«Κώδωνα κινδύνου» έκρουσε η πρόεδρος της Μοδαβίας Μάια Σάντου ως προς την ανάγκη ανάσχεσης της ρωσικής επιθετικότητας, τονίζοντας παράλληλα πως «η ένταξη Μολδαβίας και Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνιστούν ανάχωμα απέναντι στις επεκτατικές διαθέσεις της Μόσχας».
Στο πλαίσιο κλειστής συνάντησης που είχε στην Αθήνα, στο περιθώριο της επίσημης επίσκεψής της στην Ελλάδα τη Δευτέρα (15/12), και στην οποία παρευρέθηκε το Βήμα, η κ. Σάντου αναφέρθηκε στον κρίσιμο ενεργειακό διαμετακομιστικό ρόλο που μπορεί και επιθυμεί να διαδραματίσει η Μολδαβία αλλά και στην μεταρρυθμιστική προσπάθεια που καταβάλλει η ίδια και η κυβέρνηση της χώρας της.
«Θέλουμε να παραμείνουμε δημοκρατία»
«Η Μολδαβία θέλει να είναι κομμάτι του ελεύθερου κόσμου». Με αυτή τη δήλωση ξεκίνησε την τοποθέτησή της η πρόεδρος τη Μολδαβίας, αφιερώνοντας μεγάλο μέρος της ομιλίας της «στους κινδύνους που διατρέχει η χώρα της από τη ρωσική επεκτατικότητα».
«Έχουμε να αντιμετωπίσουμε έναν υβριδικό πόλεμο από την πλευρά της Ρωσίας» τόνισε και αναφέρθηκε στους τρόπους με τους οποίους η Μόσχα επιχείρησε να επηρεάσει την έκβαση των προεδρικών εκλογών του 2024 (που συνέπεσαν με το δημοψήφισμα για την ένταξη στην ΕΕ) και των βουλευτικών εκλογών του περασμένου Σεπτεμβρίου. «Εκτιμούμε ότι στις περυσινές προεδρικές εκλογές ένα 8 με 10% των ψήφων ήταν στην ουσία αλλοιωμένες από την επιρροή των Ρώσων» είπε, και μίλησε για επιχείρηση εξαγοράς και προπαγάνδας παράλληλα, που περιλάμβανε χρηματισμό και εκφοβισμό πολιτών.
«Υπήρχαν άνθρωποι που εξαγοράστηκαν και άλλοι στους οποίους ασκήθηκε πίεση μέσω διασποράς ψευδών ειδήσεων, όπως ότι μια ενδεχόμενη ένταξη στην ΕΕ θα έθετε την περιουσία τους σε κίνδυνο» δήλωσε η μολδαβή πρόεδρος. «Τα ρωσικά bots δεν είναι ελεύθερη γνώμη» πρόσθεσε, απαντώντας εμμέσως πλην σαφώς στις κατηγορίες της Μόσχας για παραβίαση του δικαιώματος στην ελεύθερη άποψη.
«Είμαστε δημοκρατία, και θέλουμε να παραμείνουμε. Η ελεύθερη γνώμη είναι θεμέλιο της δημοκρατίας. Άλλο πράγμα όμως το δικαίωμα στην άποψη κι άλλο η διασπορά ψευδών ειδήσεων με συγκεκριμένη πρόθεση» είπε μεταξύ άλλων η κ. Σάντου.
Υπερδνειστερία και μειονότητα των Γκαγκαούζων
Σε ότι αφορά την φιλορωσική αυτονομιστική περιοχή της Υπερδνειστερίας, που βρίσκεται ανάμεσα σε Μολδαβία και Ουκρανία και λειτουργεί de facto ως ανεξάρτητο κράτος, η κ. Σάντου
τόνισε: «Η Ρωσία χρηματοδοτεί παράνομα πολιτικά κόμματα και προεκλογικές εκστρατείες στη χώρα μας. Χρησιμοποιεί την περιοχή της Υπερδνειστερίας καθώς και τη μειονότητα των Γκαγκαούζων προσπαθώντας να αποσταθεροποιήσει τη Μολδαβία. Είδαμε πώς τιμώρησε τους ανθρώπους στην περιοχή της Υπερδνειστερίας τον περασμένο χειμώνα, όταν σταμάτησε την παροχή φυσικού αερίου, και φυσικά ενδέχεται να προσπαθήσει να το κάνει ξανά. Χρησιμοποιεί παραπληροφόρηση και κυβερνοεπιθέσεις, όπως είδαμε στις πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις».
