Οι 4 εποχές ενός μαγικού βουνού



Το Μπέλες εκτείνεται από τα δυτικά προς τα ανατολικά, αρχίζοντας με χαμηλές μαλακές καμπύλες στις όχθες της λίμνης Δοϊράνης και τελειώνοντας πάνω στον ρου του Στρυμόνα στα στενά της Κούλας, που το χωρίζουν από το όρος Αγγιστρο (όπου και τα Οχυρά Ρούπελ) και, πιο ανατολικά, από το όρος Ορβηλος.


Το μήκος του είναι 50 χιλιόμετρα περίπου. Τα πετρώματά του, κρυσταλλικά, σχηματίζουν όμορφες πλαγιές που τις ποτίζουν άφθονα ρέματα. Η υψηλότερη κορυφή του φθάνει τα 2.031 μ. (ανώνυμη). Το Νέο Τριεθνές όπου τα σύνορα Ελλάδας, Σερβίας και Βουλγαρίας από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο έχει ύψος 1.883 μ. και η κορυφή Ιστίνμπεη 1.339 μ.


Τα χωριά που στολίζουν τις πυκνές δασωμένες κλιτύες του είναι αρκετά: Καστανούσα, Πλατανάκια, Μακρινίτσα, Ανω και Κάτω Πορόια, Ακριτοχώρι, Μανδράκι, Βυρωνεία, Νέο Πετρίτσι, Λιβαδιά, Κερκίνη, Ροδόπολις κ.ά.


Είναι δύσκολο βουνό το Μπέλες για αναρρίχηση. Μια γοητευτική πρόκληση. Στις 2 Μαΐου μέλη του Ορειβατικού Συλλόγου Κορίνθου ανέβηκαν μαζί με τον Γιάννη Ρέκλο του «Οικοπεριηγητή» ως οδηγό τους στο Μπέλες, ξεκινώντας από τα Ανω Πορόια για να φθάσουν στην κορυφογραμμή. Τους πήρε πέντε ώρες ανάβαση και τρεισήμισι κατάβαση χωρίς ζόρισμα. Είδαν άγριες ορχιδέες και άλλα σπάνια αγριολούλουδα, βρήκαν χιόνι στα σκιερά μέρη της κορυφής, αγνάντεψαν τα χωριουδάκια της Βουλγαρίας απ’ την άλλη πλευρά του βουνού, είχαν την ωραιότερη θέα της λίμνης Κερκίνης (χωρίς φωτογραφική μηχανή ­ τι τραγωδία!), είδαν και έναν ή δύο δρυοκολάπτες μαύρους (σπάνιο είδος και εντυπωσιάστηκαν) και κατέβηκαν για μια βαρκάδα στη λίμνη Κερκίνη το δειλινό για να χαλαρώσουν μετά από μια ημέρα έντασης και εμπειριών ανεπανάληπτων.


Το αρχαίο όνομα του βουνού είναι Κερκίνη, το σημερινό του ετυμολογικά είναι ένας γρίφος. Να είναι βλάχικη ονομασία (γλώσσα λατινογενής) και να σημαίνει «το ωραίο βουνό»; Bella Montagna; Μ’ αρέσει αυτή η ερμηνεία, έστω κι αν αποδειχθεί ότι δεν είναι η σωστή. Για μένα το Μπέλες είναι το ωραίο βουνό. Ακουμπάς τα μάτια σου επάνω του και αγάλλεται η όρασή σου.


Τα πανηγύρια


Ανω Πορόια: 15 Αυγούστου, Κοίμησις της Θεοτόκου. Περιφορά της Εικόνας. Ζουρνάδες, νταούλια, χοροί μακεδονίτικοι και λαογραφικό πενθήμερο που προηγείται συνήθως της εορτής.


Αλλα πανηγύρια στο ίδιο χωριό, του Αγίου Γεωργίου (κινητή), και του Αγίου Δημητρίου στις 26 Οκτωβρίου.


Λιβαδιά: Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, 21 Μαΐου. Τρέξιμο αλόγων και πάλεμα.


Κερκίνη: Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, 21 Μαΐου ­ αναστενάρια, Αγίου Πνεύματος (κινητή) ­ αλογοδρομίες και πεχλιβανοπαλέματα.


Ροδόπολις: Υψωσις του Τιμίου Σταυρού, 14 Σεπτεμβρίου.


