Για τους κινέζους και τους ασιάτες συμμάχους τους όλα άλλαξαν στις αρχές της δεκαετίας του ’80, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες και σχεδόν σύσσωμες οι χώρες της Δύσης υιοθέτησαν τη νεοφιλελεύθερη στροφή του Ρόναλντ Ρίγκαν και της Μάργκαρετ Θάτσερ. Κατ’ αυτούς, το μέγα πολιτικό και ιδεολογικό ρεύμα ελευθέρωσης των αγορών εκείνης της εποχής μετέβαλε τα παραγωγικά και οικονομικά δεδομένα των περισσοτέρων εθνών.

Παραδόθηκαν στις αρχές και τις αξίες των ανοιχτών αγορών, επικράτησαν εξαιτίας αυτής για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες στον πλανήτη, αλλά ταυτόχρονα προσέφεραν μοναδικές ευκαιρίες επανάκαμψης στο άλλο μοντέλο, σε αυτό που σήμερα παραγωγικά και τεχνολογικά κατισχύει της Δύσης, αναδεικνύοντας την Κίνα και τον παγκόσμιο Νότο στους νέους πρωταγωνιστές.

Αποβιομηχάνιση

Οι κινέζοι επίσημοι και οι βασικοί προπαγανδιστές του Πεκίνου, όπως προκύπτει από τις ομιλίες, τις αναφορές και την επιχειρηματολογία τους, έχουν καθαρή άποψη και γνώμη για το τι ακριβώς συνέβη τις προηγούμενες πολλές δεκαετίες στις οικονομίες, στις κοινωνίες και στα έθνη του σύγχρονου κόσμου.

Για αυτούς οι ΗΠΑ και η Δύση από την εποχή του Ρίγκαν και της Θάτσερ βρίσκονται σταθερά σε πορεία αποβιομηχάνισης. Η σταυροφορία, επιμένουν, για ελεύθερες και ανοιχτές αγορές κατέληξε σε πλήρη παράδοση της οικονομικής κυριαρχίας, σε αυτό που εκείνοι παρουσιάζουν ως «μια παγκοσμιοποιημένη ελίτ, χωρίς μέτρο και αναστολές».

Τότε, όπως ισχυρίζονται, ο Ρίγκαν και η Θάτσερ δεν απορρύθμισαν απλώς τις αγορές, αλλά αναδιαμόρφωσαν στην κυριολεξία το DNA των εθνών τους. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 τα εργοστάσια άρχισαν να παρακμάζουν, τα συνδικάτα συνετρίβησαν και το κεφάλαιο απελευθερώθηκε να περιπλανηθεί σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης αναζητώντας φθηνό εργατικό δυναμικό.

Σταδιακά όλη αυτή η διαδικασία βιομηχανικής και παραγωγικής μετανάστευσης διέβρωσε τις εθνικές βάσεις παραγωγής και δημιουργίας, για να φθάσει κάποια στιγμή να πουληθεί στον πλειοδότη.

Το «Made in USA» παρέδωσε τη θέση του στο «Designed by California, converted by slave worker», δηλαδή σχεδιάστηκε στην Καλιφόρνια αλλά παρήχθη από σκλάβους εργάτες

Κάπως έτσι με τον καιρό η κατασκευαστική ισχύς της Αμερικής θυσιάστηκε στον βωμό της αξίας των μετοχών και του πλουτισμού των μετόχων. Τα εργοστάσια βαθμηδόν αντικαταστάθηκαν από εμπορικά κέντρα και το «Made in USA» παρέδωσε τη θέση του στο «Designed by California, converted by slave worker», δηλαδή σχεδιάστηκε στην Καλιφόρνια αλλά παρήχθη από σκλάβους εργάτες, κάπου στην Ασία, με αποτέλεσμα ο χρηματοπιστωτικός τομέας και όσοι τον υπηρετούν να υπερκερδοφορήσει και ο εργατικός να χάσει τα αβγά και τα καλάθια.

Αυτή η τάση κατέστη κυρίαρχη οικονομική συνθήκη, η οποία από ένα σημείο και πέρα γενικεύθηκε, πήρε μορφή συγκεκριμένη και δεν μπόρεσε να αντιστραφεί σε καμία χώρα που εγκλωβίστηκε εντός του μοντέλου των ανοιχτών και ελεύθερων αγορών.

