Ο γρίφος της εκλογής των ευρωεκλογών

Φωτιές στα κόμματα αλλά και στο υπουργείο Εσωτερικών άναψε η απόφαση της κυβέρνησης για την αλλαγή του τρόπου εκλογής των ευρωβουλευτών. Μία εβδομάδα μετά την κοινή εξαγγελία Σαμαρά – Βενιζέλου ούτε οι υποψήφιοι αλλά ούτε και ο αρμόδιος υπουργός κ. Ι. Μιχελάκης γνωρίζουν με ποιους όρους θα διεξαχθεί η αναμέτρηση της 25ης Μαΐου, αφού τα δύο κόμματα που συγκυβερνούν δεν έχουν συμφωνήσει ακόμη σε καμία άλλη λεπτομέρεια πλην της αντικατάστασης της ευρωλίστας με σταυρό προτίμησης. Οι υποψήφιοι ευρωβουλευτές θα πολιτευθούν σε μια ενιαία εκλογική περιφέρεια ή σε περισσότερες; Θα υπάρχουν ή όχι περιορισμοί στις εκλογικές τους δαπάνες και στις εμφανίσεις τους στα ΜΜΕ; Θα έχουν δικαίωμα να ανοίξουν εκλογικό κέντρο; Ολα αυτά είναι ακόμη «στον αέρα», ενώ απομένουν μόλις 11 εβδομάδες για τις ευρωεκλογές.

Το βασικό ερώτημα που απασχολεί το υπουργείο Εσωτερικών αυτές τις ημέρες αλλά και τα δύο κυβερνητικά κόμματα είναι αν οι ευρωεκλογές θα πρέπει να διεξαχθούν σε μια εκλογική περιφέρεια που θα εκτείνεται σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια ή αν αυτή θα πρέπει να διασπαστεί σε μικρότερες. Η λογική αλλά και ο τρόπος με τον οποίο σκέφτονται τα εκλογικά επιτελεία οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η εκλογική περιφέρεια των ευρωεκλογών δεν μπορεί να είναι μόνο μία.

Πρώτον, επειδή η μάχη μεταξύ των υποψηφίων της Αθήνας θα είναι άνιση σε σχέση με τους υποψηφίους από άλλες περιοχές της χώρας. Ακόμη και αν υπερψηφίσει κάποιον υποψήφιο ολόκληρη η Μακεδονία, θα είναι δύσκολο να ξεπεράσει σε σταυρούς κάποιον που πολιτεύεται στην Αττική των τεσσάρων εκατομμυρίων κατοίκων.

Δεύτερον, επειδή θα είναι δυσκολότερο να εξαχθούν πολιτικά συμπεράσματα αν οι περιφέρειες είναι περισσότερες. Και αυτό φαίνεται να ενδιαφέρει περισσότερο τη ΝΔ και το ΠαΣοΚ που φοβούνται την ψήφο διαμαρτυρίας των Ελλήνων για τα περιοριστικά μέτρα των δύο τελευταίων ετών.

Οπως πληροφορείται «Το Βήμα», η κυβέρνηση σκέφτεται τη διάσπαση της μιας εκλογικής περιφέρειας σε περισσότερες, το πιθανότερο σε επτά περιφέρειες, κατά το πρότυπο των εφετειακών ή αποκεντρωμένων, όπως έχουν επικρατήσει να αποκαλούνται.

Το πρόβλημα είναι ότι στις επτά περιφέρειες δεν μπορεί να εφαρμοστεί η αρχή της απλής αναλογικής καθώς με αυτόν τον τρόπο θα εκλέξουν πιθανότατα σε όλες τις περιφέρειες ευρωβουλευτές μόνο τα δύο μεγαλύτερα κόμματα. Και από την άλλη πλευρά, δεν υπάρχει ο χρόνος για να θεσπιστεί ένα απλό αναλογικό σύστημα με κατανομές εδρών, όπως συμβαίνει στις εθνικές εκλογές, αφού αυτή η διαδικασία είναι πολύ πιο πολύπλοκη με 21 έδρες αντί με 300. Η τελική απόφαση θα ληφθεί κατά πάσα πιθανότητα την ερχόμενη εβδομάδα σε συνάντηση που θα έχει ο κ. Ι. Μιχελάκης με αντιπροσωπείες της ΝΔ και του ΠαΣοΚ. Αλλά λόγω όλων αυτών των δυσκολιών το πιθανότερο είναι ότι οι ευρωεκλογές θα διεξαχθούν τελικώς σε μια ενιαία εκλογική περιφέρεια.

