O 48χρονος Φρούντε Οβερλαντ Αντερσεν μοιάζει μικρότερος από την ηλικία του, κυρίως επειδή δεν διακατέχεται από το σύνδρομο της αυστηρής σοβαρότητας που συναντά συνήθως κανείς σε ανθρώπους με ανάλογο αξίωμα. Προσιτός, προσηνής και με ευφυές χιούμορ, ο νέος πρέσβης της Νορβηγίας για την Ελλάδα και την Κύπρο ανέλαβε τα καθήκοντά του το φθινόπωρο του 2019, αφότου θήτευσε στο υπουργείο Εξωτερικών της πατρίδας του ως διευθυντής Επικοινωνίας, ως γραμματέας της νορβηγικής αντιπροσωπείας στο ΝΑΤΟ, αλλά και ως αναπληρωτής αρχηγός Αποστολής στη νορβηγική πρεσβεία στο Σαράγεβο.

Εκτοτε κάνει ό,τι μπορεί για να συμβάλει στην ενδυνάμωση των σχέσεων των τριών χωρών από το προπύργιο της πρεσβείας στην Αθήνα, τα υπερσύγχρονα και ευρύχωρα γραφεία δίπλα στο Χίλτον, όπου η λιτή αλλά πολύ φίνα διαρρύθμιση των GFRA architecture συνοψίζει την υψηλή αισθητική και το DNA του ευημερεύοντος λαού που εκπροσωπεί στη χώρα μας. Κι όμως, μπορεί να έχουμε περισσότερα κοινά από ό,τι μπορεί να φανταζόμαστε.

Πολλοί άνθρωποι από το εξωτερικό θαύµασαν τον τρόπο µε τον οποίο χειρίστηκε η Ελλάδα την πανδηµία. Εσείς εκπλαγήκατε;

«Είμαι βαθιά εντυπωσιασμένος. Καταφέρατε να έχετε τους λιγότερους θανάτους στην Ευρώπη. Νομίζω ότι αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αποφασιστική διακυβέρνηση του πρωθυπουργού Μητσοτάκη αλλά και στην καλή επικοινωνία. Οι υγειονομικές αρχές μετέφεραν ξεκάθαρα, εμπεριστατωμένα και καθόλου αντικρουόμενα μηνύματα στο κοινό. Είναι ένα παράδειγμα για το πώς πρέπει να αντιμετωπίζει μια κυβέρνηση τους υπεύθυνους πολίτες της σε εποχή κρίσης. Με εντυπωσίασε εξίσου η αίσθηση συλλογικής ευθύνης που επέδειξε ο ελληνικός πληθυσμός. Επειτα από μακρά περίοδο οικονομικής κρίσης ο κόσμος έδειξε μια αξιοθαύμαστη δύναμη ψυχής μπροστά στην πανδημία. Αυτό που με εξέπληξε θετικά είναι η εμπιστοσύνη που εκδηλώθηκε και από τις δύο πλευρές, την κυβέρνηση και τους πολίτες, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πανδημία».

Αλήθεια, πώς χειρίστηκε η Νορβηγία την κρίση του COVID-19;

«Η Νορβηγία αντέδρασε αρκετά νωρίς και πήρε τα ίδια αυστηρά μέτρα όπως και η Ελλάδα. Από πολλές απόψεις η αντίδραση των Νορβηγών ήταν ίδια με των Ελλήνων όσον αφορά την ανάγκη ενημέρωσης για την ασθένεια. Εγινε επίσης λόγος για το αν τα μέτρα έπρεπε να είναι τόσο αυστηρά, ιδίως από τη στιγμή που ορισμένες χώρες υιοθέτησαν διαφορετική αντιμετώπιση στα πρώτα στάδια της κρίσης».

Η  17η Μαΐου, είναι µια πολύ σηµαντική εθνική εορτή για τη Νορβηγία, καθώς σηµατοδοτεί την υπογραφή του πρώτου Συντάγµατος της χώρας το 1814. Πώς τη γιορτάζετε συνήθως;

«Είναι πολύ μεγάλη υπόθεση για τους Νορβηγούς αυτή η ημέρα. Ενώ πολλές χώρες εορτάζουν τις εθνικές επετείους τους με στρατιωτικού τύπου παρελάσεις, στη Νορβηγία τα παιδιά βρίσκονται στο επίκεντρο των εορτασμών. Κάνουν μια παρέλαση φορώντας τα καλά τους ρούχα και κρατώντας μικρές νορβηγικές σημαίες. Για παράδειγμα, ο γενικός κανόνας είναι ότι τα παιδιά μπορούν να φάνε όσα παγωτά και hot dogs μπορέσουν μέσα στην ημέρα. Για κάποιον που δεν είναι Νορβηγός, μπορεί να φαίνεται αρκετά «εθνικιστικός» ο χαρακτήρας μιας τέτοιας γιορτής, ιδίως όταν βλέπει τόσες πολλές σημαίες στη διάρκεια της ημέρας, αλλά νομίζω ότι οι περισσότεροι χαίρονται τη μη μιλιταριστική και γενικά ευφρόσυνη ατμόσφαιρα που επικρατεί. Μια σχετικά πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι το 89% των Νορβηγών συμμετέχουν στους εορτασμούς, όπως και το 88% των ξένων που ζουν στη χώρα.