Το Ηνωμένο Βασίλειο μεταλλάχθηκε με τα χρόνια σε ένα χρηματιστηριακό κέλυφος και οι Ηνωμένες Πολιτείες έφθασαν να χάνουν παραγωγικές δυνατότητες, σε σημείο που και αυτές ακόμη οι αμυντικές προμήθειες και οι στρατιωτικές παραγωγές να εξαρτώνται από ασιάτες υπεργολάβους.

Σύμφωνα με κινέζους αναλυτές, που πλέον κατακλύζουν με τις απόψεις τους τα social media, ο άλλοτε παραγωγικός βιομηχανικός καπιταλισμός μεταλλάχθηκε σε ένα σχήμα χρηματιστικοποίησης και προσοδοθηρίας για τις κυρίαρχες ελίτ των αγορών.

Εγκαταλείφθηκαν

Σύμφωνα με το ασιατικό αφήγημα, οι πραγματικές επενδύσεις σε μηχανήματα, δεξιότητες και υποδομές εγκαταλείφθηκαν και όλα μετατράπηκαν σε ένα παιχνίδι υπολογιστικών φύλλων που έπαιζαν οι κάτοχοι πτυχίων ΜΒΑ κυνηγώντας τριμηνιαία μπόνους και ασύλληπτες αμοιβές. Οι δασμοί, οι φορολογικές ελαφρύνσεις και άλλα εργαλεία οικονομικής πολιτικής φαντάζουν ατελή και ασήμαντα, αποτελούν κομμάτι του πολιτικού θεάτρου που παίζεται στις πλάτες των λαών της Δύσης, αποφαίνονται οι σύγχρονοι προπαγανδιστές του κινεζικού θαύματος.

Αυτά τα σχήματα πολιτικής χειραγώγησης, επιμένουν, δεν είναι ικανά να αντιστρέψουν την εικόνα, ούτε να ανοικοδομήσουν βιομηχανικά οικοσυστήματα. «Δεν μπορείτε» τονίζουν με ένταση «να παραγάγετε CHIPS σε χυτήριο εάν η χώρα σας δεν εκπαιδεύει μηχανικούς, δεν κατασκευάζει εργαλεία ή δεν δίνει αξία στη μακροπρόθεσμη μηχανική».

Στο κατηγορητήριο προσθέτουν ότι «οι ελίτ μετέφεραν μαζικά την παραγωγική βάση των χωρών τους στο εξωτερικό και μετέτρεψαν την οικονομία τους σε οικονομία υπηρεσιών και μετοχών, σε αυτό που και στη Δύση ορισμένοι πολιτικοί περιγράφουν ως «χάρτινη οικονομία» ή ως «οικονομία καζίνο»». Εχει ενδιαφέρον ότι σχολιάζουν ότι «η κατανάλωση έφθασε να τροφοδοτείται από χρέη, αντικαθιστώντας τους πραγματικούς μισθούς και η κοινωνία απέκτησε εφαρμογές αντί για θέσεις εργασίας».

Το άλλο μονοπάτι

Στον αντίποδα τώρα, πάντα κατά την ασιατική εκδοχή των πραγμάτων, η Κίνα, το Βιετνάμ, η Ινδονησία και άλλες μικρότερες χώρες ακολούθησαν το ακριβώς αντίθετο μονοπάτι: «Διατήρησαν στον χρόνο ισχυρή βιομηχανική πολιτική, επένδυσαν σε μηχανικούς και όχι σε influencers, κατασκεύασαν εργοστάσια και όχι κύκλους διαφημιστικής εκστρατείας των Fintech, κοινώς πίστεψαν στην παραγωγή αγαθών παρά σε φύκια για μεταξωτές κορδέλες».

Και εξηγούν μετά πάθους ότι «η Κίνα δεν ξέχασε ποτέ τη σημασία της βιομηχανικής κυριαρχίας της Δύσης τους προηγούμενους αιώνες, παρά ανέχθηκε την ξένη τεχνολογία μόνο για όσο διάστημα χρειάστηκε να την απορροφήσει, να την προσεγγίσει, να την αντιγράψει και εν τέλει να την κατακτήσει». «Τώρα» επισημαίνουν περιχαρείς «η Κίνα ηγείται στα ηλεκτρικά οχήματα, από αυτοκίνητα μέχρι φορτηγά, στις επικοινωνίες 5G και στην τεχνητή νοημοσύνη».

