Ανήκω στη φημισμένη γενιά της «έκρηξης μωρών», πιο γνωστή ως Baby Boomers. Των γεννημένων από το 1946 έως το 1964 περίπου, που μεγάλωσαν σε κάποιες συνθήκες που σήμερα φαντάζουν ειδυλλιακές, αλλά και οριακά επικίνδυνες, με τα σημερινά κριτήρια, για την επιβίωση και την ανάπτυξη ενός παιδιού.

Ολα αυτά περιλάμβαναν το παιχνίδι στις αλάνες της γειτονιάς που καμιά φορά έκρυβαν επικίνδυνες παγίδες, ακόμα και στο κέντρο της Αθήνας, το νερό που έπιναν τα παιδιά παίζοντας από λάστιχα ποτίσματος, τους καλοκαιρινούς καύσωνες χωρίς βέβαια air condition, με τα κουνούπια που εξοντώνονταν ψεκάζοντας το εσωτερικό του σπιτιού με το (τοξικότατο!) φλιτ, το πλαστικό παντού – νεωτερισμός και στη μόδα –, τύπου ορλόν, νάιλον κ.τ.λ., ως υλικό καινοτόμο, τον αόρατο και τοξικό μόλυβδο στις μπογιές, τα φονικά, αιχμηρά μεταλλικά παιχνίδια που άνετα έβγαζαν μάτι, τα σπίτια-καταψύκτες χωρίς θέρμανση σε όλα τα δωμάτια, με ψυγεία πάγου, που διατηρούσαν πλημμελώς τα τρόφιμα.

Τα μπάνια του καλοκαιριού σήμαιναν και εγκαύματα πρώτου βαθμού, μια και για αντιηλιακή προστασία ούτε λόγος. Και άλλα τέτοια γραφικά, που τώρα είναι αντικείμενο νοσταλγικών αναρτήσεων στα social, αλλά εκ των υστέρων και αντικειμενικά, όχι τόσο αθώα για την υγιή ανάπτυξή μας.

Οχι μόνο επιβιώσαμε, όμως, αλλά χαρακτηριζόμαστε και ως μια προνομιούχα, από πλευράς υγείας, γενιά, που συνέβαλε μάλιστα ουσιαστικά στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής. Σίγουρα χάρη στα άλματα της ιατρικής και της φαρμακευτικής, αλλά και ίσως γιατί όλα τα παραπάνω αρνητικά για τη βιωσιμότητα συνέβαιναν σε κλιματολογικές συνθήκες κανονικές και πάντως όχι απειλητικές οι ίδιες για την κοινωνική υγεία και το περιβάλλον.

Εισπνέαμε τόσο καθαρό αέρα που άνετα αντιστάθμιζε ό,τι εισπνέαμε από το φλιτ ή το φιδάκι. Αυτοκίνητα δεν υπήρχαν πολλά για να μολύνουν την ατμόσφαιρα. Οι μπόρες και οι κατακλυσμοί έβρισκαν συνήθως διέξοδο σε ποτάμια και παραπόταμους και σε αμπάζωτα ακόμα ρέματα. Οι καύσωνες δεν ήταν φονικοί, γιατί οι άνθρωποι δεν ήταν εγκλωβισμένοι μέσα στο ευθερμαγωγό τσιμέντο και στο γυαλί. Και ο ήλιος ήταν υγεία, η φυσική πηγή βιταμίνης D (και ασπίδας για τον ραχιτισμό), μια και το προστατευτικό όζον δεν είχε τρύπα.

Στη συνέχεια, αυτή η γενιά βίωσε στην ενηλικίωσή της τεράστιες αλλαγές και εξελίξεις στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών συνθηκών που επηρέασαν με τις ανθρώπινες «επεμβάσεις» τους περιβάλλον και κλίμα. Οι συνέπειες αυτών των αλλαγών απειλούν σήμερα την υγεία τους, την ασφάλεια και την ποιότητα της ζωής τους, καθώς και την οικονομική τους σταθερότητα και μάλιστα σε μία φάση ζωής που είναι πιο ευάλωτη από ό,τι των νεότερων σε ηλικία.

Ωστόσο, οι Baby Boomers (60+ ετών πια σήμερα) διαφέρουν από τις νεότερες γενιές στη στάση τους απέναντι στην κλιματική κρίση, εμφανίζοντας μικρότερη ανησυχία, αλλά σταθερή διάθεση για δράση, όπως μαρτυρούν τα στοιχεία από την πανελλήνια δημοσκόπηση της QED για το «People of Greece» (Φεβρουάριος 2024, online ερωτηματολόγιο).

