Ποια είναι η εικόνα της Δράμας μέσα από τα αρχαιολογικά της ευρήματα; Η προϊσταμένη Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και Μουσείων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δράμας δρ Βασιλική Πουλιούδη αναλαμβάνει να μας ξεναγήσει σε ένα ιστορικό και αρχαιολογικό ταξίδι περιγράφοντας τους σημαντικότερους σταθμούς για την πόλη μας.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας: Ενα μουσείο-στολίδι που περιέχει αξιόλογα ευρήματα τα οποία μεταφέρουν τον αναγνώστη σε όλες τις ιστορικές (αλλά και προϊστορικές) περιόδους της πόλης μας, από την Παλαιολιθική Εποχή έως το 1914.
Με την είσοδο στο Μουσείο, στη δεξιά πλευρά του ο επισκέπτης μπορεί να δει τα αρχαιότερα ευρήματα, οστά και πέτρινα εργαλεία, που προέρχονται σύμφωνα με την κυρία Πουλιούδη «από το χωριό Καλλίφυτος, όπως είναι η κάτω γνάθος ενός Προβοσκιδωτού – Anancus arvernensis. Αλλα ευρήματα βρέθηκαν σε ανασκαφές στο σπήλαιο των πηγών του ποταμού Αγγίτη (50000 π.Χ.). Στο Μουσείο, επίσης, εκτίθενται εργαλεία, κοσμήματα και αγγεία από τους προϊστορικούς οικισμούς των χωριών Σιταγροί και Αρκαδικός (6000-4000 π.Χ.) από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, την Υστερη Εποχή του Χαλκού και από την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου».
Αυτό που σίγουρα κλέβει την παράσταση είναι η αναπαράσταση μιας οικίας νεολιθικής εποχής: Ο επισκέπτης μπαίνοντας στην οικία μεταφέρεται στην καθημερινή ζωή ενός σπιτιού μιας άλλης εποχής!
Θράκες, Μακεδόνες, Ρωμαίοι πέρασαν από την περιοχή της Δράμας και άφησαν τη σφραγίδα τους. Ανάμεσα στα κορυφαία εκθέματα του Μουσείου περιλαμβάνονται δείγματα αττικής αγγειοπλαστικής (6ου και 5ου αιώνα π.Χ.). Μαρμάρινες προτομές, επίσης, του θεού Διονύσου, αποτελούν αποδείξεις της λατρείας του στην ευρύτερη περιοχή. Ενας θησαυρός νομισμάτων του βασιλιά Φιλίππου Β’ της Μακεδονίας και άλλα ευρήματα από τον αρχαίο οικισμό της Δράμας του 4ου αι. π.Χ. κοσμούν τις προθήκες του Μουσείου.
Οπως λέει η Βασιλική Πουλιούδη, «τα περισσότερα ευρήματα από τη ρωμαϊκή περίοδο προέρχονται από τη Χώρα των Φιλίππων, όπως είναι το χάλκινο αγαλματίδιο του Δία από τη Μαρμαριά ή η επιτύμβια στήλη που βρέθηκε στη Γραμμένη και περιγράφει τις στρατιωτικές επιτυχίες του ρωμαίου λεγεωνάριου Tιβέριου Kλαύδιου Mάξιμου. Η μαρτυρία για την ύπαρξη της Αρχαίας Εγνατίας οδού προκύπτει από το μιλιάριο και τον σταδιοδείκτη».
Η παλαιοχριστιανική περίοδος στην περιοχή αντιπροσωπεύεται από νομίσματα και κεραμικά κοσμήματα από τη Δράμα και από τα χωριά Αδριανή και Ξηροπόταμο. Το πιο χαρακτηριστικό από τα εκθέματα της βυζαντινής περιόδου είναι ένα πέτρινο ηλιακό ρολόι με χαραγμένες ώρες (1069 π.Χ.).