Τα Ανω Πορόια


Μακεδονίτικο κεφαλοχώρι κουρνιασμένο στα «αγαπημένα δασιά μπράτσα» του βουνού, με 1.450 κατοίκους. Βρίσκεται σχετικά κοντά στην κορυφή Τριεθνές. Θα βρείτε αιωνόβια πλατάνια, γάργαρα νερά να κατρακυλούν από παντού, δροσερό κλίμα, φιλότιμους και φιλόξενους κατοίκους.


Ο πρόεδρος της Κοινότητας Ανω Ποροΐων κ. Στέλιος Καλέσης και όλοι οι κάτοικοι θα χαρούν να σας μιλήσουν για το ωραίο βουνό «τους» και για τις δυνατότητες περιήγησης και αναψυχής.


Δοκιμάστε τις ντόπιες λιχουδιές, στρώστε ένα τραπεζομάντιλο με πρόχειρο κολατσιό στον πλαταμώνα του Μπουγαζιού, πιείτε γάργαρο χωνευτικό νερό απ’ τις πηγές, βυθιστείτε ως το γόνατο μες στα ξερά φύλλα της οξιάς και γευθείτε γίδα σιγοψημένη ερμητικά στον φούρνο (έξι ώρες) και πέστροφες, και θα με θυμηθείτε!


Το Ησυχαστήριο


Ιερόν Ησυχαστήριον Τιμίου Προδρόμου, Ακριτοχώρι Νέο Πετρίτσι Σερρών (40μελής μοναστική αδελφότης). Στις πλαγιές του Μπέλες, με αγιορείτικη παράδοση, ιδρύθηκε στις 29.8.1981 τούτο το μοναστήρι. Πνευματικός πατέρας των 40 μοναζουσών γυναικών είναι ο Αρχιμανδρίτης κ.κ. Αλέξιος, Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής του Οσίου Ξενοφώντος Αγίου Ορους.


Σουρούπωνε πια όταν έφθασα στη Μονή. Η αδελφή Ρωμανή με συνόδευσε στο καθολικό. Ρυθμός αθωνικός, ο ναός εξωτερικά φέρει κόκκινο επίχρισμα για να θυμίζει το αίμα των μαρτύρων. Εσωτερικά, αφού περνάμε τη λιτή, στον κυρίως ναό, με θέλγουν οι ωραιότατες εικόνες του τέμπλου (σύγχρονη βυζαντινή τεχνοτροπία). Το ξυλόγλυπτο τέμπλο, ο μεγάλος πολυέλαιος, τα στασίδια από ξύλο καστανιάς είναι αληθινά έργα τέχνης.


Η αδελφή Ρωμανή με παραδίδει στη φροντίδα της αδελφής Ιακώβης που αναλαμβάνει τη φιλοξενία μου στο αρχονταρίκι. Με το τρίτο «Χριστός ανέστη» για χαιρετισμό χαρμόσυνο φθάνουν μαζί με το τρυφερό χαμόγελο της αδελφής Ιακώβης ο αφράτος κουραμπιές που λιώνει στο στόμα και ένα ποτήρι δροσερό νερό. Σπεύδει να μου φωτοτυπήσει δύο σελίδες με πληροφορίες για τη Μονή και μου μιλάει για τον πνευματικό τους πατέρα, για τα εργαστήρια τους (αγιογραφίας, υφαντικής, μικροτεχνίας, χρυσοκεντήματος) και για τον όμορφο κήπο τους με φυτά και οπωροφόρα όλων των εποχών του έτους. Με κατευοδώνουν ως την πόρτα και φεύγω με τη σκέψη να ξαναγυρίσω για μια πιο ουσιαστική παραμονή σε χρόνο και σε αίσθημα.


Τα οχυρά του Ρούπελ


Φθάσαμε στο Ρούπελ μαζί με τα μέλη του Ορειβατικού Συλλόγου Κορίνθου. Μας οδηγούν στο παρατηρητήριο. Αριστερά μας το Μπέλες και κάποια χιόνια εδώ κι εκεί. Δεξιά ο Ορβηλος, εμείς βρισκόμαστε πάνω στο Αγγιστρο. Κάτω χαμηλά στα αριστερά μας γυαλίζουν τα νερά του Στρυμόνα.


Μέσα απ’ αυτή την κοιλάδα στις 6 Απριλίου του 1941 οι Γερμανοί προσπάθησαν να μπουν στην Ελλάδα με προορισμό τη Θεσσαλονίκη. Περίπου 950 οπλίτες και 27 αξιωματικοί υπό τας διαταγάς του Αντιστράτηγου Κωνσταντίνου Μπακόπουλου αντιστέκονται στην επίθεση της 5ης και 6ης Ορεινής Μεραρχίας των Γερμανών. Τους υποστηρίζουν η αεροπορία τους, 150 κανόνια και δύο εφεδρικές βουλγαρικές μεραρχίες.


