«Η Πολωνία σήμερα είναι πέρα από οτιδήποτε θα μπορούσα να είχα φανταστεί το 1989», λέει ο Λεχ Βαλέσα σε συνέντευξή του στο CNN την Παρασκευή. Κάνοντας μια αναδρομή στο παρελθόν, ο πρώην πρόεδρος της Πολωνίας (1990-5) _ ιδρυτής του συνδικαλιστικού κινήματος Αλληλεγγύη που αγωνίστηκε κατά του κομμουνισμού στη χώρα και κάτοχος βραβείου Νομπέλ ειρήνης (1983) _ λέει ότι όλα όσα συνέβησαν το 1989 είχαν τις ρίζες τους στη δεκαετία του ’70 «όταν η κοινωνική δυσαρέσκεια κορυφώθηκε και ανάγκασε πολλούς από εμάς να κατεβούμε στους δρόμους».
Ο κ. Βαλέσα λέει ότι η μεγαλύτερη δυσκολία που συνάντησε ήταν να κρατήσει την Αλληλεγγύη ενωμένη. Κάνει ιδιαίτερη μνεία στην εκλογή του πολωνού Κάρολ Βοϊτίλα (Ιωάννη Παύλου Β’) στη θέση του πάπα. «Οι τακτικές επισκέψεις του στην Πολωνία, αν και συναντούσαν εμπόδια από τις κομμουνιστικές αρχές, έπαιξαν τον ρόλο τους», λέει. «Αν δεν υπήρχε ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β’, η πτώση του κομμουνισμού δεν θα είχε συμβεί τόσο γρήγορα ή τόσο ειρηνικά όσο συνέβη».
Η Πολωνία σήμερα «είναι ένας πολύ διαφορετικός τόπος, σε μια νέα εποχή… Είμαι πολύ χαρούμενος που ακόμη και πράγματα που φαίνονταν καταδικασμένα να αποτύχουν, μπόρεσαν να σωθούν, όπως τα Ναυπηγία του Γκντανσκ, το λίκνο της Αλληλεγγύης. Σήμερα στέκεται ξανά σιγά-σιγά στα πόδια του και ναυπηγεί πλοία».
Τον λυπεί όμως το ότι δεν έγιναν τα πάντα όπως θα έπρεπε να γίνουν. «Η προεδρία μου τελείωσε ύστερα από πέντε χρόνια ενώ είχα σχέδια που χρειάζονταν δυο θητείες για να εφαρμοστούν πλήρως».
Ο κ. Βαλέσα εκφράζει την ανησυχία του για το ότι η συμμετοχή των Πολωνών στις πρόσφατες ευρωεκλογές ήταν μόνο 23% _ ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ ήταν 43%. «Συνεχίζουμε να έχουμε πρόβλημα με την αίσθηση ευθύνης για την χώρα που επιδεικνύουν οι πολίτες μας», λέει. «Πρώτα περιμένουμε από την «παλαιά Ευρώπη» να μας δεχθεί και να μας συμπεριφερθεί σαν ίσους και μετά απεμπολούμε το δικαίωμά μας στην ψήφο. Επιπλέον, εξτρεμιστικά κόμματα βρίσκονται σε άνοδο. Πρέπει λοιπόν να ξυπνήσουμε».
Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η πολωνική κοινωνία σήμερα είναι «ο ανασχηματισμός και η διεύρυνση των δομών. Πρέπει να πάμε παραπέρα από το να σκεφτόμαστε με όρους έθνους κράτους και ευρωπαϊκού κράτους. Ζούμε σε νέες συνθήκες που απαιτούν να δημιουργήσουμε εντελώς νέες δομές… Εδώ και καιρό ζητώ να αναπτυχθεί ένας Δεκάλογος των παγκόσμιων αξιών που θα λειτουργήσει ως μόνιμο σημείο αναφοράς γι’ αυτή τη νέα Ευρώπη και τον κόσμο».