Πάντως είναι λίγο παράδοξο ότι γιορτάζουμε τη συγκεκριμένη ημέρα, καθώς δεν είναι εκείνη που μας έφερε την ανεξαρτησία. Η Νορβηγία ήταν ενωμένη με το βασίλειο της Δανίας από το 1536. Οταν το 1814, μετά τους Ναπολεόντιους Πολέμους, η Δανία βρέθηκε στην πλευρά των χαμένων, έπρεπε να παραδώσει τη Νορβηγία στη Σουηδία. Σε μια απόπειρα να αποφύγει την ένωση με τη Σουηδία και να αποκτήσει την ανεξαρτησία της, η Νορβηγία υιοθέτησε το δικό της Σύνταγμα το 1814, αν και εις μάτην. Τα γεγονότα του 1814 οδήγησαν στη δημιουργία ενός κινήματος ανεξαρτησίας η σταδιακή ενδυνάμωση του οποίου είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη ανεξαρτησία μέσα από δημοψήφισμα το 1905».

Το 2014 γιορτάσατε τα 200 χρόνια αυτής της σηµαντικής επετείου. Κατά πόσο άλλαξε ο χαρακτήρας των εορτασµών; Ρωτώ γιατί και στην Ελλάδα πλησιάζει η συµπλήρωση 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.  

«Επιλέξαμε να επικεντρωθούμε στις θεμελιώδεις αρχές που κατοχυρώθηκαν στο Σύνταγμά μας, όπως η ισότητα και η δημοκρατία. Αλλά επίσης δόθηκε βάρος στον εορτασμό της ανεξαρτησίας και της διαμόρφωσης της εθνικής μας ταυτότητας. Είμαστε ένα σχετικά νεαρό κράτος, οπότε μια τέτοια επέτειος μας έδωσε την ευκαιρία να τιμήσουμε το παρελθόν μας αλλά και το παρόν μας, το είδος της κοινωνίας που είμαστε σήμερα. Είναι αυτό το δίπολο που καθιστά ενδιαφέροντες τους εορτασμούς. Στις αρχές του 20ού αιώνα η Νορβηγία ήταν ένα ομογενές έθνος, ενώ σήμερα η κοινωνία μας είναι πολυσυλλεκτική. Οι Νορβηγοί της Ελλάδας γιόρτασαν την επέτειο στη Στοά του Αττάλου στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας φέρνοντας έτσι σε επαφή τα δημοκρατικά ιδεώδη του Συντάγματός μας με τις ρίζες τους από την Αρχαία Ελλάδα».

Αναλάβατε το αξίωµα του πρέσβη για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ποια ήταν τα συναισθήµατά σας όταν µάθατε ότι θα έρθετε στη χώρα;

«Είναι τιμή μου. Οταν μπήκα στο διπλωματικό σώμα πριν από 20 χρόνια δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι θα υπάρξω τόσο τυχερός. Ο πατέρας μου είναι καθηγητής Ιστορίας, οπότε μεγάλωσα γνωρίζοντας καλά τη σπουδαιότητα των αρχαίων πολιτισμών και την ευρεία επιρροή τους. Επίσης, με ενδιέφεραν ανέκαθεν οι χώρες που έχουν περάσει δύσκολες μεταβατικές διαδικασίες, όπως η μετα-κομμουνιστική Ανατολική Ευρώπη ή τα μεταπολεμικά Βαλκάνια. Θεωρώ ότι είναι μεγάλη ευκαιρία το ότι βρέθηκα στην Ελλάδα στην εποχή που άρχιζε να βγαίνει από μια μακρά, δύσκολη περίοδο. Ξέρετε, η πρώτη περιγραφή της Νορβηγίας και των Νορβηγών προέρχεται από τον Πυθέα τον Μασσαλιώτη, έναν αρχαίο έλληνα έμπορο, εξερευνητή και γεωγράφο ο οποίος έζησε στη Νότια Γαλλία. Το 325 π.Χ. έκανε ένα ιστορικό ταξίδι στη Βόρεια Ευρώπη και καθώς ταξίδευε στη θάλασσα επί έξι ημέρες βόρεια της Βρετανίας, σε ένα μέρος που το έλεγαν Θούλη, περιέγραψε τη γη όπου ο ήλιος του μεσονυχτίου και ο ήλιος δεν έδυαν στη διάρκεια του καλοκαιριού. Ο Πυθέας πέρασε το καλοκαίρι σε αυτό το μέρος, το οποίο ήταν πιθανότατα κάπου στη δυτική ακτή της Νορβηγίας, βόρεια από το σημερινό Τροντχάιμ».

