Η Μαρία Κάλλας παρατηρεί τον κ. Ζαν-Κλοντ Τρισέ μέσα από το πορτρέτο της. Βρισκόμαστε σε ένα μικρό σαλόνι του Μεγάρου Μουσικής, μία ώρα προτού ο πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) μιλήσει στην εκδήλωση με τίτλο «Μαθήματα από την κρίση: βελτιώνοντας την οικονομική και δημοσιονομική διακυβέρνηση της ζώνης του ευρώ». Ο 71χρονος Γάλλος δείχνει περισσότερο συμπαθής από την εικόνα του αδιάλλακτου τεχνοκράτη που έχουμε σχηματίσει για αυτόν μέσα από τα τηλεοπτικά στιγμιότυπα των δραματικών Συνόδων Κορυφής του 2010 και του 2011. Παραμένει, ωστόσο, «ετοιμοπόλεμος» και πρόθυμος να απαντήσει ακόμη και σε λιγότερο «φιλικές» ερωτήσεις, αποδεικνύοντας τη δεξιοτεχνία με την οποία οι βιρτουόζοι κεντρικοί τραπεζίτες, ακριβώς όπως οι μεγάλοι ερμηνευτές της όπερας, αποδίδουν τις αποχρώσεις των νοημάτων επάνω στο «λιμπρέτο» της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης…
Κύριε Τρισέ, μια μελλοντική κυβέρνηση της Αριστεράς θα απαιτήσει νέα περικοπή του χρέους. Ποια θα είναι η απάντηση των εταίρων;
«Δεν θα ήθελα να σχολιάσω τις θέσεις των κομμάτων. Εκείνο που έχω να πω είναι ότι οι κυβερνήσεις της Ευρώπης ενδεχομένως θα κάνουν μια ακόμη προσπάθεια για την Ελλάδα, εφόσον η Ελλάδα αποδείξει ότι έχει πράξει αυτά για τα οποία έχει δεσμευτεί. Αυτό, όμως, ίσως φανεί σύντομα».
Πόσο σύντομα;
«Τον Απρίλιο θα επικυρωθούν όλα τα μεγέθη της ελληνικής οικονομίας για το 2013 και αν επιβεβαιωθεί η πρόοδος, τότε μπορώ να υποθέσω ότι οι άλλες χώρες θα βοηθήσουν. Ενδεχομένως θα επεκτείνουν την ωρίμαση των δανείων και θα μειώσουν τα επιτόκια».
Και το ελληνικό τραπεζικό σύστημα; Αποκλείετε bail-in; Αποκλείετε δηλαδή να υποστούν ζημιά οι ιδιώτες ομολογιούχοι, οι μέτοχοι και οι καταθέτες;
«Πιστεύω ότι μια βασική αρχή για όλη την Ευρώπη θα πρέπει να είναι η σαφέστατη διαφοροποίηση ανάμεσα σε μια τράπεζα η οποία θα κλείσει και μια τράπεζα η οποία θα αντιμετωπίσει τα προβλήματά της και θα συνεχίσει να λειτουργεί. Για τις τράπεζες που δεν θα κλείσουν, το bail-in δεν είναι καλή επιλογή».
Γιατί δεν είναι καλή επιλογή;
«Επειδή ακόμη και η ανακεφαλαιοποίηση μιας τράπεζας από τον επίσημο τομέα θα χάσει την αξία της αν οι ιδιώτες ομολογιούχοι δεν είναι εξασφαλισμένοι».
Υπάρχει μια φήμη ότι η άποψή σας για τον Γιώργο Παπανδρέου ήταν ότι δεν αντιλήφθηκε εγκαίρως το πραγματικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας…
«Δεν θα επιβεβαιώσω αυτή τη φήμη. Εκείνο, πάντως, που είναι σίγουρο είναι ότι για όσο καιρό η Ελλάδα εξασφάλιζε χρηματοδότηση από τις αγορές ήταν πάρα πολύ δύσκολο για όλους τους Ελληνες να αντιληφθούν ότι υπήρχε πρόβλημα».
Ποιος έφερε το ΔΝΤ στην Ευρώπη; Ο Γιώργος Παπανδρέου ή η Ανγκελα Μέρκελ;
«Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αποφάσισαν να συνεργαστούν με έναν οργανισμό που διαθέτει εμπειρία στη δημοσιονομική εξυγίανση».
Το ΔΝΤ συνιστούσε αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Πιστεύετε ότι αν είχε εισακουστεί, τα πράγματα θα ήταν καλύτερα για την Ελλάδα;
«Οχι, δεν το πιστεύω. Ανεξάρτητα από τις όποιες επιφυλάξεις, το ΔΝΤ έλαβε μια επίσημη απόφαση το 2010 και αυτή ήταν να μη γίνει αναδιάρθρωση. Κατά τη γνώμη μου, η απόφαση αυτή ήταν σωστή, διότι η Ελλάδα έπρεπε πρώτα να αποδείξει ότι οδεύει προς τη σωστή κατεύθυνση».
Ο επίτροπος κ. Ολι Ρεν παραδέχθηκε πρόσφατα ότι το Μνημόνιο δεν ήταν ένα πρόγραμμα για την Ελλάδα, αλλά για την Ευρώπη, η οποία ήθελε να κερδίσει χρόνο. Συμφωνείτε;
«Οχι, αλλά ας το δούμε διαφορετικά: το 2007 στις ΗΠΑ ήταν φανερό ότι δεν υπήρχε πρόβλημα μόνο με τη Lehman Brothers, αλλά –σε μικρότερο βαθμό –και με άλλες χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις. Στην ευρωζώνη συνέβη το αντίστοιχο με τα κράτη. Γι’ αυτό τον Μάιο του 2010 η ΕΚΤ αγόρασε πορτογαλικά και ιρλανδικά ομόλογα. Ναι, το πρόβλημα ήταν συστημικό, ναι, το πρόβλημα δεν ήταν μόνο η Ελλάδα. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν βρισκόταν στην πιο ευπαθή θέση».
Κάποιος θα μπορούσε να κατηγορήσει την ΕΚΤ ότι με τη νομισματική πολιτική που άσκησε την προηγούμενη δεκαετία δημιούργησε φούσκες στον ευρωπαϊκό Νότο…
«Η ΕΚΤ προειδοποιούσε πολλές χώρες, ήδη από το 2003, για τη μη τήρηση του Συμφώνου Σταθερότητας και από το 2005 πολλές άλλες χώρες για την απώλεια ανταγωνιστικότητας. Αυτά δημιούργησαν τις ανισορροπίες για τις οποίες ευθύνονται οι κυβερνήσεις. Η δική μας ευθύνη είναι να ασκούμε μια νομισματική πολιτική που διασφαλίζει τη σταθερότητα των τιμών και σε αυτό η ΕΚΤ έχει πετύχει απολύτως».