Αντιθέτως οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν να ενδυθούν κοστούμι βιομηχανικής αναβίωσης χωρίς να εγκαταλείψουν τις γραμμές της νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας. «Θέλουν», όπως σημειώνουν επικριτικά, «εργοστάσια chips στην Αριζόνα αλλά δεν εκπαιδεύουν αμερικανούς μηχανικούς, θέλουν να ανακατανείμουν τις αλυσίδες ανεφοδιασμού αλλά αρνούνται τις δημόσιες επενδύσεις, θέλουν επανεκκίνηση αλλά ζητούν να κλέψουν μέσω των δασμών τον κόπο των άλλων». Κατά τους ασιάτες αναλυτές, «η Δύση δεν έχασε εξαιτίας της ανόδου της Κίνας, αλλά με δική της ευθύνη».

Ανισοκατανομή

«Μια αυτοκρατορία χρέους και αυταπάτης δεν μπορεί να επανοικοδομηθεί χωρίς να αντιμετωπίσει την ιδεολογία της καταστροφής» και τονίζουν χαρακτηριστικά πως «όταν ακούτε τον Τραμπ να φωνάζει «Made in America», ρωτήστε τον από πού προέρχονται τα εργαλεία, ποιοι χειρίζονται τον εξοπλισμό». Προφανώς δεν θα έχει απάντηση και επιμένουν ότι «δεν μπορείς να αναπτύξεις βιομηχανική βάση σε μια χώρα που αντιμετωπίζει την κατασκευή ως έργο χαμηλού κύρους και τα χρηματοοικονομικά ως έργο ιδιοφυών ανθρώπων».

Και προσθέτουν ότι «δεν μπορείς να αναβιώσεις τη μηχανική όταν τα καλύτερα μυαλά απορροφώνται από την Goldman Sachs και τη McKinsey».

Θεωρούν δε υπεύθυνα και τα αμερικανικά πανεπιστήμια για αυτή την ανισοκατανομή, επειδή οι διοικήσεις τους υιοθέτησαν πλήρως το μοντέλο και τα κατέστησαν εργοστάσια για ανατροφή τεχνολογικών και οικονομικών ηγεμόνων, προαγωγή αυτοκρατορικών διαχειριστών, ηγετών ικανών να συντρίψουν την εργασία, να ιδιωτικοποίησαν τα προσωπικά δεδομένα, να προστατεύουν το κεφάλαιο από τις δημοκρατικές παρεμβάσεις, να σταθεροποιούν εν τέλει τις αγορές και όχι τις ζωές.

Είναι πανικός

Βάσει των παραπάνω, οι Ασιάτες και δη οι Κινέζοι πιστεύουν βαθιά ότι η τρέχουσα προβληματικότητα της Δύσης είναι πολιτισμική και οικονομική μαζί. Εξελίχθηκε σε βάρος των απλών πολιτών και δη των ταπεινών εργαζομένων, που βίωσαν και βιώνουν την αλυσίδα της κοινωνικής καταστροφής, έζησαν τις απολύσεις, είδαν τις πόλεις τους να καταρρέουν, είδαν τα παιδιά τους να καταλήγουν με χρέη αντί με ευκαιρίες και, το χειρότερο, είδαν τους λίγους επιτυχημένους να τους χλευάζουν επειδή έμειναν πίσω.

Αυτό που βλέπετε να εξελίσσεται στις ΗΠΑ, επανέρχονται, δεν είναι επαναβιομηχάνιση, είναι πανικός μιας αυτοκρατορίας που καταρρέει, ενός συστήματος που αρνήθηκε τα θεμελιώδη, ξέχασε να χτίζει και να παράγει και πλέον δεν μπορεί να πειθαρχήσει. Μάλιστα αφού ξεκαθαρίσουν ότι η Κίνα μπορεί, σπεύδουν να ορίσουν πολιτικά και ιδεολογικά τη νέα αναμέτρηση, η οποία, κατ’ αυτούς, δεν θα είναι μεταξύ Δημοκρατίας και αυταρχισμού, αλλά μεταξύ παραγωγών και εισοδηματιών…