Ο πολυτελής τόμος «Ελληνικά αγριολούλουδα» αποτελεί ίσως το εκδοτικό γεγονός της χρονιάς. Πρόκειται για τη συμπληρωμένη επανέκδοση του τόμου που είχε εκδοθεί το 1968 και στον οποίο περιλαμβάνονταν πίνακες βοτανικής ζωγραφικής της κυρίας Νίκης Γουλανδρή. Στον καινούργιο τόμο έχουν προστεθεί νέοι πίνακες της ζωγράφου, ζωγραφισμένοι, όπως πάντα, εκ του φυσικού, από τις συλλογές του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας και με αυστηρή προσήλωση στη λεπτομέρεια. Τα επεξηγηματικά κείμενα έχουν γραφτεί από τους Κit Τan και Αrne Strid του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης.
Θα μπορούσε κανείς να δει τον τόμο αυτόν ως ένα ακόμη coffee-table book. Αλλά θα επρόκειτο για μεγάλη αδικία. Στην πραγματικότητα, έχουμε να κάνουμε με ένα ακόμη κεφάλαιο στη μακρά ιστορία της μελέτης της ελληνικής χλωρίδας και της βοτανικής ζωγραφικής. Από τον Θεόφραστο και τον Διοσκουρίδη ως τον Τournefort (1656-1708) και τον Sibthorb (1758-1796), η ελληνική χλωρίδα δεν άφησε ασυγκίνητο κανέναν περιηγητή της χώρας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Ferdinand Βauer (1760-1826), o οποίος συνόδευσε τον Sibthorb στα ταξίδια του, ζωγράφιζε τα έργα για τη Flora Graeca για πολλά χρόνια. Και αν κάτι αποτελεί εξαίρεση στο συγκεκριμένο έργο είναι ότι για μια φορά η μελέτη και η απεικόνιση της ελληνικής χλωρίδας δεν αφήνονται σε γοητευμένους ξένους επισκέπτες αλλά ξεκινούν από εμάς.
Πώς θα ήταν άραγε αν τα μάτια μας ήταν εξοπλισμένα με δομές που τους επέτρεπαν να μεγεθύνουν επιλεκτικά ό,τι μας ενδιέφερε; Προφανώς δεν υπάρχει απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Αλλά μπορούμε να βιώσουμε την αμέσως κοντινότερη πραγματικότητα: να δούμε λεπτομέρειες οργανισμών που μας περιβάλλουν με τη βοήθεια του ηλεκτρονικού μικροσκοπίου σάρωσης. Το φωτογραφικό αποτέλεσμα μιας τέτοιας εμπειρίας (και μάλιστα εξωραϊσμένης χρωματικώς) μπορούμε να ζήσουμε ξεφυλλίζοντας τον εξαιρετικό τόμο των εκδόσεων Καπόν «Νανόκοσμος». Και όταν ξεπεράσουμε το αρχικό «ωωωω» και ασχοληθούμε με την ουσία των εικόνων, θα έχουμε βγει σοφότεροι από αυτή την εμπειρία. Π.χ., θα έχουμε μάθει ότι τα γκέκο (οι «σαύρες» που βλέπουμε το καλοκαίρι να περπατούν σε λείους τοίχους) χρωστούν την ικανότητά τους στο γεγονός ότι κάθε πόδι φέρει μισό εκατομμύριο μικροσκοπικές τρίχες (σελ. 39-40)· ή ακόμη ότι τα μάτια της μύγας αποτελούνται από εκατοντάδες ομματίδια (σελ. 82-83)· ή ότι οι τρίχες της πολικής αρκούδας έχουν συγκεκριμένη δομή ώστε να της παρέχουν μόνωση (σελ. 120-121). Πραγματικά ένα τέλειο δώρο για τους φοιτητές Βιολογίας και Ιατρικής αλλά και για όλους εκείνους που αγαπούν τη φύση και γοητεύονται από την εφευρετικότητα των εξελικτικών προσαρμογών των οργανισμών.
