Η 14η Φεβρουαρίου, ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, προστάτη των ερωτευμένων, μας δίνει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να ασχοληθούμε με τον έρωτα. Δεν θα αφηγηθούμε όμως ειδύλλια και έρωτες με happy end. Aντιθέτως, μέσα από τις σελίδες του Ιστορικού Αρχείου των εφημερίδων «ΤΟ ΒΗΜΑ» και «ΤΑ ΝΕΑ»,θα δούμε άλλες πιο πεζές και ενίοτε τραγικές πτυχές του έρωτα.

Το «ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», της 9ης Ιουλίου 1934, δημοσιεύει μια τραγική ιστορία αγάπης, που είχε όμως ως επίκεντρο όχι τον έρωτα, αλλά την προίκα.

«ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΝΕΑ», 9.7.1934, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Προίκα

»Η κοινωνία της Θεσσαλονίκης έχει βαθύτατα συγκινηθή από την αυτοκτονία μιας πλουσίας νέας, που μπήκε κρυφά με ψευδώνυμο, σ’ ένα βαπόρι πούφευγε για το Βόλο, για να πέση, στα μισά του ταξειδιού, στη θάλασσα και να πνιγή.

»Η Μαρία Α. είχεν αρραβωνιασθή με τον γυιό ενός φαρμακέμπορου. Ο πατέρας της είχεν υποσχεθή για πρόικα, δύο εκατομμύριο. “Αλλά δεν κατώρθωσε, λέει το τηλεγράφημα, να τα συγκεντρώση”. Και ο νέος ήταν έτοιμος να διαλύση τον αρραβώνα. Η καϋμένη η Μαρία, που τον είχεν αγαπήση, δε μπορούσε να υποφερή την ιδέα του χωρισμού. Έπεσε στη θάλασσα».

Παντρεμένοι και ανύπαντροι

Μία από τις ιστορικότερες στήλες χρονογραφήματος του «ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΒΗΜΑΤΟΣ», «Το σημειωμάτριο του Φορτούνιο» σχολιάζει, στο φύλλο της 22ας Μαρτίου 1937, το φαινόμενο των διαζυγίων εξαιτίας της ύπαρξης κάποιου τρίτου, θηλυκού γένους, προσώπου.

Το σχόλιο της εφημερίδας, ξεκάθαρα χιουμοριστικό αλλά και απόλυτα συνυφασμένο, με τις ιδέες και τις απόψεις της εποχής, αποδίδεται μέσα από τον διάλογο μιας «γηραιάς κυρίας των αυστηρών αρχών» και ενός κυρίου

–       Αγαπητή μου κυρία, (…) για τις περισσότερες γυναίκες να βρουν έναν άνδρα είνει  επιτυχία – αλλά να τον πάρουν από μίαν άλλη μέγας θρίαμβος. Και το επιδιώκουν μ’ όλα τα μέσα, με γαλιφιές, ραδιουργίες, μακιαβελισμούς, αράχνες που πλέκουν με υπομονή επί μήνες, επί έτη πολλές φορές.

–       Διαστροφή και αθλιότης! Φώναξεν η γηραιά κυρία. Δεν είναι απλούστερο να βρουν έναν νέον άνδρα, ελεύθερο και να τον πάρουν;

–       Πόσο λίγο έχετε μπη στο πνεύμα της εποχής! Μα ένας νέος, ελεύθερος άνδρας είνε, από της απόψεως του γάμου ο άγνωστος Χ. Δεν ξέρει κανείς τι μπορεί να βγη.

Και τις περισσότερες φορές, οι νέοι είνε άδεια πορτοφόλια. Τι να τους κάμουν; Είναι καλοί για ζιγκολό, για εραστές – σελέμηδες, αλλά για σύζυγοι; Ο παντρεμένος όμως είνε δοκιμασμένος στο ζυγό, στους λογαριασμούς της ράφτρας, στα έξοδα της εμφανίσεως, των χορών, των ταξειδιών, του καθημερινού τραίνου, σ’ όλες τις απολαύσεις του συζυγικού βίου.

