Είχα καιρό να δω μία τόσο άρτια έκθεση στην Αθήνα. Μετά την απογοήτευση της έκθεσης New Religion του Ντάμιεν Χιρστ στο Νέο Μουσείο Μπενάκη (παράθυρα με γρίλιες ανοιχτές ακριβώς απέναντι από τα έργα: το τέλειο σκηνικό για δραστηριότητες 9 1/2 Εβδομάδων αλλά σε καμία περίπτωση για να θαυμάσει κανείς τις μεταξοτυπίες του Άγγλου καλλιτέχνη), οι απαιτήσεις μου δεν ήταν μεγάλες. Κρατούσα μικρό καλάθι.
Η πρώτη ατομική έκθεση του Ρόμπερτ Μέιπλθορπ στην Ελλάδα εγκαινιάστηκε στις αρχές του μήνα στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Το σύνολο των περίπου 100 έργων του διφορούμενου Νεοϋορκέζου φωτογράφου αποτελεί δάνειο του ΙδρύματοςRobert Mapplethorpe και φιλοξενείται στο υπόγειο του κτιρίου.
Οι γυμνές φωτογραφίες αντρικών και γυναικείων μορφών, οι αγαλμάτινες καμπύλες τους, ο φωτοσκιάσεις, τα λουλούδια, οι πολυσήμαντες εικόνες του Μέιπλθορπ συνοδεύονται, εκτός από τις λεζάντες, από ένα και μοναδικό επιτοίχιο χρονολόγιο της σύντομης πλην όμως γεμάτης ζωής του. Σε αντίθεση με όσα μας έχουν συνηθίσει οι διάφορες εκθέσεις εδώ στην Ελλάδα, το κείμενο δεν κρύβει λόγια. Αντίθετα, κάνει πλήρη αναφορά στο ενδιαφέρον του Μέιπλθορπ για το σαδομαζοχισμό και το πώς αυτό τον ενέπνευσε, τις εμμονές και την αμφιφυλοφιλία του, και, βέβαια, στο τραγικό του τέλος από AIDS το 1989, μόλις στα 43 του χρόνια. Χάρηκα που τα είδα γραμμένα, που η Στέγη δεν τα έκρυψε με την επιμελή σεμνοτυφία που χαρακτηρίζει, για παράδειγμα, τα μετριοπαθή κείμενα του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης. Οι φωτογραφίες τολμηρές, χωρούν πολλές ερμηνείες.
Τις καταπληκτικά στημένες εικόνες –σε λευκούς και μαύρους τοίχους, με σωστό φωτισμό– συνόδευαν, στην είσοδο της έκθεσης, δύο ολιγόλεπτα βίντεο σε σκηνοθεσία του Μέιπλθορπ. Στο πρώτο («Still Moving»), η πρώην ερωμένη, παντοτινή φίλη και μούσα του, Πάτι Σμιθ, εκστασιάζεται ως άλλη τρόφιμος ψυχιατρείου με ψυχεδελική μουσική στο background. Στο δεύτερο βίντεο («Lady») η πρωταθλήτρια body building Λίζα Λιόν δείχνει τα πολλά της πρόσωπα σε εναλλασσόμενες γυμνές και ντυμένες σκηνές – ένα βίντεο με την αυθεντική αισθητική των 1980s. Απέναντι από τις δύο οθόνες, τα μάτια του Μέιπλθορπ σε μία από τις αυτοπροσωπογραφίες του. Την επιμέλεια της έκθεσης υπογράφει η Μαριλένα Β. Καρρά, υπεύθυνη του Τομέα Εικαστικών της Στέγης.
Φεύγοντας, οι ενστάσεις ήταν δύο:
– Ο ανεξάρτητος χώρος προβολής των δύο ταινιών μεγάλου μήκους για τη ζωή και το έργο του Ρόμπερτ Μέιπλθορπ ίσα που χωρούσε 15 άτομα. Δύο ταινίες, η μία διάρκειας 59 και η άλλη 78 λεπτών, προβάλλονταν εναλλάξ. Δύσκολο να τις παρακολουθήσει κανείς (2 ώρες σε ένα μικρό θάλαμο, χωρίς καμία ενημέρωση για τις ώρες προβολών!), ιδιαίτερα εάν πρέπει να κάθεται στο πάτωμα. Εκτός κι αν έχεις ειδικό ενδιαφέρον για το Μέιπλθορπ, το πιθανότερο είναι να δοκιμάσεις να τις δεις, να κουραστείς και να προσπεράσεις.
– Ο κατάλογος της έκθεσης αδικεί πολύ τη δουλειά που έγινε αντιστοίχως στην επιμέλειά της. Αισθητικά άρτιος μεν, με ελάχιστα και, κυρίως, εν πολλοίς αδιάφορα κείμενα (αν και το θέμα έχει περιθώριο για πολύ και γλαφυρότατο υλικό), στοιχίζει το ιλιγγιώδες, για το περιεχόμενό του, ποσό των 38 ευρώ. Με πίκρα θυμήθηκα τον σπουδαίο κατάλογο της έκθεσης των σκίτσων του Μιχαήλ Άγγελου στο Albertina της Βιέννης. 414 σελίδες γεμάτες εικόνα και κείμενο, στην τιμή των 29 ευρώ.