Η ίδια έρευνα λέει ότι οι Βaby Βoomers είναι λιγότερο ανήσυχοι για τις προσωπικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, με «μόνο» το 67% να πιστεύει ότι θα τους βλάψει σωματικά ή ψυχολογικά, έναντι 83% της Gen-Z και των Millennials. Αυτή η απόσταση μπορεί να αποδοθεί στην ιστορική τους εμπειρία: οι Boomers, όπως είπαμε, μεγάλωσαν σε εποχές με λιγότερο εμφανείς κλιματικές επιπτώσεις και περιορισμένη περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση.

Οι Boomers πάντως θεωρούν την κλιματική αλλαγή σημαντική απειλή για την Ελλάδα (72%), κοντά στους Millennials (76%) και ελαφρώς πάνω από την Gen-Z (68%).

Η στάση των Baby Boomers αποκαλύπτει γενικά μια γενιά με ισχυρή αίσθηση ευθύνης αλλά μικρότερη αίσθηση προσωπικού κινδύνου. Πώς μπορεί να κινητοποιηθεί λοιπόν η ακόμα ενεργή γενιά των Βoomers για να κάνει πράξη την ευαισθησία της για την κλιματική αλλαγή; Να μερικές προτάσεις που τείνουν να γίνουν τάσεις και αντίστοιχες δράσεις.

Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση

Η ενημέρωση σχετικά με την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της είναι μια πρώτη σημαντική κίνηση. Οι Baby Boomers, οπαδοί της διά βίου μάθησης, μπορούν να συμμετέχουν σε εκπαιδευτικά προγράμματα και να προωθούν την ευαισθητοποίηση γύρω από περιβαλλοντικά θέματα, τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο.

Μείωση κατανάλωσης ενέργειας

Η υιοθέτηση πιο αποδοτικών ενεργειακά συσκευών, η εγκατάσταση ηλιακών πάνελ και η χρήση ηλεκτρικών ή υβριδικών αυτοκινήτων είναι τρόποι για να μειωθεί η κατανάλωση ενέργειας και οι εκπομπές CO2.

Βιώσιμη κατανάλωση

Η προτίμηση προϊόντων που είναι φιλικά προς το περιβάλλον, καθώς και η στήριξη τοπικών προϊόντων και οργανισμών, είναι σημαντική για την ενίσχυση της βιωσιμότητας.

Κήποι και πράσινες δραστηριότητες

Οι μεγαλύτεροι έχουν τον χρόνο και τη διάθεση να ασχοληθούν με την κηπουρική, να συμμετάσχουν σε προγράμματα φύτευσης δέντρων και να προωθήσουν αστικές αγροτικές πρακτικές, καλλιεργώντας, ακόμα και σε μια βεράντα, οργανικά λαχανικά με σπόρους από το χωριό, συμβάλλοντας έτσι στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και των οικοσυστημάτων.

Υποστήριξη πολιτικών και οργανισμών

Η υποστήριξη πολιτικών που προωθούν τη βιωσιμότητα και η συμμετοχή σε τοπικές οργανώσεις για την προστασία του περιβάλλοντος μπορεί να συμβάλει στην υλοποίηση αλλαγών σε μεγαλύτερη κλίμακα.

Λένε για εμάς ότι είμαστε μία από τις πιο επιδραστικές γενιές στην ιστορία της ανθρωπότητας. Αν αυτό ισχύει, σημαίνει ότι έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε τη διαφορά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής; Ας ξεκινήσουμε ασκώντας αυτή μας την επιρροή, όχι μόνο σαν δυνατότητα αλλά και σαν ελάχιστη υποχρέωση απέναντι στον πλανήτη. Και όχι μόνο αυτό, αλλά και σαν υποχρέωση στις νεότερες και στις επερχόμενες και μελλοντικές γενιές.

Εφόσον διεκδικούμε (και πολύ σωστά) ακόμα ενεργό ρόλο στα πράγματα, ας κινητοποιηθούμε έστω και στο πλαίσιο του ατομικού μας περιβάλλοντος και ας δουλέψουμε χέρι-χέρι μαζί με τους νεότερους, δείχνοντας εμείς τον δρόμο με την πείρα και τις συσσωρευμένες εμπειρίες ζωής, επενδύοντας σε βιώσιμες πρακτικές και προωθώντας την ευαισθητοποίηση για τον κοινό και ιερό σκοπό. Αλλωστε, αφού το ταξίδι είναι που μετράει, το συγκεκριμένο έχει και ένα τεράστιο παράπλευρο όφελος: τη σύγκλιση και την αρμονική συνεργασία των γενεών για τον κοινό και πιο ιερό σκοπό.

Η κυρία Νίκη Ψαραύτη-Μπουτάρη είναι ιδρύτρια της πρωτοβουλίας Just a Number.