Η πραγµατικότητα που αντιµετωπίσατε ήρθε σε σύγκρουση µε την προκατασκευασµένη εικόνα που είχατε στο µυαλό σας;

«Κοιτάξτε, το ταξίδι προς την Ελλάδα για να αναλάβω τα καθήκοντά μου ως πρέσβη το έκανα με αυτοκίνητο. Οπότε, μαζί με την οικογένειά μου το φορτώσαμε κυριολεκτικά από πάνω μέχρι κάτω και ξεκινήσαμε να έρθουμε οδικώς. Το πλοίο που μας έφερε από την Ανκόνα είχε ναυπηγηθεί στη Νορβηγία, και μάλιστα στη μικρή πόλη Ρίσα της Κεντρικής Νορβηγίας, που είναι πολύ κοντά στη γενέθλια πόλη μου, Τροντχάιμ. Είναι αυτές οι μικρές συμπτώσεις που δείχνουν ότι βρίσκεσαι στον σωστό δρόμο. Η προκαθορισμένη εικόνα μου για τη χώρα προερχόταν από τις περιγραφές των ΜΜΕ που σκιαγραφούσαν μια χώρα ταλαιπωρημένη από την οικονομική κρίση. Οταν όμως ήρθα εδώ είδα έναν λαό που έβγαινε από μια δύσκολη περίοδο με έναν ξεκάθαρο προσανατολισμό για την ανόρθωση της οικονομίας και μια αίσθηση ενός κοινού σκοπού. Θέλω να πιστεύω ότι οι δυσκολίες της πανδημίας θα χαλυβδώσουν αυτή την αποφασιστικότητα».

Από τη µέχρι τώρα εµπειρία σας, ποια πιστεύετε ότι είναι τα κοινά των δύο χωρών;

«Κατ’ αρχάς, στη διάρκεια των πρόσφατων αιώνων, τόσο η Νορβηγία όσο και η Ελλάδα έπρεπε να χτίσουν μια ισχυρή εθνική ταυτότητα μετά από χρόνια υποταγής σε μια ξένη δύναμη. Επειτα, και οι δύο χώρες ζουν από τις δυνατότητες που προσφέρουν οι ωκεανοί, είτε πρόκειται για το εμπόριο, την αλιεία ή την ενέργεια. Οι μεγάλες ακτογραμμές, τα νησιά και οι θαλάσσιοι πόροι έχουν διαμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο ζούμε και τις προοπτικές μας σε διεθνές επίπεδο. Οι δύο χώρες είναι υπερδυνάμεις της ναυτιλίας εδώ και αιώνες. Στη Νορβηγία είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι για αυτή την παράδοση, από την εποχή των Βίκινγκς μέχρι τους ήρωες που τροφοδότησαν την Ευρώπη με τα πολεμοφόδια από την Αμερική στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, και στις σημερινές βιομηχανίες. Μάλιστα, από τις νορβηγικές εταιρείες που έχουν παρουσία στην Ελλάδα πολλές δραστηριοποιούνται στον τομέα της ναυτιλίας. Οι έλληνες πλοιοκτήτες, από την άλλη, διαχειρίζονται τον μεγαλύτερο στόλο του κόσμου. Για τους περισσότερους Νορβηγούς η Ελλάδα είναι γνωστή για τη φιλοξενία της, τον πολιτισμό της και τα αξιοθέατά της. Η Νορβηγία έχει μόλις πέντε εκατομμύρια κατοίκους, και όμως 400.000 από αυτούς επισκέφθηκαν την Ελλάδα το 2019, κάτι που σημαίνει ότι 1 στους 12 ήρθε στη χώρα. Δεν ξέρω τι θα συμβεί εφέτος και ανησυχώ, αλλά είμαι σίγουρος ότι οι νορβηγοί τουρίστες θα επιστρέψουν».

Τι σας εντυπωσίασε στις ελληνικές ειδήσεις πρόσφατα;

«Η ηρεμία και η γαλήνη του λοιμωξιολόγου και εκπροσώπου του υπουργείου Υγείας για την εξέλιξη της πανδημίας κορωνοϊού στην Ελλάδα (σ.σ.: του Σωτήρη Τσιόδρα) είναι πραγματικά εντυπωσιακές. Η ικανότητά του να επικοινωνεί και να εξηγεί χωρίς να ακούγεται συγκαταβατικός ή πατερναλιστικός είναι πραγματικά αξιοθαύμαστη.