Το Ρούπελ είναι μια σημαντική σελίδα ηρωισμού και αυτοθυσίας της σύγχρονης ιστορίας μας. Αντί για οποιαδήποτε δική μου περιγραφή, ας θυμηθούμε τη στάση των γερμανών κατακτητών (όταν τελικά τα οχυρά τούς παραδόθηκαν).


Οι υπερασπιστές των οχυρών δεν αφοπλίστηκαν, δεν ταπεινώθηκαν μπροστά στον κατακτητή. Οι Γερμανοί παρουσίασαν όπλα, τους άφησαν να φύγουν, δεν προέβησαν σε θηριωδίες ή σε αντίποινα. Ο μόνος που εκτελέστηκε επί τόπου γιατί μαζί με άλλους οπλίτες στο πολυβολείο Π.8 πάνω στην Ομορφοπλαγιά του Μπέλες διέλυσε έναν λόχο επίλεκτων γερμανών στρατιωτών ήταν ο Ιτσιος Δημήτριος. Η καταγωγή του ήταν από τα γνωστά μας Ανω Πορόια. Η επίσκεψη του Ρούπελ εκτός από το παρατηρητήριο περιλαμβάνει και το εσωτερικό πολυβολείου (υπόγειες εγκαταστάσεις και πολυβολείο), που εντυπωσιάζουν πολύ. Η επίσκεψη για το κοινό είναι εφικτή κάθε Κυριακή. Για άλλη ημέρα πρέπει να πάρετε άδεια από τη Μεραρχία Σιδηροκάστρου.


Η εξερεύνηση



Το περιηγητικό-οικολογικό κέντρο Μπέλες – Κερκίνης «Οικοπεριηγητής» αναλαμβάνει την περιήγηση του Μπέλες ορειβατικά, με τζιπ ή με απλή πεζοπορία. Μερικές ιδέες διαδρομών είναι οι ακόλουθες:


Ορειβασία


Πορόια – κορυφή από τη θέση Μπουγάζι.


Μανδράκι – κορυφή και Ακριτοχώρι – κορυφή.


Από το χωριό Πλατανάκια ανεβαίνει στο Μπέλες δρόμος δασικός που συναντάει πρώτα μικρό οροπέδιο με πηγή και φθάνει στο Τριεθνές, όπου βρίσκεται και το ελληνικό φυλάκιο.


Μια ωραιότατη διαδρομή, κατάλληλη για όλους, πεζοπόρους, ορειβάτες και όσους έχουν φθάσει με ή έχουν νοικιάσει τζιπ, είναι να ακολουθήσει κανείς τον δασικό δρόμο που ενώνει τα χωριά του Μπέλες: δηλαδή Πορόια – Βυρωνεία (ανατολικά) και Πορόια – Μουριές (δυτικά). Ολες αυτές οι διαδρομές προσφέρουν ωραιότατη θέα προς τον κάμπο και τη λίμνη Κερκίνη.


Το φθινόπωρο


Κίτρινα, κιτρινοπράσινα, χρυσαφένια και ασημιά, παχύ στρώμα από ξερά φύλλα πλατάνου ή οξιάς. Οξιές ευθυτενείς, πλατάνια, μουριές (σκαμιές), καραγάτσια (φτελιές), καρυδιές, αρκουδοπούρναρα, φλαμουριές, δασική πεύκη, σκλήθρα με τις νεροσυρμές και ένας τάπητας ατέρμονος το ιώδες των κυκλάμινων. Είναι άραγε το φθινόπωρο (τέλη Οκτωβρίου) η ωραιότερη εποχή στο Μπέλες; Δεν ξέρω. Και να το ζήσεις και τις τέσσερις εποχές, ακόμη θα αναρωτιέσαι ποια είναι η πιο όμορφη ή πιο αγαπημένη.


Ο χειμώνας


Ξυλόσομπες και τζάκια, η κορυφογραμμή πελώρια, κατάλευκη, παγοκρύσταλλα να κρέμονται απ’ τα γυμνά κλαδιά των πλατανιών σαν παράξενα γλυπτά, μυρωδιά μαγειρευτού χοιρινού με σέλινο ή τραχανά με τσιγαρίδες, μπακλαβάδες και πίτες βλάχικες ή ποντιακές, από το γόνιμο «πάντρεμα» δύο διαφορετικών ελληνικών ομάδων που ήρθαν από ιστορικές μακρινές ή σύγχρονες συγκυρίες να ζήσουν στη φιλόξενη αγκάλη του Μπέλες για να φθάσουν σε μια επιτυχή πολιτισμική αλλά και γαστριμαργική ανταλλαγή.