Το δεύτερο σημείο που παραμένει αδιευκρίνιστο είναι πόσους σταυρούς θα δικαιούται κάθε ψηφοφόρος να θέσει στις ευρωεκλογές. Αρχικώς είχε προκριθεί η τρισταυρία αλλά στη συνέχεια θεωρήθηκαν λίγοι όταν για τις εθνικές εκλογές στη Β’ Αθηνών οι ψηφοφόροι έχουν δικαίωμα τεσσάρων σταυρών. Για να διασφαλιστεί η τύχη και υποψηφίων από την Περιφέρεια, ορισμένοι προτείνουν τους πέντε σταυρούς έτσι ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη δυνατότητα επιλογών αλλά και για να θεωρηθεί ευκολότερη η εκλογική επιτυχία.

«Η καθιέρωση του σταυρού προτίμησης τρόμαξε τους υποψηφίους. Και ενώ υπήρχε συνωστισμός ενδιαφερομένων ως τις γιορτές, τώρα εκφράζουν ενδιαφέρον να είναι υποψήφιοι από ελάχιστοι ως κανένας» παρατηρούν κορυφαία στελέχη των κομμάτων τονίζοντας ότι, αν δεν δοθούν κίνητρα συμμετοχής, τότε στις ευρωλίστες θα θέλουν να μπουν μόνο οι αναγνωρίσιμοι υποψήφιοι.

Οι σκέψεις αυτές οδηγούν μάλλον την κυβέρνηση στην απόφαση να αυξήσει τους σταυρούς προτίμησης για τις ευρωεκλογές, που θα είναι κατά πάσα πιθανότητα τέσσερις ή πέντε, είτε παραμείνει μία η περιφέρεια είτε διασπαστεί σε περισσότερες.

Για τους ίδιους λόγους έχει ήδη αποφασιστεί να αυξηθούν και τα όρια εκλογικών δαπανών για τους υποψήφιους ευρωβουλευτές. Ως σήμερα το ανώτατο όριο δαπανών για τις ευρωεκλογές ήταν περίπου 70.000 ευρώ, όσο περίπου είναι και το ανώτατο όριο δαπανών για τους υποψηφίους της Α’ Αθηνών στις εθνικές εκλογές. Λόγω των αυξημένων αναγκών που απαιτεί η σταυροδοσία το όριο εκλογικών δαπανών θα αυξηθεί τώρα στις 130.000 ευρώ, όσο δηλαδή είναι το όριο για τους υποψηφίους στη Β’ Αθηνών.

Ταυτόχρονα διπλασιάζεται η δυνατότητα εμφανίσεων των υποψηφίων ευρωβουλευτών σε μέσα ενημέρωσης. Θα επιτρέπονται στο εξής δύο εμφανίσεις αντί μιας στα πανελλαδικής εμβέλειας ΜΜΕ και τέσσερις εμφανίσεις αντί δύο που ίσχυαν ως σήμερα στα τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας.

Για όλες τις άλλες διαδικασίες κατά πάσα πιθανότητα θα ισχύσει για τις ευρωεκλογές ό,τι ισχύει και για τις εθνικές εκλογές. Για παράδειγμα, οι υποψήφιοι θα μπορούν να ανοίξουν εκλογικά κέντρα (αλλά υποχρεωτικά σε όροφο και όχι στο ισόγειο κτιρίων), θα απαγορεύεται η αφισοκόλληση και γενικώς η ρύπανση με εκλογικό υλικό κτλ.