«Θεατές ουράνιου τόξου στη βάρκα».Εργο του Εδουάρδου Σακαγιάν (ιδιωτική συλλογή)

Κανένα μυστικό δεν μένει για πάντα κρυφό στις οικογένειες, κανένα έγκλημα δεν μένει ανεξιχνίαστο αν οι άνθρωποι είναι παρατηρητικοί. Η νουβέλα «Ο αγαπημένος των μελισσών» έχει όλα τα συστατικά μιας ενδιαφέρουσας ιστορίας αλλά παραμένει νουβέλα- χωρίς τη χορταστική ανάπτυξη του εκτενέστερου κειμένου. Εν τούτοις ο συγγραφέας είχε θέμα, πρόσωπα και ευρήματα που θα του επέτρεπαν την ανάπτυξη ενός πολυσέλιδου βιβλίου. Ομως τόσο ήθελε, τόσο έγραψε- δεν μπορεί κανείς να τον επιπλήξει για τα κέφια του. Αλλωστε το βιβλίο δεν πάει με το κιλό. Το βιβλίο ανοίγει και κλείνει με ένα πρόσχημα (από μια σελίδα κάθε φορά), όπου περιγράφεται μια επίθεση σε παραλία. Ενας ηλικιωμένος λουόμενος επιτίθεται χωρίς κανέναν λόγο σε έναν νεότερο άνδρα, που του μοιάζει κατά πολύ στην όψη. Θα μπορούσε να είναι σωσίας σε μικρότερη ηλικία, θα μπορούσε να είναι ο ίδιος άνθρωπος σε δύο διαφορετικές φάσεις της ζωής του.

Κεντρικό πρόσωπο στον κυρίως κορμό της αφήγησης είναι ο καθηγητής Μπρούνο Γκούσταφσον, Σουηδός που ζει και διδάσκει στην Ολλανδία.

Οι σκανδιναβικοί μύθοι με τους οποίους ανατράφηκε τον στοιχειώνουν, μαζί και οι μύθοι της ελληνικής αρχαιότητας. Αναζητεί ομοιότητες στις ανθρώπινες ιστορίες και όταν δεν τις βρίσκει επιχειρεί να δημιουργήσει ο ίδιος. Η αφήγηση ξεκινά με τον Μπρούνο στην παραλία Γρίμποβο της Ναυπάκτου, τον Ιούλιο του 1989. Ο τόπος επιλέγεται λόγω της εγγύτητας με τους Δελφούς και της γεωγραφικής συνάφειας με τη Θήβα. Κάθε αλλοδαπός αρχαιολάτρης συγκινείται πατώντας αυτά τα χώματα. Εκτός αυτού η αφήγηση τροφοδοτείται με συγκριτικές πινελιές των δραμάτων του τότε και του τώρα.

Ο καθηγητής, που είναι χήρος, κάνει τις διακοπές του με τη δεκαεξάχρονη κόρη του, τη Λιβ. Στην ίδια παραλία συχνάζει ο φιλόλογος Αριστείδης Μαργαρίτης με τη σύζυγό του Ευτέρπη και τον εξάχρονο γιο τους. Στα πέντε πρόσωπα αργότερα θα προστεθεί και μια κόρη αγνώστου πατρός της Λιβ. Ας παραμείνουμε όμως στην κρίσιμη εβδομάδα των διακοπών στη Ναύ πακτο. Ο Μπρούνο ερωτεύεται την Ευτέρπη και τα αισθήματα είναι αμοιβαία. Κάπου εδώ παρεισφρέει το μεταφυσικό στοιχείο, σε ελαφρά δόση, για να μάθουμε ότι ο Μπρούνο θέλει να σκοτώσει τον Αριστείδη όχι μόνο για να κλέψει τη γυναίκα του αλλά και για να πάρει τη νιότη του. Σύμφωνα με τον θρύλο μπορεί να υφαρπάξει τα είκοσι χρόνια που τους χωρίζουν και να γίνει κάτι σαν βρικόλακας.

