Πόσα από τα περίπου 75.000 νεογνά που γεννήθηκαν πέρυσι στη χώρα μας ήρθαν στον κόσμο με τη διαδικασία του φυσιολογικού τοκετού; Μόλις το ένα στα τρία! Για τα υπόλοιπα παιδιά κρίθηκε αναγκαία η καισαρική τομή, η οποία όμως σε πολλές περιπτώσεις είχε τον χαρακτήρα… ραντεβού της επιτόκου με τον μαιευτήρα της.

Η χώρα μας διατηρεί άλλωστε «άριστες» τις επιδόσεις της στη σχετική κατάταξη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο οποίος θεωρεί λογικό μόλις το 15% των γεννήσεων σε μια χώρα με καισαρικές επεμβάσεις, αλλά στην Ελλάδα έρχεται αντιμέτωπος με ένα 58%, ίσως και 60% αυτών (με μέσο όρο των προηγμένων χωρών το 30%).

Ευαλωτότητα

Ωστόσο, μελλοντικοί γονείς και μαιευτήρες (ειδικά στα ιδιωτικά νοσοκομεία όπου τα ποσοστά των καισαρικών τομών αυξάνονται) έρχονται αντιμέτωποι πλέον με την πιθανότητα η μέθοδος αυτή να ελλοχεύει σημαντικούς κινδύνους για τη μελλοντική υγεία του παιδιού και την ευαλωτότητά του έναντι ασθενειών.

Πρόσφατη μελέτη του σουηδικού ερευνητικού Ινστιτούτου Καρολίνσκα, μάλιστα, κάνει λόγο για αυξημένο κίνδυνο στις περιπτώσεις παιδιών που έχουν γεννηθεί με προγραμματισμένη καισαρική τομή (σε σύγκριση με εκείνα που γεννήθηκαν με φυσιολογικό τοκετό) προς την εμφάνιση ιατρικών προβλημάτων στη διάρκεια της ζωής τους, με κυριότερη εκείνη της εμφάνισης οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας. Δεν παρατηρήθηκε ωστόσο στην ίδια μελέτη αύξηση του κινδύνου στις έκτακτες καισαρικές τομές, καθώς αυτές κατά κανόνα ξεκινούν ως φυσιολογικός τοκετός, με αποτέλεσμα το παιδί να εκτεθεί στο μητρικό στρες και τη φυσιολογική μικροβιακή χλωρίδα.

«Το κανονίζουμε»…

«Η αλήθεια είναι ότι δεν σκέφτηκα ποτέ να γεννήσω με φυσιολογικό τοκετό, καθώς τον φοβόμουν, όπως άλλωστε και την επισκληρίδιο ένεση της τοπικής αναισθησίας» λέει στο «Βήμα» η 40χρονη Έλενα Παναγιωτίδη. «Οτι θα φθάναμε όμως να κανονίζουμε το πότε θα γεννήσω ανάλογα με το πότε είχαν επιστημονικά συνέδρια ο άνδρας μου και ο γυναικολόγος μου, δεν το είχα σκεφτεί» συνεχίζει χαριτολογώντας.

«Η αλήθεια είναι ότι ο γιατρός μου δεν με απέτρεψε από το να γεννήσω με ραντεβού, αν και μου εξήγησε ότι έπαιρνα ένα μικρό ρίσκο. Ομως δεν θα κινδύνευα ούτε εγώ ούτε το παιδί, αφού θα βρισκόμουν σε ένα προστατευμένο περιβάλλον. Τελικά γέννησα με καισαρική τομή αλλά δεν μπορώ να πω ότι μετά δεν είχα πόνους». Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά.

«Είχα απόλυτη ενημέρωση από τον γιατρό μου για τη διαδικασία του τοκετού» λέει στο «Βήμα» η ιδιωτική υπάλληλος Γιούλη Μάνου, που γέννησε το μωρό της πριν από ενάμιση μήνα. «Γέννησα σε ιδιωτικό μαιευτήριο και από την αρχή σκεφτόμουν τον φυσιολογικό τοκετό. Δεν σκέφτηκα καθόλου την καισαρική παρά μόνο όταν κατά τη διαδικασία του τοκετού, αφού είχα βρεθεί στο μαιευτήριο επειδή “έσπασαν τα νερά”, φάνηκε το μωρό να έχει μειωμένους παλμούς και τότε ενεργοποιήθηκε η ομάδα των γιατρών για καισαρική. Ομως δεν έγινε κάτι αιφνίδιο και με τη βοήθεια του γιατρού ηρέμησα. Θέλω να πω ότι είχε την ευκαιρία να προχωρήσει σε καισαρική και δεν το έκανε και έτσι γέννησα φυσιολογικά».

27% με φυσιολογικό

Συνολικά, με βάση τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του «Το Βήμα», με φυσιολογικό τοκετό γεννιούνται μόνο 27% των παιδιών. Για τα υπόλοιπα απαιτείται η συνδρομή της χειρουργικής και για σχεδόν το 60% των περιπτώσεων η καισαρική τομή.

Μάλιστα είναι χαρακτηριστικές οι περιπτώσεις των νοσοκομείων του ΕΣΥ όπου οι καισαρικές είναι η μεγάλη πλειοψηφία. Συγκεκριμένα στο Νοσοκομείο Έλενα Βενιζέλου το 73% των τοκετών γίνεται με καισαρική, όπως επίσης και το 53% στο Αλεξάνδρα, το 65% στο Πανεπιστημιακό Ιωαννίνων και το 64% στο Παπαγεωργίου στη Θεσσαλονίκη. Ειδικότερα στα 5 νοσοκομεία της χώρας με τους περισσότερους τοκετούς κατά μέσο όρο η καισαρική τομή φθάνει στο 62% των γεννήσεων.