Σύμφωνα με την κυρία Πουλιούδη «κατά την παλαιοχριστιανική εποχή η Δράμα αποτέλεσε επαρχία της Επισκοπής των Φιλίππων. Στους πρώιμους βυζαντινούς χρόνους υπήρχε στρατιωτικός διοικητής εγκατεστημένος στο «πολίχνιον» ή «κάστρον» της Δράμας. Ναοί που έχουν ζωή από τα παλαιοχριστιανικά χρόνια μέχρι και τα σημερινά είναι η Αγία Σοφία, οι Ταξιάρχες και ο παλιός μητροπολιτικός ναός της Δράμας. Στοιχεία για το τείχος της Δράμας μάς αποκαλύπτονται από επιγραφικό υλικό αλλά και φωτογραφικό».
Στο Μουσείο εκτίθεται, επίσης, μια συλλογή από οθωμανικά νομίσματα, εικόνες και αρχιτεκτονικά μέλη από τις μεταβυζαντινές εκκλησίες. Υπάρχουν, ακόμα, πολλές φωτογραφίες της Δράμας και της γύρω περιοχής πριν από την Απελευθέρωση του 1913. Γλυπτά, όπως αναθηματικά μνημεία, αρχιτεκτονικά μέλη, επιτύμβιες στήλες εκτίθενται στο καλυμμένο αίθριο με φυσικό φωτισμό.
Ελληνιστικός Τάφος: Η ξενάγησή μας συνεχίζεται με τον Ελληνιστικό Τάφο στην οδό Τροίας. Αποκαλύφθηκε το 1976 και είναι το πρώτο μνημείο ελληνιστικής εποχής που εντοπίζεται στην πόλη μας. Εχει είσοδο στα ΝΑ και αποτελείται σύμφωνα με τις πληροφορίες που πήραμε «από δρόμο με κτιστές παρειές, προθάλαμο κτισμένο με πώρινες πλίνθους και θάλαμο λαξευτό στο σκληρό αργιλώδες χώμα. Διαθέτει μακρύ διάδρομο πρόσβασης με κλίμακα και φέρει τοιχώματα χτισμένα με μεγάλους ορθογώνιους δόμους ή και μικρότερους τοποθετημένους είτε σε οριζόντια διάταξη είτε ως γεμίσματα. Ο διάδρομος οδηγεί σε ορθογώνιο προθάλαμο. Ακολουθεί ο νεκρικός θάλαμος με τρεις σαρκοφάγους σε διάταξη Π και είσοδο με ζωγραφιστό περιθύρωμα». Η επίσκεψη σε ελληνιστικό τάφο είναι κάτι που μένει αξέχαστο στη μνήμη.
Αρχαιολογικός χώρος Καλής Βρύσης: Κάθε καλοκαίρι, τον Αύγουστο, τις ημέρες του ολόγιομου φεγγαριού γίνονται στη Δράμα εκδηλώσεις στον αρχαιολογικό χώρο της Καλής Βρύσης Δράμας. Σύμφωνα με την κυρία Πουλιούδη «στον αρχαιολογικό χώρο αποκαλύφθηκε σημαντικό πυργόσχημο κτίριο του τέλους του 4ου π.Χ. αιώνα διαστάσεων 43×16 μ. Ο χαρακτήρας του κτιρίου δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί».
Οπως εξηγεί, «ένα πήλινο σφράγισμα με παράσταση Διονύσου είναι ίσως ένδειξη παρουσίας δημόσιου αρχείου σε κάποιον από τους χώρους του. Η ανεύρεση ενός κανθάρου με φαλλόσχημη προχοή στο δυτικό δωμάτιο της ανατολικής πτέρυγας ίσως υποδεικνύει την τέλεση διονυσιακής λατρείας στο δωμάτιο αυτό, στο κέντρο του οποίου εντοπίστηκε «εστία-εσχάρα». Η έλλειψη όμως επιγραφών και αναθημάτων σε συνδυασμό με την πυργόσχημη μορφή του οικοδομήματος τοποθετεί τη σύνδεσή του με τον Διόνυσο σε επίπεδο ιδιωτικής λατρείας».
Στη Δράμα, επίσης, μπορείτε να επισκεφθείτε την Ακρόπολη της Πλατανιάς, τα κατάλοιπα βυζαντινού ναού στον Κορύλοβο, τον αρχαιότερο νεολιθικό οικισμό στον Αρκαδικό Δράμας, αλλά και το ναΰδριο του Αγίου Παντελεήμονα στην Προσοτσάνη.