Δεν ξέρω αν έχετε δοκιμάσει να βγείτε Σάββατο βράδυ στο κέντρο της Αθήνας (κάπου στο Παγκράτι π.χ.). Όχι, δεν θα γκρινιάξω για την πέραν του ορίου του συνωστισμού πολυκοσμία. Διότι για να φτάσει κανείς σ’ αυτό το σημείο, προϋποτίθεται να έχει βρει κάπου να παρκάρει. Η αναζήτηση μιας θέσης παρκαρίσματος έχει εξελιχθεί σε ένα αστικό τελετουργικό. Αυτοκίνητα που κινούνται με χαμηλές ταχύτητες κάνουν γύρους επί γύρων, δημιουργώντας με τους ομοιοπαθούντες οδηγούς ένα ιδιότυπο σμήνος πουλιών σε σχηματισμό. Όταν κάποιος ή κάποια τυχερή βρει μια πολυπόθητη θέση, αντικαθίσταται αμέσως στον σχηματισμό από κάποιο νεοεισερχόμενο μέλος. Στην ακραία συνέπεια του φαινομένου, υπάρχουν βράδια που η έξοδος εξαντλείται (κυριολεκτικά και μεταφορικά) σ’ αυτό το «χορευτικό». Απηυδισμένος ή απηυδισμένη φεύγεις εν τέλει λίγο πρόωρα για το σπίτι.

Σε μια από τις τελευταίες σκηνές του Crash, της ταινίας του Ντέβιντ Κρόνενμπεργκ που βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Τζέιμς Γκράχαμ Μπάλαρντ, ο ήρωας παρατηρεί με τρόμο ότι η κίνηση στον δρόμο είναι αυξημένη. Η διαπίστωση αντανακλά την όλο και μεγαλύτερη καταβύθιση του ίδιου στη διαστροφή. Η επέλαση του μηχανοκίνητου πολιτισμού δεν είναι χωρίς επιπτώσεις για την ψυχική υγεία του ανθρώπου: ιδού πώς ο Μπάλαρντ έκανε μια ταινία επιστημονικής φαντασίας με θέμα μια εφεύρεση του παρελθόντος. Ψάχνοντας για παρκάρισμα δεν μπορείς παρά να συμφωνήσεις – και χωρίς να διαθέτεις τη λίμπιντο των χαρακτήρων της ταινίας.

Σίγουρα τέτοιες εξελίξεις δεν ήταν αυτό ακριβώς που ανέμενε ο Καρλ Μπεντς, ο άνθρωπος που πρώτος κατασκεύασε το αυτοκίνητο όπως το γνωρίζουμε σήμερα, δηλαδή ένα όχημα με μηχανή εσωτερικής καύσης, που μας μεταφέρει από τον έναν τόπο στον άλλο. Ήταν μια μέρα περίπου σαν αυτή, στα τέλη του Ιανουαρίου του μακρινού 1886 όταν ο Γερμανός μηχανικός κατοχύρωσε την ευρεσιτεχνία του.

Μια από τις πρώτες διαδρομές του νέου οχήματος έγινε όταν η σύζυγος του Καρλ, Μπέρτα, «φόρτωσε» σε αυτό τα παιδιά τους και πήγε επίσκεψη στη μητέρα της. Χρειάστηκε βέβαια να κάνει μερικές στάσεις για μικροεπισκευές του κινητήρα – άλλες εποχές βλέπετε, δεν είχε ακόμα επινοηθεί η οδική βοήθεια.

Το ξέρουμε καλά, και το επαναλαμβάνουμε εξάλλου από αυτή τη στήλη με κάθε ευκαιρία, ότι ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις. Και ποια εξάλλου πρόθεση δεν είναι αγαθότερη από το να κάνουμε τη ζωή μας πιο εύκολη. Το πρόβλημα ως συνήθως έγκειται στο ότι το ατομικό καλό όταν δεν λαμβάνει υπόψη του το γενικό πλαίσιο της ανθρώπινης συνύπαρξης καταπίπτει στο αντίθετό του. Το να πάμε επίσκεψη σε μία φίλη το βράδυ του Σαββάτου είναι κάτι απόλυτα φυσιολογικό. Όταν όμως το κάνουμε όλοι, χρησιμοποιώντας ο καθένας το δικό του αυτοκίνητο, προκύπτει το χάος.

Κάπως έτσι αναδύθηκε η ανάγκη για κοινωνική ρύθμιση – αυτό δηλαδή που βρίσκεται στον αντίποδα της περιβόητης «ατομικής ευθύνης». Γιατί καλό είναι που ο Παναγιώτης και η Σταυρούλα σκέφτονται τις συνέπειες των πράξεων τους υπό το πρίσμα του συνόλου, αλλά πολλές φορές το ξεχνάνε. Γι’ αυτό και οι κανόνες κοινωνικής συμπεριφορές, με τις απαγορεύσεις και τις τιμωρίες που συνεπάγονται έρχονται να το υπενθυμίσουν. Η χαλάρωση αυτών των κανόνων υπό το πρόσχημα λόγου χάρη της ανάπτυξης οδηγούν στις στρεβλώσεις που έρχονται μπροστά μας με σάρκα και οστά τα σαββατόβραδα. Άναρχη δόμηση, άναρχη διασκέδαση (συχνά στην πλάτη του γείτονα που δεν μπορεί να κοιμηθεί) και άναρχο παρκάρισμα. Έχει όντως αυξηθεί η κίνηση στην μπαλαρντική δυστοπία του αθηναϊκού κέντρου…