…..στους ” Πέρσες ” του Αισχύλου ήταν ηχηρότερο. Μόνο που ο Χορός με τους κλαυθμούς και τους οδυρμούς του φέρνει πίσω το φάντασμα του νεκρού Δαρείου και όχι τον “ανόητο” γιο του- όπως αποκαλεί ο Δαρείος τον Ξέρξη.
” Το λευκό το γένι μου, τράβα το, μάδησέ το”, εκλιπαρεί ο Ξέρξης τον Χορό. Και οι σοφοί γέροντες επικροτούν:
” Σύρριζα να, σύρριζα, να…”
( Ετσι ακριβώς μεταφράζει το πρωτότυπο ο Ι.Ν. Γρυπάρης.)
Αυτά στην τραγωδία, διότι τα τεκταινόμενα στο ΚΙΝΑΛ ακούγονται ως φάρσα.
Αλλά γιατί όχι; Όλοι οι πολιτικοί είναι αποτυχημένοι της πράξης που εκδικούνται την αποτυχία τους με τη μεσολάβηση, δήθεν, εννοιών. Και στο ΚΙΝΑΛ η έννοια που μεσολαβεί πριν την αποτυχία εκ νέου είναι: come back.
(Σα να πηγαίνανε να πολεμήσουν στη Σαλαμίνα για δεύτερη φορά. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο “θρόνος του Ξέρξη” στο Αιγάλεω δεν παραμένει στη θέση του. )