Εχετε ποτέ αναρωτηθεί πώς μαγείρευαν οι άνθρωποι σε παλαιότερες ή πολύ παλαιότερες εποχές; ή μήπως παίρνουμε ως τόσο δεδομένες τις σημερινές ανέσεις μας που έχουμε ξεχάσει το παρελθόν; Το βιβλίο «Ιστορία της γεύσης» δεν είναι απλώς βιβλίο που ξεφυλλίζουμε ευχάριστα (παρ΄ ό,τι προσφέρει και αυτή την απόλαυση χάρη στην εξαιρετική εικονογράφηση και στην ποιότητα του χαρτιού). Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα βιβλίο της παγκόσμιας ιστορίας ιδωμένης υπό το πρίσμα της τροφής. Από τις παλαιολιθικές τοιχογραφίες ζώων και τις αναπαραστάσεις στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης ως την τεχνολογία της μαζικής παραγωγής και τις διενέξεις που δημιουργεί η τροφή (ή η έλλειψή της), το βιβλίο αποτελεί ιδανικό δώρο για ιστορικούς, μαγείρους και λάτρεις του φαγητού.
Ακόμη και εκείνοι που δεν ενδιαφέρονται για τα όπλα, την τεχνολογία τους ή την ιστορία τους, θα γοητευθούν από αυτόν τον εξαιρετικά καλαίσθητο τόμο ο οποίος τηρεί την υπόσχεση που δίνει στον τίτλο του και μάλιστα με το παραπάνω: παράλληλα με τις λεπτομέρειες των πάσης φύσεως όπλων, μας διηγείται την ιστορία του ελληνικού αγώνα για την ανεξαρτησία από τους Οθωμανούς. Με περισσότερες από 500 φωτογραφίες όπλων-κοσμημάτων, ο τόμος είναι τουλάχιστον «χαζευτικός». Αλλά οι ιστορίες που συνοδεύουν τις περιγραφές της αρματωσιάς είναι εξίσου θελκτικές. Οπως αυτή του καπετάν Λιόλιου, ενός κλέφτη από τον Ολυμπο που όταν συνελήφθη από γαλλικό καράβι και παραδόθηκε στον πασά, ερωτώμενος τι θα έκανε αν εκείνος είχε συλλάβει τον πασά, απάντησε:«Θα σε γδέρναμε με τσακμακόπετρες».
Το βιβλίο για τη ζωή του Οπενχάιμερ, του χαρισματικού επιστήμονα που συνέδεσε τη ζωή του με τη δημιουργία της ατομικής βόμβας, αποτελεί ιδανικό δώρο για λάτρεις της επιστήμης και της ιστορίας. Καθώς δε ηζωή του κεντρικού ήρωα είναι συνυφασμένη με ιστορικές στιγμές του περασμένου αιώνα, αυτή η ιστορική διάσταση του βιβλίου θα γοητεύσει επίσης όλους όσους έχουν προσωπικές αναμνήσεις από τα γεγονότα αυτά. Με δεδομένο ότι οι συγγραφείς (που τιμήθηκαν με το βραβείο Πούλιτζερ για το βιβλίο) πέρασαν 20 χρόνια αναζητώντας την κάθε λεπτομέρεια από τη ζωή του Οπενχάιμερ, δύσκολα θα υπάρξει βιογραφία του που θα επισκιάσει τη συγκεκριμένη. Αρα το δώρο καθίσταται και κλασικό.
Ναι, πρόκειται για ένα βιβλίο «βαριάς επιστήμης». Πάντα όμως υπάρχει το κατάλληλο κοινό για τέτοιου είδους βιβλία και δεν μπορούμε να φανταστούμε καλύτερο δώρο για τον/την πρωτοετή φοιτητή/φοιτήτρια Φυσικής. Το κλασικό αυτό βιβλίο κρατά την υπόσχεση του υποτίτλου καθώς περιλαμβάνει όλα τα καυτά θέματα φυσικής. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι ο Gordon Fraser είναι ο επιμελητής του τόμου και πως κάθε κεφάλαιο είναι γραμμένο από διαφορετικό συγγραφέα με ειδίκευση στο θέμα. Από τον κβαντικό κόσμο ως την αστροφυσική και από τα σωματίδια ως την ιατρική φυσική και τα νέα υλικά, το βιβλίο αυτό μπορεί να συνοδεύει τους εκκολαπτόμενους φυσικούς για πολλά χρόνια.