Και σε έναν πιο εύθυμο τόνο, στις αρχές του lockdown υπήρξε μια μακροσκελής συζήτηση στα ΜΜΕ για τα έντυπα που έπρεπε να συμπληρώσεις για να βγεις από το σπίτι. Το θέμα ήταν κατά πόσο αυτό το έντυπο σου επέτρεπε να ταΐσεις αδέσποτες γάτες που βρίσκονταν σε άλλον δήμο. Στη μέση της πανδημίας, αυτή η συζήτηση ήταν ένας ευπρόσδεκτος περισπασμός».

Στην Ελλάδα υπήρξαν πρόσφατα αντιδράσεις για το περιβαλλοντικό νοµοσχέδιο που πέρασε στη Βουλή. Ποια είναι η άποψή σας για τον τρόπο µε τον οποίο χειρίζεται η Ελλάδα το περιβάλλον και τον φυσικό της πλούτο;

«Ολες οι χώρες πρέπει να πάρουν μέτρα προστασίας για το περιβάλλον και να κατευθύνουν την οικονομία τους στον αγώνα ενάντια στην κλιματική αλλαγή. Εχοντας ζήσει στη Νορβηγία, είμαι συνηθισμένος στις έντονες αντιπαραθέσεις σχετικά με το πώς μπορεί να επιτευχθεί η ισορροπία ανάμεσα στην αξιοποίηση των φυσικών πηγών και την προστασία του περιβάλλοντος. Εχουμε συζητήσει εκτενώς για το ποιο πρέπει να είναι το όριο στην άντληση πετρελαίου και φυσικού αερίου και στη χρήση γης για τα αιολικά πάρκα. Κάθε χώρα πρέπει να βρει τον προσωπικό της συμβιβασμό σε σχέση με αυτά τα θέματα. Το πιο σημαντικό προαπαιτούμενο είναι να βασιστεί ο διάλογος σε γεγονότα και να επιτραπεί η έκφραση απόψεων ακόμα και αν δεν είναι ευχάριστες».

Σχετικά µε τα αιολικά πάρκα υπάρχουν επίσης πολλές αντιδράσεις από τον κόσµο. Η Νορβηγία, από την άλλη, θέλει να εγκαταστήσει πλωτά αιολικά πάρκα στην Ελλάδα. Ποια είναι τελικά τα πλεονεκτήµατά τους έναντι των µειονεκτηµάτων τους;

«Κοιτάξτε, και στη Νορβηγία γίνεται πολλή συζήτηση για τα αιολικά πάρκα. Και δεν είναι μια εύκολη συζήτηση, καθώς από τη μία αντιπαρατίθεται η ανάγκη για νέες πηγές ενέργειας και από την άλλη η διατήρηση της παρθένας φύσης.

Ωστόσο, η επόμενη φάση στην ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας θα μεταφερθεί στη θάλασσα και όχι στη στεριά. Η Ελλάδα, ορθώς, έχει δεσμευτεί να σταματήσει τη χρήση λιγνίτη και να χρησιμοποιήσει έναν συνδυασμό φυσικού αερίου και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για να καλύψει τις ανάγκες της. Με έχουν εντυπωσιάσει τα μελλοντικά σχέδια της κυβέρνησης πάνω σε αυτό το θέμα.

Πιστεύω ακράδαντα ότι το επόμενο κύμα της αιολικής τεχνολογίας θα μεταφερθεί στη θάλασσα. Τα πλωτά αιολικά πάρκα προσφέρουν πολλές δυνατότητες στον τομέα της τεχνολογίας. Μπορείς να χτίσεις μεγαλύτερες και πιο αποτελεσματικές κατασκευές από ό,τι στη στεριά και να αποφύγεις το αγκάθι σχετικά με τη χρήση της γης. Οι νορβηγικές εταιρείες θεωρούν ότι η Ελλάδα έχει πολλές δυνατότητες για την αξιοποίηση της υπεράκτιας πλωτής αιολικής ενέργειας. Η πρώτη και κυριότερη είναι η ίδια η πηγή, ο άνεμος. Η δεύτερη είναι η διαθεσιμότητα των υποδομών που χρειάζονται για να ανεγερθούν οι υπεράκτιες κατασκευές. Η τρίτη είναι η πολιτική βούληση. Η πλωτή αιολική ενέργεια χρειάζεται την κατάλληλη νομοθεσία. Η τέταρτη είναι οι επενδυτές που είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν το ρίσκο. Νομίζω ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη για αυτού του είδους την ενεργειακή ανάπτυξη, κάτι που σημαίνει επενδύσεις, θέσεις εργασίας και την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας».