά στα σύνορά μας».
Αναλάβατε ως Γενικός Γραμματέας μετά τη Σύνοδο της Ουαλίας, όπου η Συμμαχία έλαβε μια σειρά μέτρα για την αντιμετώπιση αυτού που έχει αποκληθεί «ρωσική επιθετικότητα». Πώς προχωρούν τα μέτρα αυτά, ιδιαίτερα στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης Ετοιμότητας και της Δύναμης «Αιχμή του Δόρατος»;
«Το ΝΑΤΟ είναι ισχυρή συμμαχία, έχει ικανές δυνάμεις, αλλά ήδη υιοθετούμε μέτρα ενίσχυσης της ετοιμότητας. Εχουμε εφαρμόσει μέτρα για να παρέχουμε αίσθημα ασφαλείας στους συμμάχους, ειδικά στο ανατολικό τμήμα της Συμμαχίας, με εναέρια αστυνόμευση στη Βαλτική Θάλασσα, με στρατεύματα στο έδαφος σε εκ περιτροπής βάση και περισσότερες ασκήσεις στα ανατολικά. Εχουμε επίσης ενισχύσει τη ναυτική μας παρουσία στη Βαλτική και στη Μαύρη Θάλασσα. Η σημασία αυτών των μέτρων έχει φανεί ιδιαίτερα τις τελευταίες ημέρες διότι έχουμε μεγαλύτερη ρωσική αεροπορική δραστηριότητα. Το ΝΑΤΟ έκανε αυτό που όλοι αναμένουν από εμάς, έχουμε αναχαιτίσει αυτά τα αεροσκάφη και παραμένουμε σε επαγρύπνηση. Εργαζόμαστε επίσης για τη σύσταση της “Αιχμής του Δόρατος”, μιας δύναμης υψηλής ετοιμότητας. Οι λεπτομέρειες για τη σύνθεση, το μέγεθος και τη δομή της θα αποφασιστούν στη Σύνοδο των υπουργών Αμυνας τον Φεβρουάριο. Υπάρχει, τέλος, η απόφαση για προτοποθέτηση (prepositioning) εξοπλισμού και εφοδίων και για επενδύσεις σε υποδομές ώστε η ικανότητα ενίσχυσης των δυνάμεων, εφόσον χρειαστεί, να είναι εφικτή».

Πρόσφατα είπατε ότι το ΝΑΤΟ δεν επιδιώκει την αντιπαράθεση με τη Ρωσία. Οταν όμως έχουμε παραβιάσεις από ρωσικά αεροσκάφη του εναερίου χώρου συμμαχικών χωρών και ορισμένα κράτη-μέλη δεν είναι τόσο θερμά στην επιβολή σκληρών μέτρων εναντίον της Ρωσίας, πώς αποκαθίσταται η εμπιστοσύνη;
«Ολα τα μέτρα που λαμβάνουμε είναι αμυντικά. Αυτό που κάνουμε είναι ο σκοπός του ΝΑΤΟ, δηλαδή η συλλογική άμυνα. Εχουμε δει μια πιο επιθετική Ρωσία να παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, να αλλάζει τα σύνορα με τη χρήση βίας. Επίσης δεν νομίζω ότι υπάρχει αντίφαση ανάμεσα σε ένα ισχυρό ΝΑΤΟ και σε μια εποικοδομητική σχέση με τη Ρωσία. Πιστεύω ότι το αντίθετο ισχύει. Μόνο μέσω μιας ισχυρής, προβλέψιμης συμμαχίας μπορούμε να δημιουργήσουμε τα θεμέλια για αυτή τη σχέση. Αυτή είναι η νορβηγική εμπειρία. Είχαμε επί δεκαετίες εποικοδομητικές σχέσεις με τη Ρωσία, επί Ψυχρού Πολέμου, στην ενέργεια, στην αλιεία, στο περιβάλλον, σε στρατιωτικά ζητήματα ακριβώς λόγω της συμμετοχής μας στο ΝΑΤΟ».
Μία από τις πρώτες σας επισκέψεις ως Γενικού Γραμματέα ήταν στην Τουρκία. Ποια ήταν η εντύπωσή σας από την τουρκική κυβέρνηση; Γνωρίζετε ότι υπήρξε αμφίθυμη να αναλάβει ενεργό ρόλο κατά του ISIL. Πιστεύετε ότι παραμένει δεσμευμένη στο ΝΑΤΟ ή βλέπει τη σχέση αυτή κάπως a la carte;
«Η Τουρκία και η Ελλάδα είναι πιστοί σύμμαχοι που έχουν συνεισφέρει στη συλλογική μας άμυνα επί δεκαετίες. Οταν επισκέφθηκα την Αγκυρα, η κυβέρνηση μου επιβεβαίωσε σθεναρά ότι αντιτίθεται στη δράση και στις βιαιότητες του ISIL. Είναι μέλος της Συμμαχίας, φιλοξενούν εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και πρόσφατα επέτρεψαν σε κούρδους πεσμεργκά να περάσουν από το Ιράκ στο Κομπάνι μέσω Τουρκίας. Παράλληλα πρέπει να καταλάβουμε ότι το να μπούμε στη Συρία με χερσαία στρατεύματα είναι κάτι που όλες οι χώρες διστάζουν να πράξουν. Για αυτό και το ΝΑΤΟ δεν έχει αναλάβει κανέναν στρατιωτικό ρόλο στη Συρία. Καλωσορίζω όμως τα κράτη-μέλη που δρουν στον συνασπισμό εναντίον του ISIL με αεροπορικά πλήγματα».
Μπορεί το ΝΑΤΟ, είτε το ίδιο είτε κάποια κράτη-μέλη, να βοηθήσει, π.χ., στην εκπαίδευση δυνάμεων του ιρακινού στρατού;
«Αυτό που κατ’ αρχήν κάνουμε είναι να είμαστε σαφείς ότι προστατεύουμε όλους τους συμμάχους απέναντι σε κάθε απειλή. Εχουμε δηλώσει την ετοιμότητά μας να βοηθήσουμε το Ιράκ να εκπαιδεύσει και να ενισχύσει τις δυνάμεις του αν μας ζητηθεί. Αυτό δεν έχει ακόμη γίνει. Είμαστε όμως σε επαφή με την αμερικανική διοίκηση στην Τάμπα της Φλόριδας που καθοδηγεί τον συνασπισμό εναντίον του ISIL για να εξετάσουμε διάφορες επιλογές».


Τριπλή συνεννόηση Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου
«Πιστεύω στον διάλογο, στη διαφάνεια, στην προβλεψιμότητα»

Ενημερωθήκατε για τις τουρκικές προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Αθήνα, το Κάιρο και η Λευκωσία προωθούν ένα είδος τριπλής συνεννόησης. Θα μπορούσε να είναι ένα τέτοιο σχήμα επιβοηθητικό στο πλαίσιο του Μεσογειακού Διαλόγου του ΝΑΤΟ;

«Πιστεύω στον διάλογο, στη διαφάνεια, στην προβλεψιμότητα. Ολα αυτά είναι σημαντικά στις διεθνείς σχέσεις. Θέλω να προσθέσω ότι πρέπει πλέον να εστιάσουμε στις έξωθεν απειλές, από τη Συρία, το Ιράκ, τον ISIL και μια επιθετική Ρωσία στα ανατολικά. Πρέπει να δράσουμε ως συμμαχία και καλωσορίζουμε κάθε προσπάθεια για περισσότερη ενότητα».

Οι τελευταίες εξελίξεις καταδεικνύουν τη σημασία της συνεργασίας ΝΑΤΟ – ΕΕ. Υπάρχει χώρος για να ξεπεραστούν συγκεκριμένα εμπόδια όπως οι σχέσεις Κύπρου – Τουρκίας;
«Πιστεύω πολύ σε αυτή τη σχέση. Θεωρώ ότι είναι σημαντικό έργο για εμένα προσωπικά. Χαίρομαι που η νέα ηγεσία στην ΕΕ έχει εκφράσει τη βούληση και την αποφασιστικότητα να συνεργαστούμε. Θα συναντήσω τη Φεντερίκα Μογκερίνι πολύ σύντομα. Η ΕΕ και το ΝΑΤΟ εργαζόμαστε ήδη μαζί σε διάφορα πεδία, στο Κοσσυφοπέδιο με την KFOR και τη EULEX, καθώς και στο Αφγανιστάν. Πολεμάμε μαζί την πειρατεία. Θέλουμε όμως περισσότερη συνεργασία».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