Η ΝΔ ήταν, σχεδόν πάντα, απέναντι σε οποιαδήποτε σημαντική μεταρρύθμιση στην τοπική αυτοδιοίκηση. Από την ακύρωση της διαδικασίας για την εκλογή νομαρχών μέχρι και τις μαύρες σημαίες του «Καποδίστρια», αποτελούσε μια εστία αντίδρασης σε οτιδήποτε έδινε δύναμη στις τοπικές κοινωνίες. Το DNA της παράταξης είναι σταθερά προσανατολισμένο στο κεντρικό κράτος, το οποίο, βάφτισε επιτελικό.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν αποτέλεσε εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα. Με τρόπο μεθοδικό αποψιλώνει την πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση (δήμοι) από σημαντικές αρμοδιότητες της. Πήρε τις πολεοδομίες, θα πάρει και το 50% των εσόδων από τα πρόστιμα του ΚΟΚ. Ειδικά στην Αθήνα, δίνει ρέστα. Βάζει εμπόδια στην λειτουργία της δημοτικής αρχής, από την οποία, στερεί ακόμα και το δικαίωμα λόγου, στην ανάπτυξη της πόλης. Δεν είναι τυχαίο ότι την από την επομένη κιόλας των αυτοδιοικητικών εκλογών, άλλαξε χέρια η «Ανάπλαση Αθήνας ΑΕ», αφήνοντας εκτός τον Δήμο Αθηναίων. Ο λόγος; Δεν μας αρέσει ο δήμαρχος.
Βγήκε πρόσφατα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και ευχήθηκε «καλή τύχη» στους Αθηναίους, την χρειάζονται, είπε, μετά την εκλογή Δούκα. Αν ο κ. Μαρινάκης αποφάσιζε μια μέρα να ζήσει ως κοινός θνητός και όχι ως κυβερνητικός αξιωματούχος θα καταλάβαινε ότι το «καλή τύχη» το χρειάζονται στην καθημερινότητα τους, οι εκατοντάδες χιλιάδες που στριμώχνονται στα λεωφορεία και το μετρό για να πάνε στις δουλειές τους, οι πολίτες που αναστενάζουν μπροστά στις τιμές των αγαθών στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Σε αυτούς θα έπρεπε να ευχηθεί καλή τύχη. Τα υπόλοιπα είναι εξυπνάδες χωρίς συναίσθηση του τι πραγματικά συμβαίνει στην κοινωνία.
Υπάρχουν μια σειρά από παράδοξα στην τοπική αυτοδιοίκηση. Ένα παράδειγμα από την γενέτειρα μου. Η Κως είναι ένας ενιαίος δήμος. Ε, λοιπόν, ο κεντρικός οδικός άξονας του νησιού, το οποίο επαναλαμβάνω είναι ένας δήμος, ανήκει στην περιφέρεια. Πρωτάκουστο. Τι δουλειά έχει ο Χατζημάρκος με τον οδικό άξονα της Κω; Θα φέρω και ένα άλλο παράδειγμα από την πόλη που ζω. Το Πεδίον του Άρεως, ένα πάρκο που δεν είναι μητροπολιτικό, αφού περικλείεται από τις γειτονιές της Αθήνας, ανήκει στην περιφέρεια. Αλήθεια ο δήμαρχος Χαρδαλιάς, τι θα έλεγε αν το κεντρικό πάρκο του δήμου Βύρωνα, ανήκε στην Περιφέρεια Αττικής;
Υπάρχουν και άλλα παράδοξα στην αυτοδιοίκηση, υπάρχει και ένα μυστικό. Η μεταφορά αρμοδιοτήτων συνεπάγεται και την μεταφορά των αντίστοιχων πόρων. Ποια εξουσία είναι πρόθυμη να μεταφέρει τα χρήματα της σε μια άλλη; Αλλά έστω και έτσι, μέχρι σήμερα το κράτος έδινε αρμοδιότητες στους Δήμους χωρίς πόρους ή έστω μέρος των απαιτούμενων πόρων. Τώρα προχωρά ένα βήμα πιο πέρα. Νομοθετεί νέες αρμοδιότητες αφαιρώντας όμως τα έσοδα που προέκυπταν μέχρι σήμερα. Επιλέγει να αφαιρεί ακόμη και τα πενιχρά έσοδα που εξασφαλίζουν την λειτουργική βιωσιμότητα τους. Αποτέλεσμα το 70% των δήμων να είναι στο κόκκινο, αδυνατώντας να ανταποκριθούν στις βασικές τους υποχρεώσεις.
Έφερε κάτι νέο αυτή η κυβέρνηση στην αυτοδιοίκηση; Αμέ, έφερε νέο εκλογικό νόμο. Λες και το πρόβλημα είναι ο τρόπος εκλογής των δημάρχων και των δημοτικών συμβουλίων. Αυτό τους εμποδίσει να ασκήσουν τα καθήκοντα τους. Ο τρόπος που εκλέγονται. Η λογική του νόμου, μικροκομματική. Ο ΣΥΡΙΖΑ θέλοντας να δώσει ρόλο στους τριτοτέταρτους συνδυασμούς του καθιέρωσε την απλή αναλογική. Η ΝΔ σε μια προσπάθεια να αποτρέψει συμμαχίες, για να μην έχουμε επανάληψη του φαινόμενου Δούκα, δίνει τα πάντα στον πρώτο συνδυασμό. Κουτοπονηριές.
Το συνέδριο της ΚΕΔΕ που ξεκινά την Πέμπτη αποτελεί μια από τις τελευταίες ευκαιρίες για να διεκδικήσουν οι δήμοι την ύπαρξη τους. Οι δήμοι είναι η πλησιέστερη εξουσία κοντά στους πολίτες. Δεν είναι η κεντρική κυβέρνηση ούτε καν η περιφέρεια. Αν θέλουμε επιτελικό κράτος θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ισχυρή πρωτοβάθμια τοπική αυτοδιοίκηση.
Διαφορετικά ας βολευτούμε με αυτό που έχουμε. Με τα 10 άτομα του (κάθε) Μέγαρου Μαξίμου που βαφτίζονται επιτελικό κράτος.