Είναι άνθρωποι ως επί το πλείστον φτασμένοι, ώριμοι, έτοιμοι για τρύγημα. Να γιατί τους κυνηγούν, αγαπητή κυρία, τα κορίτσια και θα τους κυνηγούν, σε μια εποχή σαν αυτή, που όλες έχουν γίνη οικονομολόγες. Να βάλουν χέρι στο πορτοφόλι τους μια φορά! Και από κει τους συγυρίζουν».

«ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΝΕΑ», 14.3.1936, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Ζευγαράκια (Αθήνα, 1937)

Λίγες λέξεις στην ελληνική γλώσσα ταυτίζονται τόσο πολύ με την έννοια του έρωτα όσο η λέξη «ζευγαράκι». Τα «ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΝΕΑ» πάντως, φαίνεται να  έχουν άλλη γνώμη.

Συντάκτης της εφημερίδας γράφει στις 16 Απριλίου 1937  για τα ζευγαράκια της Αθήνας.

«Περιμέναμε (…) σε μια γωνιά από αυτές που θα μπορούν να χαρακτηρισθούν “κεντρικές-απόκεντρες”. Βρισκόμαστε στην ιδανική γωνιά των ερωτικών ραντεβού…και φυσικά τα ραντεβουδάκια δεν έλειπαν.

»Σκιές στριφογύριζαν δίπλα μας. Ανυπόμονα τακουνάκια κτυπούσαν το πεζοδρόμιο. Πυγολαμπίδες τσιγάρων που καπνίζονται νευρικά φωσφορίζανε μέσα στη νύχτα.

»Κάποτε, τέλος πάντων, άκουγα με ένα θυμωμένο “Επί τέλους!…” κι εβλέπαμε ένα ζευγάρι σκιές να απομακρύνωνται μες στο σκοτάδι. (…)

» – Δεν μου λες – έσκυψε κάποια στιγμή και μού είπε ο κύριος με τον οποίον παρακολουθούσαμε αυτή την ερωτική παρέλασι. (…) Όλοι αυτοί είναι λοιπόν ερωτευμένοι.

» – Νομίζω, του απήντησα. Έτσι πρέπει να είνε!(….) Φυσικά και ήξερα πως δεν του έλεγα την αλήθεια. (…) Τα περισσότερα ειδύλλια που γλυστρούν στις σκοτεινές γωνιές της μεγάλης Αθήνας, στα εξοχικά της καφενεδάκια, στις φιλόξενες φωλίτσες της, στα πάρκα, στα κέντρα της και στ’ απόκεντρά της, δεν μπορούν να πουν ότι έχουν την ευλογία και τον εξαγνισμό της αγάπης.

»Βέβαια υπάρχει εδώ κι εκεί κάποια Ηρώ με τον Λέανδρό της…Αλλά για τους άλλους, τους περισσότερους, για το πλήθος των ζευγαριών που κινούνται μέσα στην Αθήνα τα βράδυα, ο καϋμέννος ο έρως είναι εντελώς αθώος!…

»Οι άνθρωποι ζευγαρώνουν, πιάνονται μπράτσο, δίνουν ραντεβού, ξεζευγαρώνουν…κι αυτόν που τον θαρρούσαμε παντοδύναμο, κανένας πια δεν τον ρωτά, κανένας σχεδόν δεν τον λογαριάζει.

»Η ανθρωπότης άρχισε να κανονίζη τις δουλειές της και χωρίς την αφεντιά του. Τα περισσότερα ειδύλλια της εποχής μας κατασκευάζονται χωρίς Έρωτα – ακριβώς όπως φτιάνεται τελευταίως και η σκορδαλιά χωρίς σκόρδο».

Αγγελίες – Συνοικέσια

Η παραπάνω άποψη του συντάκτη των «ΑΘΗΝΑΪΚΩΝ ΝΕΩΝ» φαίνεται να επιβεβαιώνεται και από μια από τις πιο αντικειμενικές πηγές ενημέρωσης για τα τεκταινόμενα της κάθε εποχής: τις αγγελίες. Μια ματιά θα σας πείσει:

«ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΝΕΑ», 7.11.1935, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

«ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΝΕΑ», 14.3.1936, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»