Η πρώτη άδουσα και ηχητική ταινία του ελληνικού κινηματογράφου, «Οι απάχηδες των Αθηνών» (1930) που σκηνοθέτησε ο Δημήτρης Γαζιάδης βασισμένος στην ομώνυμη οπερέτα των Νίκου Χατζηαποστόλου και Γιάννη Πρινέα εθεωρείτο χαμένη επί σειρά δεκαετιών. Ωστόσο, πριν από μερικά χρόνια μία γαλλική κόπια της βρέθηκε στην Γαλλική Ταινιοθήκη (που αλλού θα μπορούσε εξάλλου;) και για την αποκατάστασή της συνεργάστηκαν φορείς του ελληνικού δημοσίου με ιδιώτες.
Το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος ανέλαβε την χρηματοδότηση του έργου που υλοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Κώστα Γαβρά ως διευθυντή της Γαλλικής Ταινιοθήκης και μέσα από τη συνέργεια της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, της Γαλλικής Ταινιοθήκης, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, του Κέντρου Ελληνικής Μουσικής και της ΕΡΤ. Οι εργασίες έχουν ολοκληρωθεί οπότε η ταινία θα προβληθεί σε πρώτη παγκόσμια προβολή το Σάββατο 15 Φεβρουαρίου στην Εθνική Λυρική Σκηνή, Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος.
Το μεσημέρι της Δευτέρας 3 Φεβρουαρίου, στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας και με τον συντονισμό της προέδρου του Δ.Σ. της κυρίας Μαρίας Κομνηνού, μερικοί από τους ανθρώπους – κλειδιά της αποκατάστασης, μίλησαν για την επίπονη και χρονοβόρα εργασία τους: χρειάστηκε να περάσουν δύο ολόκληρα χρόνια ώστε η ταινία να ανακατασκευαστεί (χωρίς να χάσει την αρχική καλλιτεχνική της αξία). Ο ήχος ήταν επίσης ένα μεγάλο πρόβλημα διότι η πρωτότυπη ηχητική μπάντα της ταινίας δεν έχει σωθεί, οπότε ο ρόλος των Γιάννη Τσελίκα και του Γιάννη Σαμπροβαλάκη από το Κέντρο Ελληνικής Μουσικής ήταν νευραλγικός.
Σε περιπτώσεις όπως αυτή, η πηγή των οικονομικών πόρων είναι ο πιο ουσιαστικός παράγοντας ώστε το έργο να επιτευχθεί όπως πρέπει. «Χρειάστηκαν 121.000 ευρώ για να γίνει η αποκατάσταση της ταινίας» είπε η υπεύθυνη του έργου Ηλέκτρα Βενάκη. «Τόσα ζητήσαμε από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος και τόσα πήραμε.»
Οι λόγοι που το ΙΣΝ αποφάσισε να προχωρήσει στην συγκεκριμένη δωρεά ήταν δύο όπως τόνισε ο κ. Σπύρος Αλεξόπουλος από τη Διεύθυνση Δωρεών του ΙΣΝ. Πρώτον η ίδια η σωτηρία μιας ταινίας – μνημείου που αποτελεί διαμάντι για τον ελληνικό πολιτισμό και δεύτερον το ότι μέσα από την αποκατάστασή της, αποκτά προσβασιμότητα σε όλους – από τον απλό θεατή μέχρι τους μελετητές, τους ιστορικούς (όχι μόνον του κινηματογράφου) τους επιστήμονες άλλων κλάδων.
Γιατί πράγματι, αυτή η ταινία του Δ. Γαζιάδη, είναι ένα έξοχα κινηματογραφημένο τεκμήριο που προσφέρει στον θεατή μια εικόνα της Αθήνας περασμένων εποχών. Αποτελεί έναν σημαντικό κρίκο στην ιστορία του πρώιμου ελληνικού κινηματογράφου και η κύρια δύναμή της έγκειται στην υψηλή αισθητική της μέσα από την οποία γίνεται μια έξοχη καταγραφή τοποσήμων της Αθήνας αλλά και των περιχώρων. Ο Γαιζιάδης συνέλλαβε την καθημερινότητα του 1930 στην Πλάκα, στου Ψυρρή, στην Αγορά, στο Θησείο, στο Γκάζι, στα Χαυτεία, στην Πλατεία Συντάγματος, στην Ομόνοια, στην οδό Σταδίου, στην Πανεπιστημίου, αλλά και στα Ανάκτορα του Τατοΐου.
Στην ταινία πρωταγωνιστούν θρυλικές μορφές της ελληνικής οπερέτας όπως ο Πέτρος Κυριακός, η Μαίρη Σαγιάνου, ο Πέτρος Επιτροπάκης, ο Γιάννης Πρινέας κ.α.
Να σημειωθεί τέλος ότι με αφορμή την προβολή της ταινίας «Οι Απάχηδες των Αθηνών» η Ταινιοθήκη της Ελλάδος διοργανώνει στον χώρο της (Ιερά Οδός 48, μετρό Κεραμεικός) το διήμερο «Η κρυφή γοητεία της αποκατάστασης» (Πέμπτη 13 και Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου).
Θα προβληθούν οι ταινίες «Ο Λευκός Σεΐχης» του Φεντερίκο Φελίνι (Ιταλία, 1952), «Ο Τσάρλι, νεκρός ή ζωντανός» του Αλέν Τάνερ ( Ελβετία 1969), «Ένα καπέλο από ψάθα Ιταλίας» του Ρενέ Κλερ (Γαλλία, 1927) και η μικρού μήκους (16’) ταινία «Κάθε μέρα» του Χανς Ρίχτερ, Μεγάλη Βρετανία-Ελβετία, 1929).
Την Παρασκευή 14/2, από τις 18 μ.μ. έως τις 20.30 , στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, θα πραγματοποιηθεί Συμπόσιο των Διεθνών Κινηματογραφικών Αρχείων με τίτλο: «Αποκαταστάσεις, εκ νέου ανακαλύψεις, προοπτικές».