Οι επιθυμίες του Μπρούνο ικανοποιούνται και η Ευτέρπη μετακομίζει στο Αμστερνταμ με το παιδάκι της. Η κόρη της Λιβ γεννιέται και όλαθα παρέμεναν στη θέση τους αν η μικρή δεν ανακάλυπτε μια φωτογραφία, που νομίζει ότι είναι του παππού της. Ξεκινά ένας κύκλος υποσχέσεων και δεσμεύσεων για αποκαλύψεις και όταν ενηλικιώνεται η μικρή αποφασίζει να τα ξεσκεπάσει όλα. Στον παππού της οφείλει την ευρυμάθεια και το ερευνητικό πνεύμα. Μοιάζουν σε πολλά, αλλά υπάρχει μια θεμελιώδης διαφορά: το σώμα εκείνου βγάζει κάποιες φορές μια κτηνώδη μυρωδιά ενώ το σώμα εκείνης μυροβολεί. Οι οσμές θα φέρουν τη βεβαιότητα για την καταγωγή της. Οι υποψίες που υπάρχουν για την ταυτότητα του πατέρα της θα επιβεβαιωθούν από πληροφορίες που κομίζει ο αρραβωνιαστικός της, ένας γιατρός που φύλαξε καλά το οικογενειακό μυστικό από τα χρόνια που ήταν γιατρουδάκι. Οι αγάπες συμπορεύονται με το σασπένς και στο τέλος αποδεικνύεται ότι το κορίτσι μυροβολεί όπως ο πατέρας της.

Στο βιβλίο δίνεται η εξήγηση του γιατί ειπώθηκε αυτή η ιστορία, εμφανίζεται κι ένας συγγραφέας και μπαίνουν όλα σε ένα λογικό πλαίσιο. Τελειώνοντας την ανάγνωση το μόνο που παραμένει παράταιρο είναι η άσχετη εικόνα του εξωφύλλου: Μια ελαιογραφία του Γύζη που δεν έχει καμία σχέση με το θέμα, με τα πρόσωπα ή έστω με την εποχή.

ΕΝΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΧΑΜΗΛΩΝ ΤΟΝΩΝ

φωτογραφία: γιώργος μαυρόπουλος

Ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΗΤΣΟΥ ΕΜΦΑΝΙΣΤΗΚΕ ΣΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ το 1982 με την ολιγοσέλιδη συλλογή αφηγημάτων «Ενα μήλο,ένα κυδώνι,ένα κλωνί βασιλικό» (εκδόσεις Ιθάκη).Ακολούθησαν οι συλλογές διηγημάτων,«Ο φόβος της έκρηξης» (εκδόσεις Ζαχαρόπουλος,1987),«Ο χαρτοπαίκτης έχει φοβηθεί» (Νεφέλη,1993) και «Ιστορίες συμπτωματικού ρεαλισμού» (Νεφέλη,1994).Με το πρώτο του μυθιστόρημα «Τα ανίσχυρα ψεύδη του Ορέστη Χαλκιόπουλου» (1995) απέσπασε Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας (ένα βραβείο για το οποίο οι περισσότεροι μπαίνουν στην επετηρίδα επί δεκαετίες). Συνολικά έχει εκδώσει 11 βιβλία πεζογραφίας.

Χωρίς να κατατάσσεται στους ευπώλητους, έχει και την αγάπη του κοινού: η νουβέλα του «Ο κύριος Επισκοπάκης» (2007) τιμήθηκε με το Βραβείο Αναγνωστών,του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου.Γεννήθηκε το 1950 και κατάγεται από την Αμφιλοχία.Σπούδασε αγγλική και ελληνική φιλολογία,φιλοσοφία,κοινωνιολογία.Η διατριβή του είχε θέμα «Καθημερινότητα και λογοτεχνία».Είναι καθηγητής στη μέση εκπαίδευση.

Στους ήρωές του προσδίδει ιδιότητες που θα μπορούσε να έχει ο ίδιος,για παράδειγμα δανείζει την ηλικία ή στοιχεία του παρουσιαστικού.Οι χαρακτήρες που πλάθει έχουν όλοι έντονα συναισθήματα,τα οποία εκδηλώνουν αφειδώς.Ο έρωτας,η ζήλια,η απιστία είναι θέματα που επανέρχονται στα κείμενά του και αναλύονται με τον πολύ προσωπικό τρόπο του, δηλαδή εμπλέκοντας τη μυθοπλασία με δοκιμιακές σελίδες.Προτιμά τις περίτεχνες δομές, όπου εναλλάσσονται οι τριτοπρόσωπες με τις πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις,του αρέσει να βρίσκει μια αφορμή για την εξιστόρηση αντί να γράφει έτσι σκέτα την ιστορία του.Ο Ανδρέας Μήτσου είναι μια ήρεμη δύναμη στην ελληνική λογοτεχνία.