Οι δημοκρατίες υπονομεύονται σήμερα με τη διάβρωση των θεσμών

Αυτές τις ημέρες τιμούμε και πάλι την εξέγερση του Πολυτεχνείου του 1973 με διαδηλώσεις που δυστυχώς καταλήγουν συνήθως στην αλόγιστη καταστροφή της δημόσιας περιουσίας.

Ωστόσο, είναι απαραίτητο να αναφέρουμε ότι υφίσταται σήμερα μια μεγάλη διαφορά σε σύγκρισή με το ιστορικό πλαίσιο το οποίο υπήρχε όταν έλαβε χώρα η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Ποια είναι αυτή;

Με άλλα λόγια , όταν κάνουμε λόγο για κατάλυση ή αποδυνάμωση της Δημοκρατίας συνήθως σκεφτόμαστε αυτομάτως ή το τανκ που μπήκε στο Πολυτεχνείο ή την εικόνα της 11ης Σεπτεμβρίου του 1973 στη Χιλή.

Όταν οι βόμβες έπεφταν στο προεδρικό μέγαρο και ο δημοκρατικά εκλεγμένος Πρόεδρος Αλλιέντε αυτοκτονούσε μέσα στις φλόγες ύστερα από ένα τελευταίο διάγγελμα στο λαό.

Όμως , στους καιρούς μας οι δημοκρατίες υφίστανται περισσότερο πλήγματα από εκλεγμένες κυβερνήσεις παρά από το στρατό. Αυτό ακριβώς συνέβη στη Βενεζουέλα , την Ουγγαρία, την Πολωνία, τη Ρωσία και την Τουρκία.

Αυτή η «εκλογική οδός» προς το θάνατο της δημοκρατίας είναι εξαιρετικά αποτελεσματική, επειδή ακριβώς είναι παραπλανητική.

Τα πάντα φαίνονται «κανονικά». Δεν κυκλοφορούν τανκς στους δρόμους («Levitsky-Ziblatt, How Democracies Die»).

Παρόλα αυτά η διάβρωση της Δημοκρατίας συντελείται και είναι αδιόρατη. Τι εννοώ;

Όταν ένας Πρόεδρος , όπως ο Ντόναλντ Τραμπ στην Αμερική «ελέγχει» (με τους διορισμούς των δικαστών που έκανε) το Ανώτατο Δικαστήριο και εξασφαλίζει ασυλία για τα εγκλήματά του, τότε είναι προφανές ότι εκκολάπτεται ένας «σύγχρονος τύραννος», αφού ούτε η Δικαιοσύνη δεν θα μπορεί να ελέγχει την ενδεχόμενη ροπή του για τη διάπραξη και νέων εγκλημάτων (φορολογικών ή άλλων ).

Επίσης, όταν ένας Πρωθυπουργός στην Ευρώπη ακρωτηριάζει κάθε «αντίβαρο θεσμικού ελέγχου» της κυβερνητικής του εξουσίας , όπως λχ, τη δράση μιας Ανεξάρτητης Αρχής, τότε είναι επίσης προφανές ότι διαμορφώνεται ένας αυταρχικός «Ηγεμόνας» , σύμφωνα με το πρότυπο το οποίο είχε σκιαγραφήσει ο Μακιαβέλι στο ομώνυμο έργο του.

Επιπλέον, όταν καταλύονται βασικά συνταγματικά δικαιώματα , όπως το απόρρητο των επικοινωνιών (με αναιτιολόγητες και προσχηματικές επικλήσεις ενός μέγιστου εθνικού συμφέροντος), τότε είναι επίσης σαφές ότι η Δημοκρατία υφίσταται θανάσιμο πλήγμα.

Η σκοτεινή υπόθεση των μαζικών παρακολουθήσεων τηλεφώνων για λόγους εθνικής ασφάλειας και η πρωτοφανής άρνηση των Μυστικών Υπηρεσιών να εφαρμόσουν απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η πρόσφατη σοβαρότατή υπόθεση των παρακολουθήσεων από τις Ελληνικές Μυστικές Υπηρεσίες πολιτικών αρχηγών, στρατιωτικών , δημοσιογράφων και άλλων αποτελεί μια «μαύρη κηλίδα» . Και η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός δεν μας έχουν μέχρι τώρα εξηγήσει , αν και τι γνώριζαν .

Δυστυχώς όμως η εξέλιξη αυτής της σκοτεινής ιστορίας είναι ακόμη πιο ανησυχητική.

Τι εννοώ;

Με άλλα λόγια οι Μυστικές Υπηρεσίες (που υπάγονται στον πρωθυπουργό) , αρνούνται εντελώς αδικαιολόγητα να εφαρμόσουν την απόφαση 465/2024 της Ολομέλειας του Συμβουλίου Επικρατείας .

Ποιο είναι το πιο κρίσιμο σημείο αυτής της απόφασής;

Ότι όταν αίρεται το απόρρητο των επικοινωνιών για λόγους εθνικής ασφάλειας (με βάση το Σύνταγμα) και το τηλέφωνο κάποιου ατόμου παρακολουθείται από τις κρατικές αρχές , τότε είναι απαραίτητο μετά τη λήξη του προκείμενου μέτρου το θιγόμενο άτομο «να γνωρίζει το αιτιολογικό της επιβολής του μέτρου, ώστε να έχει τη δυνατότητα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας».

Ωστόσο , μέχρι σήμερα οι Μυστικές Υπηρεσίες αρνούνται να παραδώσουν στην ΑΔΑΕ το υλικό της «παρακολούθησης» του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. Ανδρουλάκη (ώστε να ενημερωθεί ο τελευταίος ποιος ήταν ο λόγος εκείνος που τον έκανε «τόσο επικίνδυνο» για την εθνική ασφάλεια).

Και πέραν του ότι μια τέτοια ακατανόητη πρακτική μπορεί να συνιστά αξιόποινη πράξη , το ερώτημα το οποίο εκκολάπτεται είναι το ακόλουθο:

Τι είδους «κράτος δικαίου» έχουμε σήμερα στη χώρα μας , όταν οι Μυστικές Υπηρεσίας αρνούνται να εφαρμόσουν την απόφαση ενός Ανώτατου Δικαστηρίου;

Και δεν συνιστά αυτό το μέγεθος σαφή «διάβρωση των θεσμών»;

Το συμπέρασμα;

Οι σύγχρονες Δημοκρατίες δεν ανατρέπονται με στρατιωτικά πραξικοπήματα , όπως έγινε την εποχή του Πολυτεχνείου. Καταστρέφονται εκ των έσω με τη διάβρωση των θεσμών .

Και ειλικρινά δεν έχει καμία σημασία να κάνουμε διαδηλώσεις για να θυμόμαστε το Πολυτεχνείο, όταν καταλύονται στη χώρα μας (με την αναιτιολόγητη επίκληση του εθνικού συμφέροντος) θεμελιώδη συνταγματικά δικαιώματα, όπως το να επικοινωνούμε ελεύθερα με τους οικείους μας , χωρίς να παρακολουθούνται οι ζωές μας!

Ο Καλφέλης Γρηγόρης είναι Καθηγητής της Νομικής Σχολής στο ΑΠΘ