Μοντέλο
«Η τρόικα αντιπροσωπεύει τις Δημοκρατίες της Γης…»

Πιστεύετε ότι το μοντέλο της τρόικας είναι συμβατό με το ιδανικό της ευρωπαϊκής Δημοκρατίας;

«Τι είναι η τρόικα; Εχουμε το Συμβούλιο των Διοικητών του ΔΝΤ που αποτελείται από τους εκπροσώπους όλων των κρατών του κόσμου. Ο εμπειρογνώμονας του ΔΝΤ στην τρόικα αναφέρεται σε αυτό το συμβούλιο, το οποίο λαμβάνει τις τελικές αποφάσεις. Το άλλο μέλος της τρόικας αναφέρεται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από τις Δημοκρατίες της Ευρώπης. Το ΔΝΤ συγκροτείται από Δημοκρατίες και η ΕΕ συγκροτείται από Δημοκρατίες. Και έχουμε και ένα τρίτο μέλος, την ΕΚΤ, που είναι παρατηρητής. Και γιατί γίνονται όλα αυτά; Επειδή ένα κράτος ζητεί βοήθεια. Αυτό είναι η τρόικα!».
Θα λέγατε, λοιπόν, ότι η τρόικα είναι ένα εξελιγμένο μοντέλο παγκόσμιας δημοκρατίας;
«Εκείνο που θα έλεγα είναι ότι πρέπει κανείς να σέβεται την απόφαση της διεθνούς κοινότητας να βοηθήσει ένα κράτος που ζητεί βοήθεια. Και ότι η τελική απόφαση για την αποδοχή της βοήθειας λαμβάνεται από την κυβέρνηση του κράτους που ζήτησε τη βοήθεια».
Ορισμένοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι οδηγούμαστε αναπόφευκτα σε ελεγχόμενες χρεοκοπίες κρατών. Οι ΗΠΑ φλερτάρουν με τη χρεοκοπία κάθε τρεις μήνες. Αποκλείετε κούρεμα του αμερικανικού χρέους;
«Για εμένα είναι αδιανόητο η Αμερική να προχωρήσει ποτέ σε περικοπή χρέους. Είναι εξίσου αδιανόητο και για την Ιταλία και για οποιαδήποτε ανεπτυγμένη οικονομία. Η Ελλάδα ήταν η μοναδική ανεπτυγμένη οικονομία που το έκανε. Πιστεύω ότι θα παραμείνει η μοναδική περίπτωση».
Πολλοί εκτιμούν ότι χωρίς τις έκτακτες αποφάσεις της ΕΚΤ για την υποστήριξη της αγοράς ιταλικών ομολόγων –κάτι ανάλογο δεν έγινε για την αγορά ελληνικών ομολόγων –η Ιταλία θα είχε προ πολλού την ίδια μοίρα με την Ελλάδα.
«Δεν νομίζω. Η Ελλάδα το 2010 είχε έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών ύψους 15% και έλλειμμα προϋπολογισμού επίσης στο 15%. Δεν υπάρχει σύγκριση με άλλα κράτη. Αυτό δεν σημαίνει ότι άλλα κράτη, συμπεριλαμβανομένων της Ιαπωνίας, της Αγγλίας και των ΗΠΑ, δεν πρέπει να εργαστούν συστηματικά για να ελέγξουν τα δημοσιονομικά τους».
Και είναι λύση η λιτότητα; Γιατί η Γαλλία εξακολουθεί να αποδέχεται τη γερμανική επιμονή να επιβάλει λιτότητα σε όλη την Ευρώπη;
«Αυτό που οι περισσότεροι αποκαλούν “λιτότητα” είναι η σταδιακή επιστροφή σε μια δημοσιονομική ισορροπία. Αν ο υπόλοιπος κόσμος δεν επιθυμεί να χρηματοδοτήσει τα ελλείμματά σου, τι μπορείς να κάνεις; Δεν έχεις άλλη επιλογή από το να επιστρέψεις σταδιακά σε μια ισορροπία. Αν αρνηθούμε τη σταδιακή επιστροφή, τότε δεν έχουμε παρά να δούμε τι συνέβη στην Αργεντινή…».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