ΕΕ και Μολδαβία
Ωστόσο, η Μολδαβή πρόεδρος εκτιμά ότι η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών επιθυμεί την ένταξη στην ΕΕ, διαψεύδοντας τα περί διχασμού της κοινής γνώμης. «Υπάρχει ένα ποσοστό της τάξης του 60% που επιθυμεί την ένταξη στην ΕΕ, άλλο ένα 20% που ενώ είναι θετικά διακείμενο φοβάται ότι θα διαταραχθούν οι ισορροπίες με την Ρωσία και άλλο ένα 20% που είναι φιλορώσοι».
Εκτίμησε μάλιστα ότι η Μολδαβία στην παρούσα φάση βρίσκεται ενώπιον μιας ιστορικής ευκαιρίας. «Έχουμε σημαντική λαϊκή στήριξη και τη δέσμευση παράλληλα όλων των κρατικών θεσμών ως προς την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για την ένταξή μας στην ΕΕ» τόνισε. Και προειδοποίησε σχετικά με τον κίνδυνο να χαθεί το momentum του δημοψηφίσματος του Οκτωβρίου του 2024, όταν το 50,35% των ψηφοφόρων ενέκρινε αλλαγή του Συντάγματος ώστε να συμπεριληφθεί ο στόχος της ένταξης στην ΕΕ.
«Τα τελευταία χρόνια είχαμε μια πρωτόγνωρη παρέμβαση της Ρωσίας στα εσωτερικά της Μολδαβίας, πράγμα λογικό γιατί η εισβολή στην Ουκρανία εδραίωσε την πεποίθηση ότι δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε τη Ρωσία», πρόσθεσε.
«Πιστεύουμε ότι ο στόχος της ένταξης μας στην ΕΕ το 2030 είναι απολύτως εφικτός» συμπλήρωσε, κάνοντας λόγο για «μεγάλη πρόοδο που έχει επιτευχθεί σε συνεργασία με κράτη-μέλη και θεσμούς των Βρυξελλών».
«Έχουμε να κάνουμε πολλά ακόμα αλλά χρειαζόμαστε τη βοήθεια της ΕΕ για να βρούμε λύσεις» τόνισε η κ. Σάντου. Και συνέδεσε την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας της με την ανάσχεση των επιθετικών φιλοδοξιών της Ρωσίας. «Θα κάνουμε τα πάντα για να διασφαλίσουμε ότι η Ρωσία δεν θα ελέγξει τη Μολδαβία και δεν θα τη χρησιμοποιήσει εναντίον της Ουκρανίας και εναντίον των κρατών-μελών της ΕΕ. Εάν η Ρωσία καταφέρει να ελέγξει την εξουσία στη Μολδαβία, μπορεί να τη μετατρέψει σε ορμητήριο για τις υβριδικές επιχειρήσεις της εναντίον της ΕΕ, της οποίας τα κράτη-μέλη θα είναι πιθανότατα ο επόμενος στόχος» δήλωσε.
Ελλάδα και ενέργεια
Τέλος, σε ό,τι αφορά την σχέση Κισινάου και Αθήνας, η κ. Σάντου εξέφρασε την ελπίδα ότι «οι εξαιρετικές πολιτικές σχέσεις των δύο κρατών θα μεταφραστούν σε βαθύτερες συζητήσεις για οικονομική συνεργασία», αναφερόμενη παράλληλα σε ελληνικό success story σε ό,τι αφορά την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων. Κάλεσε μάλιστα τις ελληνικές επιχειρήσεις να επενδύσουν στη Μολδαβία, δίνοντας έμφαση στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Τόνισε δε πως ο Κάθετος Διάδρομος – που θα συνδέσει την Ελλάδα με την Ουκρανία και στον οποίο η Μολδαβία παίζει κρίσιμο ρόλο – δεν είναι μόνο ένας ενεργειακός άξονας, αλλά προσφέρει ταυτόχρονα εναλλακτική εφοδιαστική δίοδο στο ρωσικό φυσικό αέριο.
«Η ενεργειακή αυτονομία και η απεξάρτηση από την ρωσική ενέργεια σημαίνει μικρότερο περιθώριο για το Κρεμλίνο ώστε να παρέμβει στις εσωτερικές μας υποθέσεις» σημείωσε. «Παλαιότερα εκβιαζόμασταν από το Κρεμλίνο για το πότε θα ανοίξει ή θα κλείσει η αντλία. Σήμερα εισάγουμε το 5,7% του φυσικού μας αερίου από τη Ρωσία και μόλις το 4% των εισαγωγών μας είναι ρωσικές».