Ανοιξη-καλοκαίρι


Η επίσημη «πρώτη» μου πορεία στο Μπέλες έγινε εφέτος την Πρωτομαγιά. Βλάστηση απερίγραπτη, νεροσυρμές κελαρυστές και σκόρπιες ομάδες πανηγυριστών (σαν να ‘ταν Πάσχα) να ψήνουν αρνιά, μπριζόλες και σπιτικά λουκάνικα, να φτιάχνουν στεφάνια από αγριολούλουδα και να κερνούν τους τυχερούς «αλλομερίτες» σαν κι εμένα μεζέδες, κρασί και πλατιά χαμόγελα.


Και φυσικά όσο μπαίνει το καλοκαίρι θα βρίσκεις καμπανούλες, βιόλες, ίριδες, αγριοτριανταφυλλιές, πορφυρά κρίνα και θα μπορείς να χαρείς πεζοπορίες και κατασκήνωση δίπλα σε ρυάκια και εμπειρίες πρωτόγνωρες από ξημερώματα και ιλαρά δειλινά σε ξέφωτα δίπλα σε δάση οξιάς και ορεινής πεύκης.


Πώς θα φθάσετε


Από την Αθήνα αεροπορικώς μέσω Θεσσαλονίκης. Οδικώς (στα χωριά Ανω Πορόια ή Κερκίνη για διανυκτέρευση) μέσω Σερρών ή Κιλκίς. Διόδια για ΙΧ περίπου 2.250 δρχ.


Σιδηροδρομικώς με Intercity από Ροδόπολη Σερρών είστε σε 1 ώρα και 10 λεπτά στη Θεσσαλονίκη, σε επτά ώρες συνολικά στην Αθήνα ή το αντίστροφο. Καλή λύση η κλινάμαξα, η νυχτερινή διαδρομή: φθάνεις στη Ροδόπολη πρωί και έχεις διήμερο ή τριήμερο αληθινό στο Μπέλες και στην Κερκίνη.


Μπορεί κανείς να αρχίσει με διανυκτέρευση στα Ανω Πορόια. Εκεί, αφού επιδοθεί στο ευγενές σπορ της «πολυφαγίας» με γίδες ψητές, πέστροφες κλπ., για να «κάψει» τη χοληστερίνη επικοινωνεί με τον «Οικοπεριηγητή» για μια πεζοπορία ή ορειβασία στο Μπέλες. Ακολουθούν ριλάξ στο χωριό Κερκίνη με διανυκτέρευση και βόλτες με κανό ή ποδήλατα στον πανέμορφο αυτόν χώρο. Αστε που μπορεί να πέσετε και πάνω στον Γιάννη τον Μελισσανίδη, που η μάνα του κατάγεται από τη Βυρώνεια και συχνά κάνει επισκέψεις στον ευλογημένο αυτόν τόπο.


Πού θα μείνετε


Ανω Πορόια: υπάρχουν δύο συμπαθητικές μικρές μονάδες-ξενώνες, τηλ. (κωδ.) 0327, Μπέλες 51279, 51260, Πανόραμα 51363. Κερκίνη: στα νεόδμητα, επιπλωμένα με καλαισθησία διαμερίσματα του «Οικοπεριηγητή».


Φαγητό


Ανω Πορόια: «Οασις», «Βασιλείου» στο Μπουγάζι για γίδα ψητή και «Θεοδωρακέλης» για πέστροφες. Στο χωριό, το συμπαθητικό ταβερνάκι της «θείας Μεταξούλας».


Κερκίνη: «Τρία Αδέλφια», «Κληματαριά», «Νούφαρα», «Μακεδονία».


Χρήσιμα τηλέφωνα


Ανω Πορόια


Κοινότητα: 0327 51211


Πρόεδρος Κοινότητας κ. Στέλιος Καλέσης: 0327 51231


Κερκίνη


Κοινότητα: 0327 41213, Αστυνομία 41211, Περιβαλλοντικό Κέντρο «Οικοπεριηγητής» τηλ. /φαξ 0327 41450, κινητό 094 431995. Υπεύθυνοι: κ. Ιωάννης Αβραμίδης, κ. Ιωάννης Ρέκλος, κυρία Ζαφειρούλα Πετικοπούλου.


Ταξί: Θεόδωρος Μιχαηλίδης 0327 41495, κινητό 094 382127


ΟΣΕ Ροδοπόλεως: 0327 22210