Οι Ιταλοί είναι έτοιμοι να «παίξουν τα ρέστα τους» ποντάροντας στα νιάτα, στο στυλ, στην ενεργητικότητα –και στο άγνωστο. Γιατί ο Ματέο Ρέντσι, ο φιλόδοξος δήμαρχος Φλωρεντίας, που μόλις πήρε την εντολή για να σχηματίσει νέα κυβέρνηση, είναι μόλις 39 ετών, άπειρος και εντελώς αδοκίμαστος. Δεν έχει εκλεγεί καν βουλευτής.
Θα γράψει ιστορία επειδή θα γίνει ο νεότερος πρωθυπουργός στη μεταπολεμική ιστορία της χώρας –μικρότερος κατά δύο μήνες ακόμη και από τον Μουσολίνι, ο οποίος ήταν 39 ετών όταν ανήλθε στην εξουσία το 1922. Αλλά τι άλλο μπορεί να κάνει;
Οπως γράφει ο αναλυτής του BBC Γκάβιν Χιούιτ, κατ’ αρχάς «είναι ένας πολιτικός αμερικανικού τύπου»: χαμογελάει εύκολα, σφύζει από ενεργητικότητα και φιλοδοξία. Πάει στις συναντήσεις με το ποδήλατο, φοράει ανοιχτά πουκάμισα και είναι δυνατός στην επικοινωνία.
Η γοητεία του έγκειται στο ότι είναι διαφορετικός, το «αουτσάιντερ» που έρχεται να «ταρακουνήσει» το σύστημα –ή να το υπηρετήσει με τις συντηρητικές οικονομικές και κοινωνικές του επιλογές. Και είναι, λένε πολλοί αναλυτές, αδίστακτος. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα: ενώ είχε δεσμευθεί ότι θα διεκδικήσει την εξουσία μέσω εκλογών, ενορχήστρωσε το κομματικό πραξικόπημα κατά του πρωθυπουργού Ενρίκο Λέτα για να τον διαδεχθεί.
Η Ιταλία απέκτησε μετά κόπων και βασάνων τον περασμένο Απρίλιο μια εύθραυστη κυβέρνηση συνασπισμού μεταξύ του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος (PD) και της Δεξιάς. Η άνοδος του Ρέντσι στην ηγεσία του PD τον Δεκέμβριο δεν ήταν τυχαία.
Φωτογενής, επικοινωνιακός και άσος στη συνθηματολογία, υποσχέθηκε την αλλαγή και την ανάκαμψη. Τον λένε «μπουλντόζα» γιατί επιμένει ότι θα διαλύσει το κατεστημένο. Αλλά πολλοί στον σκληρό πυρήνα του Δημοκρατικού Κόμματος (PD) είναι καχύποπτοι μπροστά σε έναν νεαρό ηγέτη οι πολιτικές ρίζες του οποίου βρίσκονται μάλλον στη Χριστιανοδημοκρατία παρά στην παραδοσιακή Αριστερά.
Οι ψηφοφόροι στενάζουν από ένα πακέτο σκληρής λιτότητας με περικοπές 26 δισ. ευρώ για τρία χρόνια. Ο Ρέντσι κατακεραυνώνει το κατεστημένο και τη γραφειοκρατία, αλλά οι λύσεις που προτείνει είναι απολύσεις στο Δημόσιο, μείωση δαπανών και ιδιωτικοποιήσεις. Λέει επίσης ότι το κράτος πρέπει να ορίζει το πλαίσιο λειτουργίας αγορών και επιχειρήσεων, αλλά χωρίς να παρεμβαίνει.
Μεγάλο μειονέκτημα; Είναι απελπιστικά άπειρος. Γιατί άλλο να είσαι δήμαρχος μιας όμορφης αναγεννησιακής πόλης και άλλο να διαχειρίζεσαι την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης.
Ο διορισμός του στην πρωθυπουργία θα μπορούσε να είναι μια ιταλική επανάσταση. Η δύναμή του προέρχεται σχεδόν αποκλειστικά από την προσωπικότητά του. Ενσαρκώνει την αλλαγή, και για πολλούς Ιταλούς αυτό είναι αρκετό. Θα μπορούσαν, τουλάχιστον τον πρώτο καιρό, να προτιμήσουν το ύφος από το περιεχόμενο και την ουσία.
Ελπίδα του είναι ότι η λαϊκή υποστήριξη θα του αγοράσει τον πολιτικό χρόνο για να κάνει σημαντικές μεταρρυθμίσεις: να ανοίξει την ιταλική οικονομία, να διευκολύνει τις προσλήψεις και τις απολύσεις και να βάλει μπροστά την ανάπτυξη. Σε αντάλλαγμα για την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων είναι πιθανό να αναζητήσει μια χαλάρωση των στόχων που τίθενται από τις Βρυξέλλες για τη μείωση του ελλείμματος του προϋπολογισμού της Ιταλίας.
Αδυναμία είναι, βέβαια, η απειρία του και το ότι δεν έχει τη λαϊκή εντολή. Ο Ρέντσι θα είναι ο τρίτος στη σειρά ιταλός πρωθυπουργός που διορίζεται από τον πρόεδρο και όχι από τον λαό στις κάλπες. Η δημοκρατία ξεφτίζει στην Ιταλία, λένε πολλοί εντός και εκτός της χώρας.
Τέτοια είναι η απογοήτευση με την πολιτική τάξη που πολλοί Ιταλοί φαίνονται έτοιμοι να δώσουν μια ευκαιρία στον μη εκλεγμένο Ρέντσι, αν ο διορισμός του φέρει σημαντικές αλλαγές και βγάλει την οικονομία από την ύφεση, όπως τους υπόσχεται.
Κυρίως, ο Ρέντσι θα πρέπει να δημιουργήσει και να διατηρήσει μια κυβερνητική συμμαχία που θα περιλαμβάνει αναγκαστικά και το κεντροδεξιό κόμμα Forza Italia του Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Παρά τα σκάνδαλα και τις καταδίκες του, ο Καβαλιέρε εξακολουθεί να ασκεί σημαντική επιρροή.
Ο λαϊκιστής πρώην τηλεστάρ κωμικός Μπέπε Γκρίλο, επικεφαλής του κινήματος 5 Αστέρων, μιλάει απειλητικά για «πραξικόπημα» και για άλλον έναν μη εκλεγμένο πρωθυπουργό. Αλλά το πιθανότερο είναι ότι, παρά τις αμφιβολίες τους, οι περισσότεροι πολιτικοί θα συνεργαστούν, προς το παρόν, επειδή φοβούνται τυχόν νέα προσφυγή στις κάλπες. Αν γίνουν εκλογές, σε μόνιμη πολιτική και οικονομική αστάθεια, τα ποσοστά τους θα πέσουν κι άλλο.
Ο Ρέντσι λέει ότι ζητάει την ευκαιρία να ταρακουνήσει το ιταλικό πολιτικό σύστημα. Και πολλοί Ιταλοί, κουρασμένοι από την υψηλή ανεργία και τη διαφθορά μιας πολιτικής τάξης που έχει χάσει την αξιοπιστία της, φαίνονται διατεθειμένοι να του τη δώσουν. Τα υπόλοιπα θα εξαρτηθούν από τις επιδόσεις του στην εξουσία.

Δημοσιεύτηκε στο Helios Plus στις 17 Φεβρουαρίου 2014

HeliosPlus