Η διαδικασία αυτή μπορεί να θεωρείται ότι επισπεύδει τον τοκετό και σε αρκετές περιπτώσεις προλαμβάνει επιπλοκές, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν επιπτώσεις στη μελλοντική υγεία ειδικά των παιδιών.

«Πολλές γυναίκες πηγαίνουν προγραμματισμένα για καισαρική τομή πριν από την 39η εβδομάδα κύησης, και αυτό θεωρώ ότι γίνεται καθώς δεν υπάρχει ενημέρωση. Ολα γίνονται για να μη χαλάσει το πρόγραμμα. Της μητέρας ή του γιατρού. Ομως κανείς δεν ενημερώνει για το τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τα παιδιά» λέει στο «Βήμα» ο καθηγητής Μαιευτικής – Γυναικολογίας και Εμβρυομητρικής Ιατρικής στο State University of New York Stony Brook Γιώργος Φαρμακίδης.

Το μικροβίωμα

Όπως εξηγεί, «όταν γεννιέται το παιδί με φυσιολογικό τοκετό, παίρνει το φυσικό μικροβίωμα του σώματος της μητέρας του καθώς βγαίνει έξω στον κόσμο, κάτι που διεγείρει το ανοσοποιητικό του σύστημα και έτσι μπορεί να ανταποκριθεί καλύτερα ο οργανισμός όταν εκτίθεται σε διάφορες νόσους. Επίσης το στρες του μωρού κατά τη γέννα ανεβάζει την κορτιζόλη του και αυτό αναπτύσσει περισσότερο τους πνεύμονές του καθώς έτσι αποβάλλεται το υγρό που υπάρχει εκεί. Να συμπληρώσω δε ότι πολλές έρευνες καταλήγουν στο ότι τα παιδιά τα οποία γεννιούνται με καθαρά προγραμματισμένη καισαρική τομή έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν διαβήτη, παχυσαρκία, άσθμα. Υπάρχει δε και έρευνα την οποία πραγματοποίησε η καθηγήτρια Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Ελένη Πετρίδου εδώ στην Ελλάδα, η οποία βρήκε συσχέτιση και με την εμφάνιση μιας μορφής καρκίνου» συνεχίζει.

Στο σπίτι;

Όπως λέει η ανεξάρτητη μαία και μέλος της Ενωσης Ανεξάρτητων Μαιών Μαιευτών Ελλάδας Ελένη Σερπετίνη, «οι προκλήσεις τοκετού και οι παρεμβάσεις (επισκληρίδιος, περινεοτομή κ.λπ.) εφαρμόζονται ευρέως στα ελληνικά μαιευτήρια, συχνά χωρίς επαρκή αιτιολόγηση, επηρεάζοντας τη σωματική και ψυχική υγεία της γυναίκας και του νεογνού. Είναι γεγονός ότι περίπου 7 στις 10 εγκύους γυναίκες είναι υγιείς και θεωρούνται χαμηλού κινδύνου. Συνεπώς η γέννα σε ένα νοσοκομειακό περιβάλλον μπορεί να μην είναι η ενδεδειγμένη λύση για αυτές» συνεχίζει.

«Ο φυσικός, χωρίς παρεμβάσεις τοκετός είναι η γέννα που έχει ορίσει η εξελικτική πορεία της φύσης. Τα πλεονεκτήματα πολλά: ενδυνάμωση των γυναικών, ταχύτερη ανάρρωση μαμάς και μωρού, ενίσχυση του δεσμού μεταξύ τους και μειωμένη πιθανότητα επιπλοκών είναι μερικά μόνο από αυτά».

Η άλλη επιλογή

Προσθέτει ακόμη ότι από φέτος το καλοκαίρι οι Ελληνίδες έχουν μια ακόμα διαθέσιμη επιλογή για τη γέννα τους, σε Κέντρο Φυσικού Τοκετού, όπου οι γυναίκες γεννούν με μαίες, με «οικογενειοκεντρική» φιλοσοφία και στόχο την επανάκτηση της αυθεντικής εμπειρίας γέννας σε ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον.

Αυτό έγινε εφικτό μετά και την υπουργική απόφαση, η οποία εκδόθηκε πριν από έναν χρόνο από τα υπουργεία Εσωτερικών και Υγείας, που αναφέρει αναλυτικά τους όρους, τις προϋποθέσεις, τη διαδικασία και τις προδιαγραφές για την ίδρυση και λειτουργία, δημόσιων και ιδιωτικών, Κέντρων Φυσικού Τοκετού.

  • 70.000 νεογνά εκτιμάται ότι γεννήθηκαν πέρυσι στην Ελλάδα
  • 2/3 των παιδιών που γεννιούνται έρχονται στον κόσμο με χειρουργική παρέμβαση και κυρίως με καισαρική
  • 30% υπολογίζεται κατά μέσο όρο το ποσοστό των γεννήσεων που γίνονται με καισαρική τομή στις αναπτυγμένες χώρες
  • 62% και πλέον ανέρχεται το ποσοστό των τοκετών στο ΕΣΥ που γίνεται με καισαρική τομή